Ruiny huty żelaza wraz z murem oporowym
Symbol zabytku nr rej. A-502/87 z 2.06.1987[1]
Ilustracja
Ruiny huty na pocztówce z 1906
Państwo

 Polska

Miejscowość

Maków Podhalański

Adres

ul. Moniuszki, ul.Sienkiewicza

Rozpoczęcie budowy

1844

Położenie na mapie Makowa Podhalańskiego
Mapa konturowa Makowa Podhalańskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Huta „Maurycy””
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Huta „Maurycy””
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Huta „Maurycy””
Położenie na mapie powiatu suskiego
Mapa konturowa powiatu suskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Huta „Maurycy””
Położenie na mapie gminy Maków Podhalański
Mapa konturowa gminy Maków Podhalański, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Huta „Maurycy””
Ziemia49°43′49,37″N 19°40′58,55″E/49,730381 19,682931
Strona internetowa

Huta „Maurycy” (zwana również Hamernią) – huta żelaza działająca w latach ok. 1845–ok. 1870 w Makowie (obecnie Maków Podhalański), której pozostałości zabudowań od 1987 r. znajdują się w rejestrze zabytków. Położona była na południowych stokach Makowskiej Góry, między współczesnymi ulicami Sienkiewicza i Moniuszki[1][2].

Powstała w latach 1844–1845[1], kiedy właścicielem dóbr makowskich był hrabia Filip Ludwik de Saint Genois. Wybudowano wówczas wielki piec, dwa piece fryszerskie z dwoma młotami oraz walcownię. Później dobudowano drugi wielki piec i cztery piece fryszerskie. Surowca do produkcji dostarczały kopalnie niskoprocentowej rudy darniowej w Beskidach (okolice Targoszowa, Krzeszowa, Sułkowic, Lanckorony, Kalwarii i Tłuczani), a także z Jaworzna. Półprodukty do makowskiej huty trafiały również z jej filii w Zawoi. Działalność zakładu w Makowie, a także funkcjonującej w podobnym okresie huty w Suchej, przyczyniła się do przetrzebienia drzewostanu w okolicznych lasach[3].

Po kilkudziesięciu latach działalności produkcja hutnicza stała się jednak nieopłacalna, głównie ze względu na niską jakość surowca i wysokie koszty transportu. Huta zakończyła działalność w 1863 r.[4] lub około 1870 r.[3].

Porośnięte ruiny huty Maurycy, sierpień 2022
Mur oporowy, wrzesień 2022
Żużel odnaleziony podczas przebudowy ulicy w okolicach dawnej huty Maurycy

Ruiny huty „Maurycy” wraz z murem oporowym zostały wpisane w 1987 r. do rejestru zabytków[1]. Stan zachowania ruin jest szczątkowy. Do czasów współczesnych zachowało się około 80 metrów muru oporowego z sześcioma masywnymi przyporami, który został częściowo zniszczony w czasie powodzi w lipcu 2001 r. Zachowane są fundamenty wielkiego pieca. Fundamenty budynku huty są prawdopodobnie przykryte warstwą ziemi[2]. Ruiny huty są widoczne z terenu internatu Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego przy ul. Moniuszki. W 2021 r. planowano udostępnienie zabytku za pomocą specjalnej ścieżki[5].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Zestawienie zabytków nieruchomych województwa małopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2013. [dostęp 2013-12-29]. (pol.).
  2. 1 2 Ruiny huty żelaza - karta biała. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2022-08-14]. (pol.).
  3. 1 2 Andrzej Matuszczyk: Szlakiem starych hut w Suchej, Makowie i Paśmie Pewelskim. Kwartalnik Turystycznych W Górach. [dostęp 2013-12-29]. (pol.).
  4. ↑ Maków Podhalański – rys historyczny. Urząd Miasta i Gminy w Makowie Podhalańskim. [dostęp 2013-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-31)]. (pol.).
  5. ↑ Hamernia stanie się atrakcją turystyczną Makowa Podhalańskiego? Ma być lepiej wyeksponowana!. sucha24.pl, 2021-03-17. [dostęp 2022-08-14]. (pol.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.