Huta Blachownia
Ilustracja
Państwo

 Polska

Adres

42-290 Blachownia
ul. 1 Maja 1

Data założenia

1835

Zatrudnienie

1808 (1970)

brak współrzędnych

Huta Blachownia – zakład metalurgiczny w Blachowni w powiecie częstochowskim, w województwie śląskim. Kompleks budynków między rzeką Stradomką, głównym placem miasta i zalewem w Blachowni.

Historia

Do drugiej połowy XVIII wieku w Blachowni funkcjonowała kuźnica, utożsamiana ze wzmiankowaną wcześniej kuźnicą założoną nad Stradomką przez Błażeja Łojka. W 1610 roku kuźnicę przejął i rozbudował marszałek wielki koronny Mikołaj Wolski. W 1630 roku produkowano tutaj "osiemset wozów żelaza rocznie"[1]. W 1633 r. kuźnicę w Blachowni i Łojkach odwiedził król Władysław IV będąc w gościnie u Paulinów na Jasnej Górze i był tu "wystawnie podejmowany przez mistrza Zachariasza"[2].

W latach 1835–1837 Bank Polski zbudował hutę żelaza z maszyną parową. Huta Blachownia stanowiła własność skarbu państwa, a po likwidacji autonomii Królestwa Kongresowego – rodziny carskiej. 1 października 1900 r. hutę odwiedził ówczesny właściciel dóbr Ostrowy Wielki Książę Michał II Aleksandrowicz Romanow. Wielkiego Księcia powitali dyrektorzy zarządzający towarzystw „Laurahute” p. Maja i „Katarzyna” p. Skawiński, gdyż Huta pozostawała w 25-letniej dzierżawie tych towarzystw[3].

Do I wojny światowej zakład zachował charakter huty żelaza, później wygaszono wielki piec i w okresie międzywojennym pod nazwą "Odlewnia i Emaliernia Blachownia" działał już tylko jako odlewnia żeliwa (z emaliernią żeliwnych zlewów i naczyń). Podczas II wojny światowej Niemcy uruchomili produkcję zbrojeniową (bomby lotnicze).

W czasach PRL zrezygnowano z emaliowania, państwowy zakład produkował wyroby z żeliwa, eksportowane m.in. do Europy Zachodniej: żeliwne kaloryfery, rury i kształtki kanalizacyjne, elementy armatury, maszynki do mięsa, młynki ręczne, naczynia, piecyki, ruszty piecowe.

Po rozbudowie uruchomiono produkcję odlewów dla przemysłu elektrotechnicznego, tarcz i bębnów hamulcowych.

Wraz z rozwojem zakładu w PRL zmieniały się jego nazwy:

  • "Odlewnia Blachownia (OB)",
  • "Zakłady Wytwórcze Urządzeń Rozdzielczych i Elementów Żeliwnych (ZWURiEŻ)",
  • "Zakład Elektro-Metalurgiczny (ZEM) Blachownia".

Po przekształceniu w jednoosobową spółkę skarbu państwa "ZEM Blachownia SA" został sprywatyzowany i już jako spółka giełdowa funkcjonował pod nazwą "Zakład Elektro-Metalurgiczny EMA-Blachownia SA". Uchwałę o likwidacji przyjęło nadzwyczajne zgromadzenie akcjonariuszy 30 kwietnia 2002 roku.

Zatrudnienie

  • 1838 r. – 74 pracowników
  • 1914 r. – 1200[4]
  • 1921 r. – 510[5]
  • 1926 r. – 446[6]
  • 1934 r. – 206[7]
  • 1946 r. – 500
  • 1955 r. – 1245
  • 1965 r. – 1541
  • 1970 r. – 1800[8]

Zaplecze

Równocześnie z budową huty w 1835 roku zbudowano osiedle domków dla sprowadzonych specjalistów. Wcześniej wieś Blachownia miała tylko 16 domów mieszkalnych i 104 mieszkańców. W 1900 roku było 29 budynków i 229 mieszkańców.

W 1950 roku rozpoczęto w Blachowni budowę osiedla bloków mieszkalnych dla pracowników huty i okolicznych kopalni rud żelaza (Osiedle Robotnicze). W 1960 roku w Blachowni było już 277 budynków mieszkalnych, a w 1970 roku – 347 (przed przyłączeniem do Blachowni w 1973 roku okolicznych miejscowości). Obecne bloki komunalne w Blachowni były blokami zakładowymi jeszcze w latach 90. XX wieku.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Janusz Lipiec, Noty historyczne..., op.cit, s. 505
  2. ↑ R.K., Miasto Blachownia - Parafia, historia [online], www.frassati.hg.pl [dostęp 2017-10-12].
  3. ↑ Wielki Książę Michał Romanow w Hucie Blachownia - Blachownia i okolice, „Blachownia i okolice”, 1 października 2017 [dostęp 2017-10-12] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-13] (pol.).
  4. ↑ dane za lata 1838 i 1914: Janusz Lipiec, Noty historyczne ważniejszych miejscowości powiatu częstochowskiego, w: Ziemia Częstochowska, tom X, Towarzystwo Popierania Kultury Regionalnej, Częstochowa 1974, s. 505
  5. ↑ Franciszek Sobalski, Zarys historii gopodarczej powiatu częstochowskiego do 1939 r., w: Ziemia Częstochowska, tom X, Towarzystwo Popierania Kultury Regionalnej, Częstochowa 1974, s. 160
  6. ↑ Franciszek Sobalski, Powiat częstochowski w okresie II Rzeczypospolitej (1918–1939), w: Ziemia Częstochowska, tom XXVI, Częstochowskie Towarzystwo Naukowe, Wydawnictwo WSP w Częstochowie, Częstochowa 1999 ISBN 83-7098-704-4, s. 69
  7. ↑ Stanisław Wallmann, Rys historyczny życia gospodarczego Częstochowy, w: Ziemia Częstochowska, t. 3, Towarzystwo Popierania Kultury Regionalnej, Częstochowa 1947, s. 36
  8. ↑ dane za lata 1946–1970: Henryk Paranowski, Przemysł i rzemiosło w powiecie częstochowskim w latach 1945–1970, w: Ziemia Częstochowska, tom X, Towarzystwo Popierania Kultury Regionalnej, Częstochowa 1974, s. 316

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.