Henryków Lubański
wieś
Ilustracja
Kościół św. Mikołaja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

lubański

Gmina

Lubań

Liczba ludności (2011)

816[1]

Strefa numeracyjna

75

Kod pocztowy

59-800[2]

Tablice rejestracyjne

DLB

SIMC

0190302

Położenie na mapie gminy wiejskiej Lubań
Mapa konturowa gminy wiejskiej Lubań, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Henryków Lubański”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Henryków Lubański”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Henryków Lubański”
Położenie na mapie powiatu lubańskiego
Mapa konturowa powiatu lubańskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Henryków Lubański”
Ziemia51°09′55″N 15°15′08″E/51,165278 15,252222[3]
Cis Henrykowski w Henrykowie Lubańskim

Henryków Lubański (niem. Katholisch Hennersdorf, 1937-39 Hennersdorf, 1939-45 Ziethen-Hennersdorf[4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim, w gminie Lubań.

Położenie

Henryków Lubański położony jest na Wysoczyźnie Siekierczyńskiej[4]. Przez wieś płynie niewielka rzeka[4]. Miejscowość leży około 4 km na północ od Lubania, około 20 km na wschód od granicy polsko-niemieckiej[4].

Podział administracyjny

Po II wojnie światowej wieś została włączona do Polski. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Charakter osady

Henryków Lubański to duża wieś, ciągnąca się na przestrzeni około 3,7 km[4], licząca ponad 200 domów, zamieszkana w roku 2011 przez 816 mieszkańców[1]. W osadzie znajdują się m.in.: sklepy, siedziba Ochotniczej Straży Pożarnej, kościół pw. św. Mikołaja oraz cmentarz.

Komunikacja

Oś osady stanowi ulica, krzyżująca się z drogą wojewódzką nr 296[4].

Historia

Wieś powstała prawdopodobnie na przełomie XII i XIII wieku i stanowiła własność klasztoru magdalenek z pobliskiego Lubania[4]. Zależność ta spowodowała, iż mieszkańcy wsi w większości pozostali wierni katolicyzmowi także wtedy, gdy mieszkańcy innych okolicznych miejscowości przyjęli luteranizm (stąd aż do 1937 r. osada nosiła nazwę Katholisch Hennersdorf - niem., "Henryków Katolicki")[4].

W 1432 r. wieś została zniszczona przez pożar. W XVI i XVII wieku osada słynęła z produkcji wysokiej jakości przędzy, z której wyrabiano adamaszek.

10 stycznia 1649 r. w pobliżu Henrykowa została rozegrana bitwa między wojskami cesarza Ferdynanda III Habsburga a oddziałami szwedzkimi. Inna, znacznie większa i ważniejsza bitwa miała miejsce w trakcie II wojny śląskiej – 23 listopada 1745 r., w trakcie której oddziały pruskie, dowodzone przez generała Hansa Joachima von Zietena zaskoczyły i rozbiły stacjonujących w osadzie żołnierzy saskich. Po bitwie zwycięskie wojska pruskie splądrowały opanowaną wieś. Miejsce bitwy upamiętnia obelisk[5] przy drodze DW296. Także w czasie II wojny światowej doszło do walk w pobliżu wsi, między Wehrmachtem a Armią Czerwoną. Miały one miejsce w dniach od 20 lutego do 4 marca 1945 r.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[6]:

  • kościół parafialny pw. św. Mikołaja, zabytkowy, zbudowany został prawdopodobnie w XVII lub na początku XVIII wieku. Zastąpił on świątynię z 1220 r. Obecny wygląd kościoła dość znacznie odbiega od wyglądu pierwotnego, co związane jest z wielokrotnymi przebudowami (największe w latach 1754 i 1904) i naprawami (ostatnie po zniszczeniach wojennych w latach 1947–1950. Przy kościele znajdują się zabytkowe krużganki i kilka kapliczek
  • plebania, zabytkowa z końca XVII w., 1776 r.
  • dom mieszkalny nr 213, z początku XIX-XX w.

Inne zabytki:

Droga świętego Jakuba

Przez wieś przebiega Dolnośląska Droga św. Jakuba, odcinek szlaku pielgrzymkowego do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii.

Cis Henrykowski

Na terenie Henrykowa Lubańskiego rośnie najstarsze drzewo w Polsce – cis, którego wiek szacuje się na około 1280 lat[uwaga 1][7][8]. Drzewo to jest starsze od państwa polskiego i zostało objęte ochroną poprzez uznanie za pomnik przyrody[4].

Uwagi

  1. ↑ W 1987 jego wiek oszacowano na około 1250 lat.

Przypisy

  1. 1 2 GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 356 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 41168
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 2: Pogórze Izerskie. Cz. 1: A-Ł. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, s. 281-286. ISBN 83-85773-60-6.
  5. ↑ 51°10′47,2″N 15°15′42,4″E/51,179779 15,261789
  6. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 101. [dostęp 2012-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
  7. ↑ Włodzimierz Seneta: Dendrologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 38. ISBN 83-01-07011-0.
  8. ↑ Towarzystwo Najstarszych Drzew w Polsce. [dostęp 2011-12-06].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.