Opis ogólny

Wyporność standardowa okrętów typu Colony wahała się między 8350 a 8735 ts, a pełna między 10 450 a 11 086 ts^[1]. W służbie indyjskiej roczniki flot podawały wyporność standardową okrętu 8700 ts, a pełną 11 040 ts^[4]. Długość całkowita wynosiła 169,32 m, szerokość 18,9 m, a zanurzenie 6,1 m^[1].

Okręty napędzały cztery zespoły turbin parowych systemu Parsonsa z przekładniami o mocy łącznej 80 000 KM, do których parę dostarczały cztery kotły typu Admiralicji^[1]. Siłownia poruszała cztery śruby^[5]. Zapas paliwa płynnego wynosił 1700 ton^[1]. Siłownia zapewniała rozwijanie prędkości maksymalnej 32,25 węzła i zasięg do 6520 mil morskich przy prędkości 13 węzłów^[1].

Opancerzenie okrętów typu Colony stanowił burtowy pas pancerny grubości 83 mm, w rejonie linii wodnej, na większości długości kadłuba^[5]. Zakończony był grodziami grubości 51 mm, tworzącymi opancerzoną cytadelę^[5]. Opancerzenie poziome stanowił pokład pancerny grubości 51 mm^[6]. Również wieże artylerii miały pancerz grubości 51 mm, a barbety 25 mm^[5].

Uzbrojenie

HMS „Nigeria” od rufy pod koniec wojny

Uzbrojenie główne stanowiło 12 dział kalibru 152 mm o długości lufy L/50 (50 kalibrów) w czterech trzydziałowych wieżach Mk XXIII, rozmieszczonych po dwie na dziobie i rufie w superpozycji^[5]. Zapas amunicji wynosił po 200 pocisków na lufę^[6]. Przed przekazaniem Indiom w 1955 roku zdemontowano trzecią wieżę (z pozycji X), pozostawiając dziewięć dział^[7].

Uzbrojenie przeciwlotnicze stanowiło osiem dział uniwersalnych kalibru 102 mm Mk XVI L/45, w podwójnych stanowiskach Mk XIX osłoniętych maskami^[8]. Lekkie uzbrojenie przeciwlotnicze początkowo obejmowało dwa stanowiska sprzężonych po cztery automatycznych armat 40 mm Mk VIII oraz dwa poczwórne karabiny maszynowe 12,7 mm Vickers Mk III^[6]. Okręty miały też dwie potrójne wyrzutnie torped kalibru 533 mm^[1].

W toku wojny lekkie uzbrojenie przeciwlotnicze „Nigerii” było zwiększane, począwszy od dodania latem 1941 roku czterech pojedynczych działek 20 mm Oerlikon^[6]. Podczas remontu na przełomie 1942/1943 roku zamieniono mało skuteczne km-y 12,7 mm oraz pojedyncze działka 20 mm na 16 działek 20 mm Oerlikon w ośmiu podwójnie sprzężonych stanowiskach^[6]. Latem 1945 roku dodano jeszcze cztery pojedyncze armaty 40 mm Bofors Mk III^[6].

Po modernizacji, w służbie indyjskiej lekkie uzbrojenie przeciwlotnicze stanowiło 12 armat kalibru 40 mm, w tym dwa pojedyncze i pięć podwójnych stanowisk^[4]. Dwa podwójne stanowiska umieszczone były po obu stronach nadbudówki dziobowej, dwa pojedyncze po obu stronach pierwszego komina, jedno podwójne w osi podłużnej okrętu za drugim kominem (między czterema podstawami dział 102 mm) i dwa podwójne obok siebie na rufie, na miejscu zdjętej wieży artyleryjskiej na pozycji X^[4].

Wyposażenie

Początkowo „Nigeria” wyposażona była w standardową katapultę typu D-IVH i dwa wodnosamoloty^[5]. Wyposażenie lotnicze zdemontowano pod koniec 1943 roku^[6].

W chwili wejścia do służby „Nigeria” wyposażona była w radar typu 279^[6][9] . Podczas remontu we wrześniu – listopadzie 1941 roku otrzymała nowszy radar typu 273 i radar artyleryjski typu 284^[6][9] . Podczas remontu na przełomie 1942/1943 roku radar typu 273 zamieniono na radary typów 272 i 282^[6]. Pod koniec 1943 roku dodano radar typu 283^[6]. Oprócz etatowych radiostacji, w połowie 1942 roku przed operacją Pedestal zamontowano radiostację wysokiej częstotliwości VHF R/T do łączności z lotnictwem^[10].

Podczas modernizacji przed przekazaniem Indiom zamontowano nowe radary: dozoru powietrznego typu 960 (zamiast typu 279), dozoru nawodnego typów 277 i 293 (zamiast typu 272), kierowania ogniem typu 274 (zamiast typu 284) i dwa typu 275 (zamiast typu 285) oraz nawigacyjny typu 974^[9] ).

1940–1942 – północny Atlantyk i daleka Północ

HMS „Nigeria” wszedł do służby we wrześniu 1940 roku, w trakcie II wojny światowej, po czym w październiku został przydzielony do 10. Eskadry Krążowników (10th Cruiser Squadron) Floty Metropolii (Home Fleet), bazującej w Scapa Flow i przeznaczonej do ochrony żeglugi na północno-zachodnich podejściach do Wysp Brytyjskich (NW Approaches)^[9] . Jeszcze w tym samym miesiącu został skierowany do zadań ochrony żeglugi na południowo-zachodnich podejściach (SW Approaches), bazując na krótko w Plymouth, po czym w listopadzie powrócił do Scapa Flow^[9] . Od 26 grudnia okręt osłaniał konwoje atlantyckie wraz z krążownikiem liniowym „Repulse”^[11].

6 i 17 lutego 1941 roku krążownik osłaniał okręty stawiające miny Zagrody Północnej (Northern Barrage) w ramach operacji SN7A i SN7B/68A^[9] . Od 3 marca z krążownikiem HMS „Edinburgh” stanowił osłonę operacji Claymore – rajdu komandosów na Lofoty^[9] . Następnie ponownie osłaniał 11 marca stawianie Zagrody Północnej (SN68B), a od 17 marca patrolował w rejonie Islandii i Cieśniny Duńskiej w poszukiwaniu niemieckich rajderów, z pancernikiem „Nelson”, a następnie innymi okrętami^[9] . 28 czerwca 1941 roku wraz z niszczycielami „Tartar”, „Bedoiun” i „Jupiter” przechwycił w rejonie Jan Mayen niemiecki statek rozpoznania meteorologicznego „Lauenburg”, na którym przed jego zatopieniem grupa abordażowa „Tartara” zdobyła cenne wywiadowczo książki kodów pomagające do rozszyfrowywania wiadomości w kodzie Enigma^[9] [11].

Zatopienie statku meteorologicznego „Lauenburg”

Od 25 lipca 1941 roku „Nigeria” wchodziła jako okręt flagowy kontradmirała Viana w skład zespołu A (Force A) przeznaczonego do działań na dalekiej północy, z krążownikiem „Aurora” i niszczycielami „Tartar” i „Punjabi”^[12]. 1 sierpnia zespół zniszczył niemiecką stację meteorologiczną na Wyspie Niedźwiedziej i ewakuował stamtąd obywateli norweskich^[9] . Od 19 sierpnia krążowniki zespołu eskortowały statek „Empress of Australia” transportujący kanadyjskich żołnierzy do rajdu na Spitsbergen, mającego na celu zniszczenie wykorzystywanych przez Niemców kopalni i składów węgla oraz radiostacji przekazującej informacje meteorologiczne (operacja Gauntlet). 25 sierpnia osłaniały lądowanie na Spitsbergenie, a następnie „Nigeria” eskortowała od 27 sierpnia „Empress of Australia” ewakuujący z Barentsburga radzieckich górników do Archangielska^{[uwaga 2]}. Zespół powrócił następnie na Spitsbergen i zabrał stamtąd obywateli norweskich do Wielkiej Brytanii, po czym krążowniki zostały wysłane ponownie w rajd na wody norweskie^[9] . 7 września „Aurora” i „Nigeria” przechwyciły u wybrzeża norweskiego mały konwój niemiecki, topiąc eskortujący go szkolny okręt artyleryjski „Bremse” (uzbrojony w cztery działa kalibru 12,7 cm), lecz dwa transportowce zdołały się ukryć^[9] . „Nigeria” doznała jednak tego dnia z nieznanej przyczyny uszkodzenia – oderwania końcówki dziobu, najprawdopodobniej na dryfującej minie, co ustalono podczas powojennej analizy (odrzucając wcześniej rozpatrywane wersje zderzenia z „Bremse” lub storpedowania przez okręt podwodny)^[9] [13].

Remont w Tyne trwał od października do 15 grudnia 1941 roku^[9] . Po powrocie w styczniu 1942 roku w skład 10. Eskadry Krążowników Floty Metropolii, „Nigeria” do lipca eskortowała lub osłaniała konwoje arktyczne do ZSRR (PQ) i z powrotem (QP), poczynając od eskorty konwoju PQ-8 między 8 a 17 stycznia z Islandii do Murmańska, gdzie pozostała do końca lutego^[14]. W lutym eskortowała lub zapewniała dalszą osłonę dla konwojów: PQ-9/10, QP-7, PQ-11, w marcu: QP-8, PQ-13, QP-9, w kwietniu: PQ-14, QP-10, PQ-15, w maju: QP-11, PQ-16, QP-12, na przełomie czerwca i lipca PQ-17 i QP-13^[14]. Brak jest informacji o starciach z nieprzyjacielem w tym okresie, z wyjątkiem ataków lotnictwa po 13 maja, kiedy „Nigeria” uczestniczyła w nieudanej operacji sił głównych Home Fleet w celu osłony przejścia z ZSRR uszkodzonego krążownika „Trinidad” (zatopionego ostatecznie przez lotnictwo)^[9] .

Sierpień 1942–1943 – Morze Śródziemne i remont

„Nigeria” po uszkodzeniu torpedą podczas operacji Pedestal, 14 sierpnia 1942 roku

W sierpniu 1942 roku „Nigeria” została skierowana do udziału w operacji Pedestal – przeprowadzeniu konwoju z zaopatrzeniem dla izolowanej Malty, jako okręt flagowy eskortującego konwój zespołu X (Force X) kontradmirała Harolda Burrougha^[15]. 2 sierpnia wypłynęła w tym celu z Wielkiej Brytanii w eskorcie konwoju WS-21S^[14]. 10 sierpnia zespół brytyjski minął Gibraltar, wchodząc na Morze Śródziemne^[16]. Zespół brał następnie udział w walkach z lotnictwem niemieckim i włoskim oraz okrętami podwodnymi. 12 sierpnia o godzinie 19:55 „Nigeria” została poważnie uszkodzona torpedą w lewą burtę na wysokości masztu dziobowego przez włoski okręt podwodny „Axum”^[17]. Zalaniu uległa kotłownia dziobowa i zginęło 52 członków załogi, w tym czterech oficerów^[17]. Krążownik po opanowaniu przechyłu mógł płynąć ze zmniejszoną prędkością i został odesłany do Gibraltaru w eskorcie niszczycieli „Bicester”, „Wilton” i „Derwent”^[14].

Po prowizorycznych naprawach w Gibraltarze, „Nigeria” przeszła w październiku do USA na remont w stoczni marynarki Charleston Navy Yard w North Charleston^[9] . Po trwającym prawie rok remoncie, powróciła we wrześniu 1943 roku do Wielkiej Brytanii. Uzupełniające prace i montaż wyposażenia w stoczni w Chatham trwały do końca 1943 roku^[9] .

1944–1945 – Ocean Indyjski

Po remoncie postanowiono przebazować „Nigerię” na Ocean Indyjski w skład Floty Wschodniej (Eastern Fleet). 27 marca 1944 roku krążownik przeszedł na Cejlon, gdzie został włączony do 4. Eskadry Krążowników^[9] . Między innymi, od 16 kwietnia w składzie zespołu Task Force 69 osłaniał alianckie lotniskowce HMS „Illustrious” i USS „Saratoga” dokonujące ataków na Sabang (operacja Cockpit), a 17 maja w składzie zespołu Task Force 65 osłaniał te lotniskowce dokonujące ataków na rafinerię ropy w Surabai (operacja Transom)^[9] . W lipcu osłaniał pancerniki: „Queen Elizabeth”, „Valiant” i „Richelieu” oraz krążownik liniowy „Renown”, ostrzeliwujące cele naziemne na Sabangu (operacja Crimson)^[9] . Od 25 lipca eskortował okręt-bazę okrętów podwodnych „Maidstone” do Fremantle, a następnie do września osłaniał konwoje na Oceanie Indyjskim^[9] .

W listopadzie krążownik przydzielono do 5. Eskadry Krążowników nowo formowanej Brytyjskiej Floty Pacyfiku^[9] . W grudniu wszedł z krążownikami HMS „Kenya”, „Newcastle” i „Phoebe” w skład zespołu Force 61 dla wsparcia operacji w Birmie^[9] . 1 stycznia 1945 roku wspierał lądowanie komandosów na półwyspie Akyab w Birmie (operacja Lightning), lecz ostrzał artylerii nie był wymagany z uwagi na opuszczenie pozycji japońskich^[9] . 26 stycznia krążownik wysadził Royal Marines zajmujących wyspę Cheduba i wspierał lądowanie na niej (operacja Sankey), a 31 stycznia ostrzeliwał wyspę Ramree^[9] . W lutym krążownik „Nigeria” przeszedł do Simonstown w Południowej Afryce na remont^[9] .

3 maja 1945 roku okręt powrócił na Cejlon i brał udział w dalszych działaniach floty na Oceanie Indyjskim^[9] . W ramach operacji Collie, przygotowującej do lądowania w Malezji, 5 lipca osłaniał rozminowanie i ostrzeliwał wyspę Kar Nikobar, a 15 lipca Nancowry na Nikobarach^[9] . Był przeznaczony do wsparcia operacji desantowych w cieśninie Malakka, które nie doszły już do skutku z uwagi na zawieszenie broni w połowie sierpnia^[9] . 9 września, już po kapitulacji Japonii, osłaniał lądowanie na północ od Port Dickson (operacja Zipper)^[9] .

Za działania wojenne „Nigeria” otrzymała sześć wyróżnień bitewnych (Battle Honours): Atlantyk 1941, Norwegia 1941, Arktyka 1942, konwoje maltańskie 1942, Sabang 1944 i Birma 1944–1945^[9] .

Okres powojenny

Pod koniec roku okręt powrócił do Wielkiej Brytanii i od grudnia 1945 roku do kwietnia 1946 roku był remontowany^[13]. Następnie do września 1950 roku służył w 6. Eskadrze Krążowników na południowym Atlantyku^[13]. Był zarazem okrętem flagowym sił Południowego Atlantyku, bazując w Simonstown^[9] . W 1951 roku został wycofany do rezerwy^[9] . Stacjonował następnie w HMNB Devonport jako hulk^[13].

Służba w Indiach

INS „Mysore” ok. 1960 roku

8 kwietnia 1954 roku „Nigeria” została sprzedana Indiom, za 300 000 funtów szterlingów^[7]. Przed przekazaniem, między październikiem 1954 roku a kwietniem 1957 roku została poddana remontowi i modernizacji w stoczni Cammell Laird w Birkenhead^[13]. Między innymi wymieniono radary na nowocześniejsze, usunięto trzecią wieżę artylerii głównej (pozycja X) i wyrzutnie torped, zabudowano nowocześniejszą nadbudówkę dziobową z pomostem bojowym i maszty kratownicowe zamiast trójnożnych^[9] .

Okręt wszedł do służby w Indyjskiej Marynarce Wojennej 29 sierpnia 1957 roku w Birkenhead, pod nazwą „Mysore”^[4]. Nazwa pochodziła od stanu – dawnego królestwa Majsuru^[18]. Został okrętem flagowym marynarki indyjskiej^[9] . Otrzymał numer burtowy C 60 (z fotografii wynika, że nie malowany)^[4].

W 1959 roku podczas ćwiczeń z marynarką brytyjską JET59, „Mysore” uszkodził w kolizji niszczyciel HMS „Hogue”, urywając mu dziób, przy czym zginął jeden człowiek (naprawa niszczyciela została następnie uznana za nieopłacalną)^[9] [19]. Wziął następnie udział w operacji zbrojnej aneksji Indii Portugalskich, wspierając 18 grudnia 1961 roku ogniem desant, który zajął wyspę Anjediva koło Karwaru^[20].

W 1969 roku „Mysore” uszkodził w kolizji indyjski niszczyciel „Rana”^{[uwaga 3]}. Podczas wojny z Pakistanem w 1971 roku „Mysore” był okrętem flagowym zachodniego zespołu floty, bazującego w Bombaju, który 4 grudnia przeprowadził atak kutrów rakietowych na Karaczi^[18].

W 1972 roku „Mysore” miał kolizję z fregatą „Beas”, po której był w dwumiesięcznym remoncie^[7]. Od 1975 roku służył jako okręt szkolny^[13]. Został skreślony z listy floty 20 sierpnia 1985 roku, po czym złomowany w 1986 roku^[13].