Gorajec
wieś
Ilustracja
Cerkiew Narodzenia Marii w Gorajcu
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

lubaczowski

Gmina

Cieszanów

Liczba ludności (2021)

175[1]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-611[2]

Tablice rejestracyjne

RLU

SIMC

0600119[3]

Położenie na mapie gminy Cieszanów
Mapa konturowa gminy Cieszanów, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Gorajec”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Gorajec”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Gorajec”
Położenie na mapie powiatu lubaczowskiego
Mapa konturowa powiatu lubaczowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Gorajec”
Ziemia50°16′09″N 23°12′16″E/50,269167 23,204444[4]
Gorajec, dzwonnica

Gorajec (w latach 1977–1981 Dąbrowa) – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie lubaczowskim, w gminie Cieszanów[5][3], nad potokiem Gnojnik na Płaskowyżu Tarnogrodzkim.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Wieś starostwa niegrodowego lubaczowskiego na początku XVIII wieku[6].

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Parafia św. Wojciecha w Cieszanowie[7].

Części wsi

Integralne części wsi Gorajec[5][3]
SIMCNazwaRodzaj
0600071Dąbrówkaprzysiółek

Historia

Pierwsze ślady osadnictwa na terenie Gorajca pochodzą z czasów neolitu. Gorajec założony został w 1564 roku na prawie wołoskim na gruntach sąsiedniej wsi Żuków przez hetmana wielkiego koronnego i starostę lubaczowskiego Jana Tarnowskiego. Nosił początkowo nazwę Horajec i do końca XVIII wieku wchodził w skład dóbr starostwa lubaczowskiego. Później sprzedany został na licytacji baronowi Józefowi Brunickiemu. Na początku XX wieku wieś przeszła w ręce rodziny Wattmanów. Gorajec należał do parafii w Żukowie, przejściowo – od 1618 roku do końca XVII wieku – był samodzielną parafią.

W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie lubaczowskim województwa lwowskiego. W 1921 roku we wsi mieszkały 994 osoby, w większości wyznania greckokatolickiego. We wsi istniał Dom Narodowy, w którym mieściły się sale szkolne, czytelnia Proswity oraz sklep spółdzielczy. W latach 1944-1947 mieszkańców wsi narodowości ukraińskiej wysiedlono, a wieś spalono.

W 1944 r. kwaterował tutaj Iwan Szpontak, major UPA, którego sotnia, przekształcona później w kureń (batalion), zamordowała prawie wszystkich tutejszych Polaków. Łączna liczba ofiar wyniosła 67 osób, w tym 2 Ukraińców, którzy odmówili współpracy z banderowcami. Ich masowy grób odkryto po wojnie na cmentarzu greckokatolickim[8][9].

6 kwietnia 1945 oddziały Wojsk Wewnętrznych, MO liczące łącznie ok. 300 osób podczas akcji pacyfikacyjnej zamordowali około 170 osób[10].

W latach 50. XX wieku w Gorajcu powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne. W latach 60. XX wieku zbudowano szkołę. W latach 1977–1981 wieś nosiła nazwę Dąbrowa. W roku 2005 we wsi zameldowanych było 107 osób.

We wsi znajduje się drewniana cerkiew greckokatolicka pw. Narodzenia NMP, jedna z najstarszych w Polsce, wzniesiona w 1586 jako cerkiew filialna parafii w Żukowie. Obecnie stanowi ona obiekt parafii w Cieszanowie. Zaliczana jest do obiektów położonych przy szlaku architektury drewnianej. Do zabytków wsi należy także XIX-wieczna kaplica oraz cmentarz greckokatolicki.

Od 2008 roku odbywają się tu nieformalne spotkania pasjonatów kultury ludowej – Folkowiska. W dniach 15-17 lipca 2011 roku odbył się pierwszy oficjalny Festiwal Kultury Pogranicza Folkowisko 2011. Najważniejszymi wydarzeniami były: Wieczór Opowiadaczy pod patronatem Andrzeja Stasiuka, Noc Folkowa z koncertem Zoi oraz zespołu Żmije oraz recital Eweliny Koniec.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wieś Gorajec w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-28], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 321 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. 1 2 3 GUS. Wyszukiwarka TERYT
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 34946
  5. 1 2 Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Wiesław Bondyra, Własność ziemska w województwie bełskim w czasach saskich, Lublin 2015, s. 34.
  7. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  8. ↑ Dionizy Garbacz, U boku Wołyniaka, Warszawa – Kraków 2015, s. 86
  9. ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 479, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
  10. ↑ Apokryf Ruski. Nadsanie. Gorajec

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.