Festiwal Kultury Pogranicza Folkowisko – impreza kulturalna odbywająca się we wsi Gorajec (gmina Cieszanów) leżącej na Roztoczu^[1]. Celem imprezy jest kultywacja dziedzictwa kulturowego narodów zamieszkujących Galicję przed II wojną światową: Polaków, Ukraińców, Żydów, Niemców. Organizatorem Festiwalu^[2] są miejscowi aktywiści ze Stowarzyszenia Animacji Kultury Pogranicza Folkowisko^[3] działający we współpracy z Ośrodkiem Wczasowym Chutor Gorajec, Radą Sołecką Gorajca oraz organizacjami pozarządowymi^[4].

Udział w festiwalu umożliwia jedynie wcześniejsza rezerwacja miejsc^[5].

Początki Festiwalu Kultury Pogranicza Folkowisko

W lipcu 2008-2010 w Gorajcu odbywały się nieformalne spotkania pasjonatów kultury ludowej. Towarzyszyły im rajdy po okolicznych atrakcjach turystycznych oraz wieczorne biesiady taneczne^[6].

Festiwal Kultury Pogranicza Folkowisko 2011 (Kultura Ukraińska)

W dniach 15-17 lipca 2011 roku odbyło się pierwsze oficjalne Folkowisko. W wydarzeniu wzięło udział około 500 osób, w tym 100 gości pola namiotowego.

Pierwszym punktem imprezy był Wieczór Opowiadaczy pod patronatem Andrzeja Stasiuka, podczas którego wystąpili ludowi opowiadacze: Dziadek Olek (Aleksander Sola), Jurij Cymbał i Mateusz Piotrowski. Drugiego dnia goście festiwalu uczestniczyli w szeregu krajoznawczych rajdów: kajakowym, Spacerze po Gorajcu, samochodowym, ekstremalnym oraz przejeździe wozami. Podczas wieczornej Nocy Folkowej wystąpili: Zoja Svobodin z Ukrainy oraz zespół Żmije. Ostatniego dnia przewodnicy oprowadzali po gorajeckiej świątyni. Uwieńczeniem festiwalu był koncert dumek ukraińskich w wykonaniu Eweliny Koniec i Anny Szałuckiej^[7].

Festiwal Kultury Pogranicza Folkowisko 2012 (Kultura Żydowska)

Folkowisko 2012 odbyło się w dniach 13-15 lipca 2012. Festiwal był poświęcony przede wszystkim kulturze żydowskiej.

W trakcie koncertów wystąpili m.in.: Dagadana, Liudy Dobri, Vladimirska, Klezmaholics, Jacek Kleyff, Andrzej Stasiuk oraz Kuba Blokesz. Przeprowadzono także szereg warsztatów tematycznych (wycinanka żydowska, podstawy języka jidisz, mała ceramika ect.) odbyły się także rajdy oraz pierwsza w historii Gra Wiejska.^[8]. W tych dniach Gorajec odwiedziło około 1000 osób.

Festiwal Kultury Pogranicza Folkowisko 2013 (Kultura Chłopska)

Trzecia edycja Festiwalu Folkowisko odbyła się w dniach 12-14 lipca 2013. Organizatorzy skupili się na kulturze chłopskiej regionu, poświęcając festiwal 165. rocznicy zniesienia pańszczyzny na terenie Galicji. Zaprezentowano kulturę ludową ziemi lubaczowskiej oraz Roztocza.

Jednym z wydarzeń była debata „Polskość -wiejskość?”, podsumowująca kampanię społeczną „Jestem ze wsi!”. Wzięli w niej udział: pisarz Andrzej Stasiuk, filozof Piotr Graczyk i socjolog Jan Sowa. Rozmowę poprowadzili Dorota Wodecka z „Gazety Wyborczej” i Mateusz Piotrowski ze Stowarzyszenia Folkowisko.

Cykliczny Wieczór opowiadaczy poświęcony był buntowi chłopskiemu i sprzeciwowi wobec obowiązkowi pańszczyzny, o czym opowiadali: poeta Jacek Podsiadło, Maciej Szajkowski lider zespołu R.U.T.A. i muzyk Kapeli Ze Wsi Warszawa, oraz muzyk i dziennikarz Janusz Mazur.

Główną muzyczną gwiazdą Folkowiska 2013 była grupa R.U.T.A. obok niej podczas festiwalu na dwóch gorajeckich scenach wystąpili: Jacek Kleyff wraz z Jerzym „Słomą” Słomińskim, Kuba Blokesz, zespoły: Koromysło, Kocirba, Hawok, Salsa, Żmije, Strojone oraz Studium Instrumentów Etnicznych.

W programie festiwalu znalazły się także warsztaty bębniarskie, teatralne, śpiewacze czy „umiejętności ludowych” (np. motanie lalek, wycinanka żydowska, garncarskie itp.), wieczory z opowieściami podróżniczymi (podróż Andrzeja Stasiuka do Azji Środkowej, Wojciecha Ganczarka „Białoruś – nieznany sąsiad” i Damiana Szczepańskiego wyprawa do Rumunii) i historycznymi, pokazy kulinarne (Jurija Gerasymczuka) , plener fotograficzny, spacer po Gorajcu, rajd ekstremalny i samochodowy oraz spływ kajakowy. Dużą popularnością, szczególnie wśród najmłodszych cieszyła się Gra Wiejska „W drodze po wolność”. Ważnym festiwalowym wydarzeniem było zaprezentowanie odtworzonego przez Konstantego Fursow obrazu upamiętniającego zniesienie pańszczyzny w Gorajcu.

W Festiwalu uczestniczyło około 2000 osób, w tym około 200 gości pola namiotowego.

Festiwal Kultury Pogranicza Folkowisko 2014 (Kultura jest Babą)

Czwarta edycja Festiwalu Folkowisko odbyła się w dniach 11-13 lipca 2014 pod hasłem „Kultura jest babą”^[9]. Motywem przewodnim „Babskiego Folkowiska” była praca i życie wiejskich kobiet^[10].

Elementem festiwalu były warsztaty min.: gotowania (slow food), uprawy roślin, gry na didgeridoo, warsztaty muralu wiejskiego poprowadzone przez artystkę Justynę Posiecz-Polkowską, śpiewu tradycyjnego (kołysanek) oraz przeróżne warsztaty rękodzielnicze. Zajęcia te przeplatały się z wycieczkami, pokazami filmowymi, spektaklami teatralnymi, coroczną grą wiejską, spotkaniami z pisarzami i opowiadaczami^[11].

Na muzycznej scenie festiwalu pojawili się tacy artyści, jak: kobieca formacja folkowa Same Suki, ukraiński zespół Jorij Kloc, Hudacy, Hadra, NTD, Koromysło, Strojone, Niespodzianka, Blokowiska i bard Kuba Blokesz. Po raz pierwszy na Folkowisku funkcjonowała Otwarta Scena, na której wystąpiło kilkunastu artystów, muzyków i opowiadaczy. Do legendy festiwalu przeszedł 12 godzinny koncert lwowskiej grupy muzycznej Jorij Kloc^[9].

W ramach spotkań z opowiadaczami o motocyklowych wyprawach opowiadali Tamara i Paweł Głaz, o Słowacji Werona Gogola, o podróżowaniu z dzieckiem Agnieszka i Michał Jastrzębscy, o magii kobiecej Olga Solarz. Gościem honorowym wieczoru opowiadaczy był bajarz Aleksander Sola^[11].

Podczas festiwalu odbyła się również finałowa debata kampanii społecznej „Kultura jest Babą” zatytułowana „Kultura jest babą? Sytuacja oraz zaangażowanie kobiet w działalność społeczną i kulturalną na wsi i w małych miastach”. W rozmowie na temat kobiecej strony kultury udział wzięły artystki, animatorki kultury, działaczki społeczne: Aleksandra Rózga (Stacja Sanok), Zofia Zaborniak (Koło Gospodyń Wiejskich – Nowe Brusno), Urszula Zaborniak (MBP Cieszanów), Joanna Szurlej (Stowarzyszenie Kobiet Bieszczadzkich Nasza Szansa w Lesku). Dyskusję moderowała: Magdalena Chustecka (Przestrzeń Kobiet). Projekt zrealizowany został w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG^[11].

Festiwal Kultury Pogranicza Folkowisko 2015 (Wielka Wędrówka)

Piąta edycja Festiwalu Folkowisko zostało poświęcone społecznemu zjawisku wędrówek - dawnym wędrówkom ludów, współczesnej migracji za granicę i wędrówkom turystycznym^[12].

Wydarzenie rozpoczął coroczny Wieczór Opowiadaczy, w trakcie którego słuchacze mogli dowiedzieć się na temat: kultury Romów na Roztoczu, wędrówce muzyki ze wsi do miast. W ramach wieczornej imprezy odbyła się premiera filmów animowanych Dziadkowe opowieści o roztoczańskich legendach, nakręconych przez dzieci z lokalnych szkół^[13].

Podczas koncertów muzycznych wystąpili m.in.: estoński zespół Trad.Attack!, zespół Janki, czy DJ-Duo HOPTA, a także hipisowski rock w akustyczno-folkowych aranżacjach, wykonany przez grupę Nameless z Tarnopola; węgiersko-cygańska grupa Bohemians Betyars, zespół Hańba, Kapela Bornego z Podzamcza^[14].

W trakcie festiwalu odbyły się również warsztaty wśród których uczestnicy mogli nauczyć się m.in.: tańca cygańskiego, tańców tradycyjnych, śpiewu białego i ozdabiania odzież^[15].

Festiwal Kultury Pogranicza Folkowisko 2016 (Trzy Galicje: Polska, Ukraińska, Hiszpańska)

Podczas szóstej edycji motywem przewodnim były trzy Galicje: polska, ukraińska i hiszpańska^[16].

Przypisy

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona internetowa Stowarzyszenia Animacji Kultury Pogranicza Folkowisko