Gać
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

słupski

Gmina

Redzikowo

Liczba ludności (2021)

143[1]

Strefa numeracyjna

59

Kod pocztowy

76-200[2]

Tablice rejestracyjne

GSL

SIMC

0750630[3]

Położenie na mapie gminy Redzikowo
Mapa konturowa gminy Redzikowo, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Gać”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Gać”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko lewej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Gać”
Położenie na mapie powiatu słupskiego
Mapa konturowa powiatu słupskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Gać”
Ziemia54°27′40″N 16°51′07″E/54,461111 16,851944[4]

Gać (kaszb. Gac[5], niem. Gatz) – wieś w Polsce położona na Równinie Sławieńskiej w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Redzikowo[3][6]. Leży 16,5 km od centrum Słupska (11 km w linii prostej). Zachodnia granica wsi jest jednocześnie fragmentem granicy powiatu słupskiego i województwa pomorskiego. Na północ od wsi przepływa Moszczeniczka.

Nazwa

Nazwa, pierwszy raz wzmiankowana w 1466, ma genezę słowiańską i charakter kulturowy. Wywodzi się od nazwy pospolitej gać „grobla, tama z faszyny lub drzewa”[7]. Nazwa niemiecka jest adaptacją fonetyczną pierwotnej nazwy słowiańskiej[7].

Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Gac[8].

Historia

VIII-X wiek – w Dolinie Moszczeniczki, około 1,5 km od obecnej zabudowy wsi, powstało grodzisko słowiańskie.

1466 – pierwszy zapis nazwy wsi: Gatz; Graf von Below nazywany Panem na Gaci; z tego roku pochodzi dokument nadający wieś w lenno rodowi von Below, który to nieprzerwanie przez 408 lat zamieszkiwał miejscowy majątek Wasserburg

1784 – lokalny spis odnotował istnienie folwarku, młyna wodnego, cegielni, kuźni, jeszcze jednego nowo powstałego folwarku Buchenhof oraz 27 dymów

1792 – ur. Heinrich von Below, przywódca religijnej sekty belowian (zm. 1855)

1809 – powstał budynek szkoły

1820 – powstanie sekty belowian

po 1855 – miejscowe dobra zostały zakupione przez Wilhelma von Zitzewitza] (1838-1925)

1925 – wieś została odziedziczona wraz z Sycewicami przez swojego ostatniego właściciela – Heinricha von Zitzewitz

1945 – Gatz jako Gać przyłączona do Polski

Schyłek lat 40. – we wsi powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne, które według stanu z 1 stycznia 1952 zajmowało 486 ha.

1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa słupskiego.

Infrastruktura

8 gospodarstw rolnych o powierzchni od 1 do 23 ha. Uprawy. Hodowla.

Najbliższa stacja kolejowa: Sycewice

Zabytki

  • dwór murowano-szachulcowy rodu von Below, w środkowej części barokowy z XVIII w. z falistymi naczółkami nad wystawką. W XIX w. rozbudowany o piętrowe alkierze i boczne skrzydła[9],
  • grodzisko słowiańskie,
  • cmentarz ewangelicki.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Strona gminy. Stan ludności 31.12.2021 [dostęp 2022-01-28]
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 249 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. 1 2 GUS. Wyszukiwarka TERYT
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 30851
  5. ↑ Uchwała nr 6 2010 – Nazwy miast, wsi gminnych i sołeckich – Skarbnica Kaszubska [online] [dostęp 2023-12-20] (pol.).
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. 1 2 Witold Iwicki, Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 39.
  8. ↑ Felicja Baska-Borzyszkowska i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 2 04, ISBN 978-83-62137-50-3.
  9. ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 235, ISBN 978-83-7495-133-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.