Gąska wielka
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

gąskowate

Rodzaj

gąska

Gatunek

gąska wielka

Nazwa systematyczna
Tricholoma colossus (Fr.) Quél
Mém. Soc. Émul., Sér. 2 5: 76 (Montbéliard, 1872)

Gąska wielka, gąska olbrzymia (Tricholoma colossus (Fr.) Quél.) – gatunek grzybów z rodziny gąskowatych (Tricholomataceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tricholoma, Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1838 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus colossus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1872 r. Lucien Quélet, przenosząc go do rodzaju Tricholoma[1]. Synonimy naukowe[2]:

  • Agaricus colossus Fr. 1838
  • Armillaria colossus (Fr.) Boud. 1900
  • Gyrophila colossus (Fr.) Quél., 1886
  • Megatricholoma colossus (Fr.) G. Kost 1984

Nazwę polską podał Władysław Wojewodaw 2003 r[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnicy 10–25 cm, barwy czerwonobrązowej, dojrzewający charakteryzuje się długo podwiniętym, białawym brzegiem, o powierzchni pokrytej nagą i mazistą skórką[4].

Hymenofor

Blaszkowy, blaszki barwy białokremowej, u dojrzałych owocników z brązowymi plamami, o regularnej tramie[4].

Trzon

Średnicy do 5 cm, pod kapeluszem biały i suchy, pod strefą pierścieniową brązowiejący[4]..

Miąższ

Biały, zwarty, po przełamaniu nabierający barwy lekko łososiowej, o łagodnym smaku i nieznacznym zapachu[4]..

Zarodniki

Eliptyczne, o wymiarach ok. 8–10×5,5–7 μm, gładkie, bez pory rostkowej. Wysyp zarodników biały, nieamyloidalny[4]..

Występowanie i siedlisko

Potwierdzono notowania tego gatunku w Danii, Hiszpanii, Norwegii, Słowenii, Stanach Zjednoczonych, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Włoszech[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Czechach, Niemczech, Estonii, Anglii, Holandii, Szwecji, Finlandii[3].

Występuje w lasach iglastych, pod sosnami (Pinus sp.), przeważnie na piaszczystych lub wapiennych glebach. Wytwarza owocniki od września do listopada[3].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy[3]. Grzyb jadalny, jednak gorzki i twardy. W Polsce był gatunkiem ściśle chronionym[7], od 9 października 2014 r. został wykreślony z listy gatunków grzybów chronionych[8].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum. [dostęp 2010-01-11]. (ang.).
  3. 1 2 3 4 Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. Warszawa: 2006, s. 86. ISBN 83-7404-513-2.
  5. ↑ GBIF: Cystolepiota bucknallii – GBIF Portal. [dostęp 2010-01-10]. (ang.).
  6. ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  7. ↑ Załączniki nr 1 i 2 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1765)
  8. ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.