Góropatwa skalna
Alectoris graeca[1]
(Meisner, 1804)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

grzebiące

Rodzina

kurowate

Podrodzina

bażanty

Plemię

Coturnicini

Rodzaj

Alectoris

Gatunek

góropatwa skalna

Synonimy
  • Perdix graeca Meisner, 1804[2]
Podgatunki
  • A. g. saxatilis (Bechstein, 1805)
  • A. g. graeca (Meisner, 1804)
  • A. g. orlandoi Priolo, 1984
  • A. g. whitakeri Schiebel, 1934
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Góropatwa skalna[4], kuropatwa skalna[5] (Alectoris graeca) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kurowatych (Phasianidae). Zamieszkuje południową Europę. Osiadły.

Systematyka

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia cztery podgatunki A. graeca[6]:

Może tworzyć mieszańce z góropatwą czerwoną (A. rufa) i introdukowaną do Europy góropatwą azjatycką (A. chukar) na terenach, na których zasięg tych gatunków pokrywa się z zasięgiem góropatwy skalnej.

Młoda góropatwa skalna

Charakterystyka

Dorosły osobnik

Trudna do odróżnienia od innych gatunków góropatw, zwłaszcza od góropatwy azjatyckiej, od której różni się czysto białym, a nie kremowym gardłem, czarnym kantarkiem, gęściej pręgowanymi bokami oraz bardziej błękitnym niż brązowym odcieniem szarego grzbietu.

Wygląd zewnętrzny: Obie płci ubarwione podobnie, ale samica nieco mniejsza od samca, z mniej wyrazistym wzorem. U samca obecne guzki na skoku. Młode mniej kontrastowo ubarwione.

Rozmiary: długość ciała 33–37 cm, rozpiętość skrzydeł 46–53 cm

Masa ciała: samiec 550–850 g, samica 410–650 g

Występowanie

Środowisko

Stoki górskie z wapiennymi skałami, niską trawą oraz pojedynczymi drzewami i krzewami. Bardziej niż góropatwa azjatycka związana z terenami wysokogórskimi.

Zasięg występowania

Alpy, Półwysep Apeniński i Bałkański.

Tryb życia i zachowanie

Gatunek osiadły, zimą może tworzyć stada i schodzić na niżej położone tereny górskie. Przed zagrożeniem często ucieka, biegnąc pod górę.

Głos

Wydawane głosy to czterosylabowe „czer-ciriczi”, czyste „wit wit wit” i ostre „picz-i”.

Rozród

Okres godowy

Zimowe stada zaczynają się rozpadać już w lutym, od marca-kwietnia zaczyna bronić terytorium. Gatunek monogamiczny, zazwyczaj tworzy trwałe pary, chociaż obserwowano pojedyncze przypadki bigamii.

Gniazdo: Miejsce na założenie gniazda wybiera samiec, jednak to samica wygrzebuje zagłębienie, w którym składa jaja.

Okres lęgowy

Jaja podgatunku A. g. graeca

Termin składania jaj zależy od regionu, w Alpach od połowy maja do czerwca, w Grecji od kwietnia do czerwca.

Jaja: składa 8–14 jaj.

Wysiadywanie: Jaja są wysiadywane zarówno przez samicę, jak i przez samca, przez 24–26 dni. Po złożeniu połowy jaj, samica zostawia je do wysiadywania samcowi, a sama przystępuje do budowy drugiego gniazda, w którym znosi pozostałe jaja. Pisklęta wysiadywane przez samca wykluwają się szybciej. Ten typ gniazdowania jest częsty u ptaków gnieżdżących się na ziemi[7].

Pisklęta: kremowo-brązowy wierzch, spód jaśniejszy. Zagniazdowniki. Młode osiągają rozmiary rodziców po 90 dniach, zaś po 120 dniach ważą tyle co osobniki dorosłe.

Pożywienie

Dominuje pokarm roślinny: nasiona, owoce i zielone części roślin. Samice i młode chętnie uzupełniają dietę owadami, głównie konikami polnymi, chrząszczami, mrówkami, larwami muchówek i motyli.

Status, zagrożenie i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2012 roku uznaje góropatwę skalną za gatunek bliski zagrożenia (NT – near threatened), wcześniej (od 1988 roku) miała ona status najmniejszej troski (LC – least concern)[3].

Gatunek szeroko rozpowszechniony i liczny (w 2015 roku szacowany na 83,5–147 tysięcy dorosłych osobników[3]. Liczebność populacji w większości zajmowanego obszaru maleje, aczkolwiek nie są to zmiany bardzo gwałtowne. Główną przyczyną jest utrata siedlisk w wyniku intensyfikacji rolnictwa i urbanizacji, poza tym jest to w wielu krajach gatunek łowny.

Przypisy

  1. ↑ Alectoris graeca, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Rock Partridge (Alectoris graeca). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
  3. 1 2 3 Alectoris graeca, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. 1 2 3 Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Coturnicini Reichenbach, 1848 (wersja 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-27].
  5. ↑ Busse i inni 1991 ↓, s. 306.
  6. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-27]. (ang.).
  7. ↑ Miroslav Bouchner, Kuropatwa skalna [w:] Zwierzęta łowne, wyd. Delta, Warszawa 1992

Bibliografia

  • P. J. K. McGowan: Family Phasianidae (Pheasants and Partridges). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 2: New World Vultures to Guineafowl. Barcelona: Lynx Edicions, 1994, s. 485. ISBN 84-87334-15-6. (ang.).
  • Lars Jonsson: Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego. Warszawa: Muza, 2003, s. 176. ISBN 83-7319395-2.
  • Paul Sterry, Andrew Cleve, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Świat Książki, 2007. ISBN 978-83-247-0818-5.
  • Przemysław Busse (red.), Zygmunt Czarnecki, Andrzej Dyrcz, Maciej Gromadzki, Roman Hołyński, Alina Kowalska-Dyrcz, Jadwiga Machalska, Stanisław Manikowski, Bogumiła Olech: Ptaki. T. I. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0563-0.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.