Górki Zagajne
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

nakielski

Gmina

Kcynia

Liczba ludności (III 2011)

220[1]

Strefa numeracyjna

52

Kod pocztowy

89-240[2]

Tablice rejestracyjne

CNA

SIMC

0088070

Położenie na mapie gminy Kcynia
Mapa konturowa gminy Kcynia, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Górki Zagajne”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Górki Zagajne”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Górki Zagajne”
Położenie na mapie powiatu nakielskiego
Mapa konturowa powiatu nakielskiego, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Górki Zagajne”
Ziemia52°55′10″N 17°34′13″E/52,919444 17,570278[3]

Górki Zagajne (niem. Gurki Zagajne, od 1907 Gurkingen) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Kcynia.

Nazwa

Źródła etymologiczne nie wyjaśniły jednoznacznie pochodzenia nazwy „Górki Zagajne”. W 1577 roku były wymienione w parafii Brzyskorzystew, jako „Górki Kotlarowe”[4]. Pochodzenie nazwy można również wiązać ze staropolskim określeniem osady „za gajem”. Najprawdopodobniej nazwa wywodzi się od właścicieli tej miejscowości, rodziny Górków[5][6].

Położenie

Wieś położona na średniowiecznym trakcie Żnin – Kcynia, 15 km od Żnina i 14 km od Kcyni.

Historia

Okolice Górek Zagajnych należą do najstarszych obszarów osadnictwa na Pałukach. W bliskiej okolicy udokumentowane są archeologiczne osady słowiańskie-Chraplewo i Sobiejuchy, dalej Biskupin[5][6]. W pobliżu przebiegał również antyczny handlowy szlak bursztynowy, łączący południe Europy z Bałtykiem.

Obszar ziemski Górek Zagajnych wchodził w skład wzmiankowanej prowincji żnińskiej (Znein), wymienionej w 1136 roku w bulli gnieźnieńskiej[6]. Na przełomie XII i XIII wieku Górki Zagajne były własnością księcia wielkopolskiego Władysława III Laskonogiego (1165-1231)[5]. W 1235 roku były własnością księcia wielkopolskiego Władysława Odonica (1190-1239)[4]. Później należały do rodów: Dryjów, Sobiejuchów, Dołęgów i Górków[5][6]. W XIX wieku wieś była w posiadaniu rodziny Sulerzyńskich[7].

Po II rozbiorze Polski w 1793 roku Górki Zagajne znalazły się w zaborze pruskim. W okresie od 1871 roku do początku XX wieku na terenie Górek Zagajnych i przyległych miejscowości nastąpił ożywiony rozwój gospodarczy. Zbudowano sieć dróg bitych, przeprowadzono prace melioracyjne, zbudowano kolej wąskotorową łączącą Górki Zagajne z cukrownią w Żninie[8].

W 1900 roku rodzina Sulerzyńskich sprzedała Górki Zagajne niemieckiej Komisji Kolonizacyjnej, która podzieliła zakupiony majątek na 52 gospodarstwa[6]. Osadzono na nich niemieckich osadników, pochodzących głównie spod Hanoweru. Niemcy zmienili w 1907 roku nazwę miejscowości na Gurkingen. Po I wojnie światowej, rezultatem traktatu wersalskiego z 1919 roku rozpoczął się w Górkach Zagajnych sukcesywny proces osadnictwa polskiego. Trwał on do końca 1945 roku. W 1926 roku z inicjatywy i wsparcia finansowego znanej rodziny Odrowąż-Pieniążków zbudowano w Górkach Zagajnych polską szkołę[9].

Głównym źródłem utrzymania mieszkańców Górek Zagajnych jest wysoko wydajna produkcja rolno-hodowlana. Aktywną działalność społeczno-kulturalną w Górkach Zagajnych prowadzą: Dom Rolnika, Stowarzyszenie Kobiet Wiejskich oraz Ochotnicza Straż Pożarna.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 220 mieszkańców[1]. Jest dziewiętnastą co do wielkości miejscowością gminy Kcynia.

Znane osoby

Z Górkami Zagajnymi związani są:

Przypisy

  1. 1 2 GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 331 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 36351
  4. 1 2 Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. B. Chlebowskiego, t. XV, Warszawa 1900, s. 521.
  5. 1 2 3 4 Marosz J., Górki Dąbskie i Zagajne – życie w symbiozie, „Pałuki” 1995, nr 153.
  6. 1 2 3 4 5 Żenkiewicz J., Rodzinne drogi, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2017, s. 163–173.
  7. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. F. Sulimierskiego, t. II, Warszawa 1881, s. 717.
  8. ↑ Kłodziński S., Powiat szubiński. Opis dla władz, urzędów, instytucyj, organizacyj i osób prywatnych, Szubin 1935.
  9. ↑ Orędownik Urzędowy powiatu Szubińskiego, Szubin, roczniki 1922-1929.
  10. ↑ Kozłowski T., Jubileusz-Jerzy Żenkiewicz, „Promocje Kujawsko-Pomorskie”, nr 3-4, Bydgoszcz 2003, s. 15–16.
  11. ↑ Oxford Encyklopedia, Encyklopedia osobistości Rzeczypospolitej Polskiej, British Publishing House Ltd, Londyn, listopad 2017, s. 1547–1548.
  12. 1 2 Who is who w Polsce, Hubners blaues Who is Who, Schweiz 2003, s. 5075.
  13. ↑ Nauka w obliczu społeczeństwa cyfrowego, Ośrodek Wydawnictw Naukowych IChB PAN, Poznań 2009, s. 311–322.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.