Autoportret artystki na znaczku wydanym w 2011 r. w Mołdawii

Eugenia Maleșevschi (ros. Евгения Марцелиновна Малешевская – Jewgienija Marcelinowna Maleszewska[1], pol. Eugenia Maleszewska[2]; ur. 10 grudnia 1868 r. w Harbuțcani, dziś część miejscowości Pohoarna, zm. 26 października 1942 r. w Kiszyniowie) – rosyjska i mołdawska malarka.

Życiorys

Była córką oficera armii rosyjskiej, kapitana rezerwy Marcelina Maleszewskiego, Polaka z pochodzenia, który na początku XX w. pełnił obowiązki sędziego pokoju w ujeździe sorockim, zaś w 1903 r. został przyjęty w poczet szlachty guberni besarabskiej[2]. Matka, Anastasia Apostolopolo, pochodziła z Besarabii[3]. Eugenia miała starszych braci Wiktora i Siergieja[3] oraz starsze siostry Jelenę i Jekatierinę, pianistkę[4].

Ukończyła gimnazjum w Kijowie[2]. W latach 1892–1896 uczyła się rysunku w szkole prowadzonej przez Towarzystwo Sztuk Pięknych w Odessie, uzyskując w 1894 r. brązowy medal za rysunek[3]. W latach 1896–1903 r. kształciła się na Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w klasie Ilji Riepina. Uzyskała dyplom końcowy na podstawie obrazu pt. Słuchają, na którym przedstawiła scenę tajnego zebrania organizacji rewolucyjnej, zakonspirowanego jako wieczorek muzyczny. Jako jedna z wyróżniających się uczennic[2] w 1903 r. została zaangażowana przez Riepina do tworzenia, wspólnie z Jeleną Kisielewą, dioramy przedstawiającej assambleję – spotkanie Piotra I z przyjaciółmi i współpracownikami[1]. Dzieło to powstawało z okazji 200-lecia powstania Petersburga[1]. Pod wpływem Ilji Riepina tworzyła w stylu realistycznym[2] i przystąpiła do ruchu pieriedwiżników[3]. Była autorką obrazów o tematyce historycznej i rodzajowej[1], jak również pejzaży, w tym widoków Petersburga oraz jej rodzinnej Besarabii[5].

W latach 1903–1906 podróżowała do Monachium, Paryża i Rzymu w celu dalszego rozwoju artystycznego[2].

W 1906 r. osiadła w Kiszyniowie[2]. Nigdy nie wyszła za mąż[6]. Pracowała jako prywatna nauczycielka rysunku, tworzyła dekoracje teatralne, ilustracje książkowe i grafiki[3]. W latach 1910–1917 r. wystawiała swoje obrazy na Wystawie Niezależnych w Petersburgu[5]. W tych też latach odwiedziła Grecję, Turcję, Syrię[3] i ponownie Włochy[3]. Podczas podróży powstały cykle pejzaży Konstantynopola i Damaszku[5]. Pod wpływem podróży, zafascynowana sztuką europejską, odeszła od malarstwa realistycznego i zaczęła tworzyć w duchu symbolizmu i secesji[3]. Była utalentowaną portrecistką[5].

Obok Alexandru Plămădeali, Auguste'a Baillayre'a, Pawła Szylingowskiego, M. Cogana była jedną z najważniejszych postaci życia artystycznego w Besarabii[5]. Ten krąg twórców związanych z Kiszyniowem starał się zaszczepiać na besarabskim (mołdawskim) gruncie najnowsze europejskie trendy w sztuce[3].

W okresie międzywojennym, gdy Kiszyniów wraz z całym regionem stał się częścią państwa rumuńskiego, pozostała w mieście i kontynuowała działalność artystyczną, chociaż wystawiała znacznie mniej swoich prac[3]. Jej obrazy były eksponowane na wystawach Towarzystwa Miłośników Sztuk Pięknych oraz Towarzystwa Sztuk Pięknych Besarabii[2], po raz ostatni w 1939 r.[3] W tym też roku przekazała część swoich dzieł galerii w Kiszyniowie[5].

W ostatnich latach życia ciężko chorowała, uległa paraliżowi. Zmarła w 1942 r. w Kiszyniowie. Jej dom i pracownia przy dzisiejszej ul. Vasile Alescandri 75[6] przez dwa kolejne lata pozostawały porzucone, przez co najcenniejsze dzieła artystki najpewniej zaginęły[3]. Pozostałymi obrazami zaopiekował się dopiero po wojnie Aleksiej Wasiljew, nowy przewodniczący Związku Malarzy Mołdawskiej SRR[3], który w 1941 r. zdążył osobiście poznać malarkę[6] On też przekazał ocalałe prace do Muzeum Sztuk Pięknych w Kiszyniowie (obecnie Narodowe Muzeum Sztuki Mołdawii)[3]. Jej dzieła znajdują się również w zbiorach Narodowego Muzeum Sztuki Rumunii oraz Galerii Trietiakowskiej[5]. Ze 107 zachowanych obrazów artystki tylko kilka zostało przez nią definitywnie skończonych[3]. Została pochowana obok matki, w pobliżu cerkwi Wszystkich Świętych na Cmentarzu Centralnym w Kiszyniowie[2][3]. Informacje, jakoby Eugenia Maleșevschi wyjechała z Kiszyniowa, uciekając przed wojną i zmarła na emigracji w Grecji nie są zgodne z prawdą[6], dotyczą w rzeczywistości jej siostry Jeleny[4].

W 2011 r. postać malarki została upamiętniona na znaczku wydanym w Mołdawii[1].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 Искусство и архитектура русского зарубежья - МАЛЕШЕВСКАЯ Евгения Марцелиновна [online], artrz.ru [dostęp 2023-11-28].
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Nieotwarte strony przeszłości [online].
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Tudor V. Stavila, Eugenia MALESEVSCHI 2002 [online] [dostęp 2023-11-28].
  4. 1 2 Ярослав Васильев, История дома, в котором жила художник Евгения Малешевская [online], Наталья Алексеевна Васильева, 23 października 2015 [dostęp 2023-11-29] (ros.).
  5. 1 2 3 4 5 6 7 Eugenia Maleșevschi-150 de ani de la naștere [online].
  6. 1 2 3 4 Ярослав Васильев, Художник Евгения Малешевская. Попытка исследования [online], Наталья Алексеевна Васильева, 16 października 2015 [dostęp 2023-11-29] (ros.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.