Eric David Harris (ur. 9 kwietnia 1981 w Wichita w Kansas, zm. 20 kwietnia 1999 w Columbine koło Littleton w Kolorado) – amerykański masowy morderca, który w dniu 20 kwietnia 1999 roku razem ze swoim przyjacielem Dylanem Kleboldem dokonał masakry w Columbine High School, zabijając 13 osób i raniąc 24 inne. Była to jedna z najkrwawszych strzelanin szkolnych w dziejach USA i pozostaje jedną z najbardziej znanych strzelanin w historii. Popełnił samobójstwo wraz z Kleboldem, nim do budynku wkroczyła policja^[1].

Urodził się w Wichita w stanie Kansas. Kiedy był dzieckiem, jego rodzina często się przeprowadzała z powodu pracy jego ojca, który był wojskowym i służył w siłach powietrznych USA^[2].

Przyjaźnił się w szkole Columbine z członkami szkolnej kliki Mafii Długich Płaszczy, ale sam nie był jej oficjalnym członkiem; wyznacznikiem przynależności właśnie do tej grupy było noszenie czarnego długiego płaszcza, nawet w upalne dni, a Harris i Klebold nosili czasami takie ubrania, przez co mylono ich z członkami tego zrzeszenia^[3]. W opinii ekspertyz sporządzonych przez FBI po ataku, Harris wyjawiał cechy charakterystyczne dla osoby z zaburzeniami dyssocjalnymi (psychopatią), ale wzbudza to kontrowersje. Wyjawiał braki empatii i odznaczał się dużą agresją^[4]. Był on także prześladowany w szkole za swoją sylwetkę (urodził się z deformacją wklęsłą na klatce piersiowej^[5]), miał wahania nastroju^[6], używał rasistowskiego języka^[7], był wyraźnie nieprawidłowo leczony psychiatrycznie^[6], a także był konsumentem wielu brutalnych treści kultury masowej^[8] – motywy Harrisa i jego towarzysza jednak wciąż pozostają przedmiotem sporów i kontrowersji. Harris powiedział też na jednym z nagrań pozostawionych na taśmach przed atakiem, że muszą wraz z Kleboldem rozpocząć rewolucję uczniów prześladowanych przez masakrę^[9].

Harris i Klebold stali się po wielu latach od masakry ikonami popkultury – duet nastoletnich zabójców jest często przedstawiany lub wspominany w filmach i telewizji (Zabawy z bronią), grach komputerowych (Super Columbine Massacre RPG!), muzyce (Youth of the Nation, Pumped Up Kicks) i książkach (książka Columbine). W ostatnich latach wielu zamachowców, którzy atakowali swoje szkoły lub inne miejsca publiczne w krajach zachodnich, inspirowało się Harrisem i Kleboldem^[9]. Osoby inspirujące się ich działaniami lub wyrażające dla nich sympatię nazywani są Columbiners i tworzą swego rodzaju społeczność internetową. Inni tworzą cosplaye lub przebierają się w charakterystyczne ubrania Harrisa i Klebolda na Halloween^[10].

Życiorys

Urodził się w Wichita w stanie Kansas jako syn żołnierza sił powietrznych Wayne'a Harrisa i jego żony Katherine Harris, która zajmowała się cateringiem i okazjonalnie innymi zajęciami. W 1983 roku rodzina przeprowadziła się do Dayton w stanie Ohio; młody Harris wtedy miał 2 lata. Kilka lat później przenieśli się do Oscoda w Michigan, gdzie Harris poznał pierwszych przyjaciół w swoim wieku^[2]. W 1991 roku rodzina ponownie się przeniosła - zamieszkali w Plattsburghu w stanie Nowy Jork^[11]. Rodzina Harrisów ostatecznie sprowadziła się do Littleton w czerwcu 1993 roku kiedy ojciec Harrisa przeszedł na emeryturę z powodu cięć budżetowych^[12].

Przyjaźnie i osobowość

Harris, poza Kleboldem, miał wielu innych przyjaciół – najbardziej przyjaźnił się między innymi z Christopherem Morrisem, Brooksem Brownem^[19] (chociaż później się z nim pokłócił i wygrażał mu we wpisach w internecie) i Zacharym Hecklerem.

Harris pracował razem z Kleboldem i kilkoma innymi przyjaciółmi w pizzerii Blackjack Pizza – Eric i Dylan często chodzili też razem na kręgle, grali w grę komputerową Doom i brali udział wspólnie w różnych przedsięwzięciach w szkole^[20]. Szkolni prześladowcy często zaczęli ich wyzywać od homoseksualistów z powodu ich bliskiej przyjaźni; w rzeczywistości Harris i Klebold byli heteroseksualni i nie ma żadnych dowodów na jakiekolwiek homoseksualne zachowania z ich strony^[21].

Harris był opisywany przez wiele osób zarówno jako charyzmatyczny i dający się lubić^[22], ale równocześnie często miał napady nagłej złości kiedy coś nie szło po jego myśli^[23].

Pamiętnik i plany

W swoim pamiętniku Eric prowadził nie tylko zapisy dotyczące swego życia i przemyśleń życiowych, zawarł w nim również schematy planów dokonania ataku na szkołę w taki sposób, aby dokonać największych zniszczeń i zadania śmierci jak największej liczbie uczniów i pracowników^[24]. W dzienniku są też rysunki przedstawiające sposoby ukrycia broni pod ubraniem w taki sposób, aby możliwe było wniesienie jej na teren szkoły niepostrzeżenie oraz schematy bomb^[25]. Przygotowania rozpoczęte rok wcześniej Eric z Dylanem upamiętniali na taśmach video oraz w swych pamiętnikach – filmy nakręcać zaczęli już przed strzelaniną, a ostatni z filmów nagrali na pół godziny przed strzelaniną (w filmie tym, nieudostępnionym opinii publicznej, żegnali się z rodzinami i tłumaczyli, dlaczego to robią)^[26].

Masakra

Harris i Klebold nabyli ich broń palną za pośrednictwem przyjaciół^[27], których wykorzystali, ponieważ nie wiedzieli oni w jakim celu ta dwójka nastolatków chce jej użyć^[28]; w dniu 20 kwietnia 1999 roku weszli na teren Columbine High School i dokonali masakry. Chwilę przed masakrą, kiedy obaj sprawcy wypakowywali z samochodów bomby (które, podłożone na stołówce szkolnej, ostatecznie nie wybuchły), Harris spotkał Brooksa Browna i pogodził się z nim po wcześniejszej kłótni^[29]. Harris zastrzelił 8 osób podczas tej masakry – Rachel Scott przed budynkiem szkoły, Daniela Rohrbougha^[30] również przed budynkiem, Williama Sandersa - nauczyciela - na korytarzu, Stevena Curnowa, Cassie Bernall, Isaiaha Shoelsa, Kelly Fleming i Daniela Mausera - tych ostatnich w szkolnej bibliotece^[31], po czym popełnił samobójstwo wraz z Dylanem, także w bibliotece.

Harris zastrzelił się przy użyciu swojej strzelby typu Savage przez strzał w podniebienie^[32].

Motyw

Harris wyjawiał zafascynowanie destrukcją^[33] i groził wielokrotnie innym osobom, zarówno wprost i nie, podłożeniem im bomby pod ich adres zamieszkania^[22] czy zastrzeleniem ich^[34]. W dzienniku wypisał powody dla których chciałby zabijać ludzi^[35]. Fascynował się także nazizmem i postacią Adolfa Hitlera^[33]. Z drugiej strony, lubił muzykę zespołów industrialnych, które w tekstach piosenek wyrażały sprzeciw wobec nazizmu i brutalności jak KMFDM^[36]. Podczas ataku Harris był ubrany w białą koszulkę z czarnym napisem Natural Selection (selekcja naturalna)^[37] i wielokrotnie nawiązywał do tego terminu w swoim pamiętniku^[33].

Harris był prześladowany w szkole, przede wszystkim z powodu wyglądu jego klatki piersiowej, która była wklęsła^[5]. Powiedział na jednej z taśm, które razem nagrali z Kleboldem przed masakrą, że muszą oni rozpętać rewolucję szkolnych wyrzutków^[9].

Eric brał antydepresanty SSRI, co mogło wpływać na jego gniew i ogólnie emocje. Autopsja jego zwłok wykazała, że w momencie ataku miał w krwiobiegu fluwoksaminę – substancję zawartą w leku Luvox^[38]. Nie wiadomo jednak, na ile ten fakt mógł wpłynąć na działania Erica, a wszystko wskazuje, że sama masakra była planowana od dawna i nie była aktem impulsywnym.

W 2011 roku miejscowe władze zniszczyły taśmy nagrane przez sprawców - wcześniej odmówiły ich ujawnienia publicznie, bojąc się, że zainspirują one naśladowców. Wiele osób później argumentowało, że ujawnienie taśm mogłoby być pomocne w lepszym ustaleniu charakterystyki psychologicznej sprawców^[39].

Media próbowały wyjaśnić motyw sprawców na własną rękę po ataku, przez co doprowadziły do nagonki na wiele osób, które zaczęły być oskarżane o to iż rzekomo sprowokowały sprawców do zbrodni jak kontrowersyjny muzyk industrialny Marilyn Manson, który wobec linczu medialnego wycofał się ze sceny w trosce o swoje bezpieczeństwo^[40]; później okazało się, że zarzuty wobec Mansona były w całości nieprawdziwe, a Harris i Klebold nie przepadali specjalnie za jego utworami^[41].

Harris w opinii wielu wyjawiał cechy psychopaty, m.in. urojenia wielkościowe, pogardę dla reguł prawa i brak empatii oraz poważne napady złości^[4].

Motyw Harrisa jest niejasny, prawdopodobnie było wiele czynników, które na niego wpływały – prześladowanie w szkole, zaburzenia psychiczne, problemy w relacjach z rówieśnikami, odrzucenie przez kilka dziewcząt, a także fascynacja skrajną brutalnością^[35].

Naśladowcy

Po ataku w Columbine było wielu naśladowców, którzy inspirowali się sprawcami. Kilku z nich szczególnie fascynowało się Harrisem. Alvaro Castillo, który w sierpniu 2006 roku zastrzelił swojego ojca i ranił dwóch uczniów w szkole w Karolinie Północnej^[42], miał na sobie koszulkę z napisem Natural Selection^[43], tak jak Harris i wyrażał wobec niego uczucia miłosne w pamiętniku^[44]. Sprawca masakry w Tuusula Pekka-Eric Auvinen wielokrotnie nawiązywał do Harrisa w swoich wpisach w internecie^[45]. Napastnik z supermarketu z miejscowości Eaton Township w Pensylwanii, Randy Stair, wykonał sobie 3 koszulki z napisem Natural Selection przed atakiem^[46]. Nastolatek Łukasz Wach, który zabił w Chełmie w 2020 roku swoją przybraną matkę i usiłował dokonać ostrymi narzędziami zamachu na tamtejszy dom kultury, nazwał się w internecie Reb, identycznie jak Harris i posiadał zdjęcia sprawców na swoich profilach w internecie^[47]. Zamachowiec z Kerczu Władisław Roslakow, który w 2018 roku zabił w ataku na własne technikum 20 osób i ranił 70 innych, był przebrany za Erica Harrisa podczas masakry^[48].

Przypisy