Słynne zdjęcie The Blue Marble, wykonane z Apollo 17 w 1972 roku.
Dziewczyna obejmująca i całująca drzewo w lesie

Ekologizm lub Enwiromentalizm[2] (ang. Environmentalism) – kierunek filozoficzny ukształtowany w drugiej połowie XX wieku[3]. Stanowi rozwinięcie humanizmu o nowe przyrodnicze sumienie człowieka. Zajmuje się problemami ochrony środowiska oraz miejscem człowieka w świecie przyrody. Bada wzajemne zależności między człowiekiem a przyrodą oraz ich wpływ na jakości życia ludzi. Zajmuje się też perspektywą przeżycia populacji ludzi. Także ogólna nazwa teorii, które zakładają, że kształtowanie się osobowości dokonuje się przede wszystkim pod wpływem środowiska, w tym szczególnie geograficznego[4].

Ruch ekologiczny

Ruch ekologiczny (termin, który czasami obejmuje ruchy konserwatorskie i zielone) jest zróżnicowanym ruchem społecznym, politycznym i naukowym. Działa na rzecz ochrony środowiska i racjonalnego korzystania z zasobów naturalnych, aby zapewnić odpowiednią jakość życia (zdrowe powietrze, żywność, czysta woda) i prawidłowy jego rozwój na Ziemi[5]. Chociaż ruch ten jest reprezentowany przez różnorodne organizacje to, ze względu na włączenie tematyki ochrony środowiska do programu nauczania[6], ruch ekologiczny ma młodszą grupę demograficzną niż jest to powszechne w przypadku innych ruchów społecznych.

Enwiromentalizm jako ruch zajmuje się szeroko pojętymi kwestiami opresji instytucjonalnej, w tym między innymi: wykorzystywaniem ekosystemów i zasobów naturalnych do generowania odpadów, wyrzucaniem odpadów do społeczności będących w gorszej sytuacji, zanieczyszczeniem powietrza, zanieczyszczeniem wody, słabą infrastrukturą, narażeniem życia organicznego na toksyny, monokulturą, dążeniem do przeciwdziałania polietylenowi (ruch jhola) i różnymi innymi kwestiami. Ze względu na te podziały, ruch ekologiczny można podzielić na następujące główne obszary: nauka o środowisku, aktywizm ekologiczny, rzecznictwo ekologiczne i sprawiedliwość ekologiczna[7].

Ekologizm wolnorynkowy

Ekologizm wolnorynkowy to teoria, według której wolny rynek, prawa własności i prawo deliktów zapewniają najlepsze narzędzia do ochrony zdrowia i zrównoważonego rozwoju środowiska. Teoria ta zakłada, że zarządzanie środowiskiem jest czymś naturalnym, podobnie jak pozbywanie się sprawców zanieczyszczeń i innych agresorów poprzez pozwy indywidualne i zbiorowe[8].

Ruch klimatyczny

Ruch klimatyczny to międzynarodowy ruch społeczny skupiający się na wywieraniu nacisku na rządy i przemysł w celu podjęcia działań (zwanych również „akcjami klimatycznymi”) dotyczących przyczyn i skutków zmian klimatycznych.

Organizacje ekologiczne

Na świecie

Wybrane międzynarodowe organizacje ekologiczne:

W Polsce

Najstarszą organizacją ekologiczną w Polsce jest Liga Ochrony Przyrody, która powstała 9 stycznia 1928[9].

Protesty i kampanie ekologiczne

Galeria

Działacze ekologiczni

Greta Thunberg przed Riksdagiem (2018)

Działacz ekologiczny to osoba, która utożsamia się z walką o ochronę środowiska wraz z żyjącymi tam ludźmi i zwierzętami. Do znanych działaczy ekologicznych można zaliczyć[10]:

Przemoc wobec aktywistów

Działania aktywistów ekologicznych spotykają się czasami ze znaczącą opozycją[11]. Co roku mordowanych jest na całym świecie ponad 100 działaczy na rzecz ochrony środowiska[12]. Niektóre z ostatnich ofiar śmiertelnych odnotowano w Brazylii, gdzie aktywiści walczą z wycinką lasów deszczowych Amazonii[13]. W 2014 r. zamordowano 116 aktywistów ekologicznych[14], i 185 w 2015 roku[12]. Ponad 200 aktywistów ekologicznych zostało zamordowanych na całym świecie w okresie od 2016 roku do początku 2018 roku[15]. Global Witness twierdzi, że w sumie w latach 2012-2022 zabitych zostało 1910 aktywistów, co odpowiada jednemu morderstwu co dwa dni. Według raportu 88 procent wszystkich zabójstw zarejestrowano w Ameryce Łacińskiej[16][17].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Czym się różni ekolog od ekologisty?. czachorowski.home.blog.
  2. ↑ enwiromentalizm, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-05-22].
  3. ↑ ekologizm, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-10-13].
  4. ↑ enwiromentalizm, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-10-04].
  5. ↑ ruch ekologiczny, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-10-13].
  6. ↑ Earth Day Activities [online], Lesson Planet [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  7. ↑ American Environmental Justice Movement | Internet Encyclopedia of Philosophy [online] [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  8. ↑ Russell Coates, What is free-market environmentalism? | Learn Liberty [online], 28 kwietnia 2023 [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  9. ↑ Głosno, Polskie fundacje, stowarzyszenia i organizacje ekologiczne [online], Włącz oszczędzanie, 12 kwietnia 2023 [dostęp 2023-10-13] (pol.).
  10. ↑ Kim jest działacz środowiskowy? [online], pl.renatureinc.com [dostęp 2023-10-13] (pol.).
  11. ↑ Justyna Zuber, Aktywiści klimatyczni coraz częściej traktowani jak zorganizowane grupy przestępcze [online], fakty.tvn24.pl, 10 sierpnia 2023 [dostęp 2023-10-13] (pol.).
  12. 1 2 Oliver Holmes, South-east Asia, Environmental activist murders set record as 2015 became deadliest year, „The Guardian”, 20 czerwca 2016, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  13. ↑ The defenders: recording the deaths of environmental defenders around the world [online], the Guardian [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  14. ↑ Melissa Cronin, Map: 116 environmental activists were killed in just one year [online], Grist, 5 marca 2016 [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  15. ↑ Associated Press, Cambodian forest defenders killed after confronting illegal loggers, „The Guardian”, 31 stycznia 2018, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  16. ↑ Niebezpieczna walka o klimat: raport o zabitych aktywistach – DW – 13.09.2023 [online], dw.com [dostęp 2023-10-13] (pol.).
  17. ↑ W 2022 roku co drugi dzień zabijany był aktywista walczący w obronie lasu, ziemi czy rzeki. Zginęło też pięcioro dzieci [online], jedennewsdziennie.pl [dostęp 2023-10-13].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.