Dichromian potasu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

K2Cr2O7

Inne wzory

K2[Cr2O6(μ-O)]

Masa molowa

294,18 g/mol

Wygląd

czerwonopomarańczowe kryształy[1]

Identyfikacja
Numer CAS

7778-50-9

PubChem

516855

Podobne związki
Inne aniony

chromian potasu

Inne kationy

dichromian sodu

Podobne związki

nadmanganian potasu

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Dichromian potasu, K2Cr2O7 – nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu chromowego i potasu. Jest trujący i rakotwórczy.

Otrzymywanie

Związek ten można otrzymać w reakcji silnego kwasu mineralnego (np. kwasu siarkowego) z chromianem potasu:

2K2CrO4 + H2SO4 → K2SO4 + K2Cr2O7 + H2O

lub dichromianu sodu z chlorkiem potasu[1]:

Na2Cr2O7 + 2KCl → 2NaCl + K2Cr2O7

Właściwości

W 500 °C ulega rozkładowi na chromian potasu, tlen i tlenek chromu(III):

4K2Cr2O7 → 4K2CrO4 + 2Cr2O3 + 3O2↑

Wykrywanie dichromianów w roztworach wodnych

Dichromiany w roztworach wodnych można wykryć za pomocą próby Lehnera. Do ok. 3 ml badanego dodaje się kilka kropli wody utlenionej i roztworu kwasu siarkowego oraz 1 ml alkoholu amylowego, po czym całość należy wytrząsnąć. W obecności dichromianów zachodzi reakcja, w wyniku której do warstwy organicznej (alkohol) ekstrahuje się nietrwały nadtlenek chromu(VI), zabarwiając ją na niebiesko, natomiast w roztworze wodnym obserwujemy intensywne wydzielanie gazu (tlen) i stopniową zmianę barwy na zieloną (spowodowaną obecnością jonów chromowych(III)).

Równowaga dichromiany − chromiany

W roztworach wodnych dichromiany są trwałe tylko w środowisku kwasowym, po dodaniu zasady ich barwa zmienia się z pomarańczowej na żółtą w wyniku rozpadu jonów dichromianowych do chromianowych:

Cr2O2−7 + 2OH- → 2CrO2−4 + H2O

Natomiast gdy do żółtych chromianów doda się kwasu, roztwór zabarwia się na pomarańczowo w wyniku reakcji odwrotnej:

2CrO2−4 + 2H+ → Cr2O2−7 + H2O

Zarówno w chromianach, jak i w dichromianach chrom występuje na stopniu utlenienia +6, wyżej wymienione reakcje nie są więc procesami redoks.

Zastosowanie

Dichromian potasu jest wykorzystywany jako utleniacz w przemyśle chemicznym i preparatyce laboratoryjnej, poza tym do produkcji barwników, w elektrolizie, pirotechnice, wyrobie szkła, klejów, farbiarstwie, w fotografii, w litografii i w przemyśle ceramicznym.

Zakwaszony roztwór dichromianu potasu może służyć jako wskaźnik obecności substancji o własnościach redukujących (np. aldehydów) w badanym roztworze. Próba jest pozytywna, jeśli roztwór zmieni barwę w wyniku redukcji jonów Cr2O2−7 (pomarańczowe) do Cr3+ (zielone).

Roztwór dichromianu potasu w kwasie siarkowym znany jest pod nazwą chromianka. Mieszanina ta ma bardzo silne własności utleniające i była niegdyś masowo stosowana w laboratoriach do mycia szkła w celu usunięcia pozostałości substancji organicznych. Obecnie chromianka jest stosowana rzadko ze względu na kłopotliwą utylizację odpadów zawierających związki chromu, a związki organiczne usuwa się ze szkła za pomocą kąpieli w ługach (takich jak stężone roztwory NaOH lub KOH; roztwór propan-2-olanu potasu w propan-2-olu), lub w roztworze Pirania (mieszanina perhydrolu i kwasu siarkowego).

Zagrożenia

Dichromian potasu, podobnie jak inne związki chromu(VI)[5], jest toksyczny i ma działanie mutagenne, teratogenne oraz rakotwórcze dla ludzi[6]. Jest też niebezpieczny dla środowiska[6][7]. W przypadku spożycia 2–3 gramów dichromianu potasu dochodzi do ostrej niewydolności nerek i wątroby oraz uszkodzenia układu pokarmowego, co często powoduje śmierć[8].

Przypisy

  1. 1 2 3 Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa (red.), Janusz Mrzigod (red.), Janusz Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 96, ISBN 83-7183-240-0.
  2. 1 2 Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4.
  3. 1 2 David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-82, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
  4. ↑ Dichromian potasu (nr 483044) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych.
  5. ↑ Chromium in Drinking Water. Environmental Protection Agency, 2015-11-23. [dostęp 2016-07-12].
  6. 1 2 Anita K. Patlolla i inni, Potassium Dichromate Induced Cytotoxicity, Genotoxicity and Oxidative Stress in Human Liver Carcinoma (HepG2) Cells, „International Journal of Environmental Research and Public Health”, 6 (2), 2009, s. 643–653, DOI: 10.3390/ijerph6020643, ISSN 1661-7827, PMID: 19440407, PMCID: PMC2672371 [dostęp 2018-07-03].
  7. ↑ Dichromian potasu (nr 483044) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.
  8. ↑ J.P. Goullé i inni, Accidental potassium dichromate poisoning. Toxicokinetics of chromium by ICP-MS-CRC in biological fluids and in hair, „Forensic Science International”, 217 (1-3), 2012, e8–12, DOI: 10.1016/j.forsciint.2011.10.020, ISSN 1872-6283, PMID: 22024652 [dostęp 2018-07-03].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.