W poszukiwaniu nowych architektonicznych rozwiązań

Konstantin Mielnikow już od czasów studiów w Moskiewskiej Szkole Malarstwa, Rzeźby i Architektury marzył o swoim własnym domu-pracowni. Początkowo zamierzał kupić już istniejący dom i go przebudować, w związku z czym długo szukał odpowiedniego budynku w Moskwie. Zachowały się szkice przebudowy jednej z neoklasycystycznych moskiewskich kamienic, stworzone przez architekta w latach 1916–1917.

Jednak na początku lat 20. powstają pierwsze szkice budowy domu w nowatorskim stylu. W osobistym archiwum architekta zachowały się różne warianty projektów jego własnego domu, który miał być połączeniem mieszkania i pracowni^[5]. Mielnikow wówczas zrywa z różnego rodzaju tradycjonalistycznymi stylizacjami, jak wiele architektów w tym okresie i rozpoczyna poszukiwanie nowych form, kierując swoją uwagę w stronę konstrukcji inżynieryjnych i dynamicznych kompozycji. „Pojawienie się w latach 20. nowatorskich projektów Mielnikowa, niepasujących do żadnej szkoły albo trendów wywoływały jednocześnie zachwyt i niezrozumienie”^[1].

Przy projektowaniu własnego domu-pracowni Mielnikow, występując w roli architekta, zleceniodawcy oraz odbiorcy miał pełną swobodę twórczą^[1].

Zachowały się szkice z lat 20. przedstawiające trzy pierwotne projekty, opracowane przez Mielnikowa. Pierwszym projektem budowy domu był dwukondygnacyjny budynek na planie kwadratu, na którego parterze w samym środku pokoju, miał się znajdować tak zwany piec rosyjski. Eksperymenty z planem okrągłym pojawiły się na rysunkach Mielnikowa w 1922 roku.

Budowa i cechy konstrukcyjne

Dom Mielnikowa jest wyjątkowym przykładem architektury radzieckiej, ponieważ w czasach Nowej Polityki Ekonomicznej (NEP) w ZSRR, kiedy w całym kraju budowano mieszkania komunalne, pozwolono jednej osobie wybudować swój prywatny dom w centrum Moskwy. Posiadanie ziemi w mieście, w tamtych czasach było rzadkością. Zbudowanie prywatnego domu było wynikiem wieloletnich starań architekta^[3].

Po pierwsze, projekt Mielnikowa był oficjalnie uznany za eksperymentalny. Miał to być test domu okrągłego, który ze względu na oszczędność i prostotę konstrukcji mógłby później znaleźć zastosowanie w innych projektach, w tym przy budowie domów komunalnych^[6].

Po drugie, w połowie lat dwudziestych Konstantin Mielnikow był jednym z największych i najbardziej rozpoznawalnych nie tylko w ZSRR, ale także w świecie radzieckich architektów. Światową sławę przyniosła mu budowa pawilonu ZSRR na Międzynarodową Wystawę Sztuki Dekoracyjnej i Przemysłu Artystycznego w Paryżu w 1925 roku^[3][6].

Projekt budowy domu-pracowni Mielnikowa został zatwierdzony 19 stycznia 1927 roku.

Ściany domu wykonano z czerwonej cegły. Na całej powierzchni pojawiają się okna w kształcie heksagonów^[3].

• 
  Dokumenty, zatwierdzające projekt budowy z roku 1927
• 
• 

Parter

• Przedpokój (6,3 m²) – do przedpokoju wchodzi się bezpośrednio z podwórka, przez główne wejście.
• Pokój jadalny (17 m²) – główne pomieszczenie na parterze, gdzie zbierała się cała rodzina, urządzano w nim obiady i przyjmowano gości. Jadalnia jest oświetlona jednym sześciokątnym otworem i dużym prostokątnym oknem na lewo od wejścia do domu.
• Kuchnia (7 m²) – sąsiaduje z jadalnią. Kuchnię oświetlają dwa sześciokątne okna. Nad kuchenką gazową był umieszczony szklany okap, który wyciągał powietrze z kuchni przez wentylację co było szczególnie ważne, ponieważ kuchnia nie miała zamykanych drzwi.
• Łazienka (7 m²) – przylega do kuchni i ma z nią wspólną komunikację. W łazience jest jedno sześciokątne okno i gazowy piec, podgrzewający wodę.
• Dwie pracownie dziecięce tej samej wielkości (5,6 m²) dla syna i córki architekta. W każdym pokoju znajduje się sześciokątne okno. Pokoje były wyposażone w biurka i półki na książki i podręczniki.
• Pokój pracy gospodyni Anny Gawriłowny Mielnikowej (6,5 m²). Stała tam szafa na bieliznę, deska do prasowania i maszyna do szycia.
• Korytarz (13,7 m²), z którego jest zejście do piwnicy.

I piętro

• Salon (50 m²) jest głównym pokojem domu. W nim Mielnikowowie przyjmowali gości, grali muzykę, rozmawiali. Wyposażenie salonu podkreślało jego przeznaczenie – pianino, kanapa, fotel, okrągły stół. Po wojnie pojawiło się tu duże biurko, ponieważ Konstantin Mielnikow wykorzystał pokój również jako gabinet.
• Sypialnia (43 m²)

II piętro

• Pracownia Mielnikowa (50 m²) z wyjściem na taras.