Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Położenie | |
Pasmo | |
Wysokość |
226,0 m n.p.m. |
Położenie na mapie gminy Trzebnica | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego | |
51°17′20″N 17°00′22″E/51,288889 17,006111 |
Dolnośląski Szczyt – wzgórze (wzniesienie) w paśmie Wzgórz Trzebnickich, o wysokości bezwzględnej 226,0 m n.p.m., położone w Gminie Trzebnica, powiecie trzebnickim, województwie dolnośląskim. Wzniesienie należy do mikroregionu Grzbietu Trzebnickiego, a jego obrębie Dolnośląski Szczyt położony jest w ramach Południowego Grzbietu stanowiącego część Pasma Południowego, które jest oddzielone od Pasma Północnego przebiegającą na północ od szczytu Doliną Wilczą.
Położenie
Dolnośląski Szczyt położony jest w obrębie Wzgórz Trzebnickich, będących mezoregionem o identyfikatorze 318.44 (według regionalizacji fizycznogeograficznej opracowanej przez Jerzego Kondrackiego)[1][2], należących do Wału Trzebnickiego (makroregion o indeksie 318.4)[1][3]. W ramach tych Wzgórz Trzebnickich wyróżnia się także mikroregion obejmujący Dolnośląski Szczyt – Grzbiet Trzebnicki (indeks 318.444)[1][4]. Pasmo wzniesień obejmujące to wzgórze nazywane jest Południowym Grzbietem, który stanowi z kolei część Pasma Południowego[5][6][7] oddzielonego od Pasma Północnego doliną – Dolina Wilcza[5][6][7][8][9].
Pod względem podziału administracyjnego jest on położony w Gminie Trzebnica, powiecie trzebnickim, województwie dolnośląskim (zobacz: podział administracyjny województwa dolnośląskiego)[5][8][10][11]. Wierzchołek wzniesienia leży w obrębie ewidencyjnym wsi Węgrzynów, która znajduje się po jego stronie wschodniej[8][12][13]. Natomiast na północ od niego znajduje się Droszów[8][14][15], po stronie północno-zachodniej leżą Borkowice, które objęte są granicami obszaru Gminy Oborniki Śląskie[8][16][17], a po stronie południowej leżą Mienice, znajdujące się już w Gminie Wisznia Mała[8][18][19].
Charakterystyka
Wierzchołek Dolnośląskiego Szczytu położony jest na wysokości bezwzględnej wynoszącej 226,0 m n.p.m.[20][21][22]. Ze szczytu rozpościera się rozległy widok w kierunku południowym[22][23], między innymi na Mienice, Równinę Oleśnicką, dolinę Odry, Wrocław, Masyw Ślęży i pasma Sudetów[22]. Przez szczyt oraz okolicę wytyczono szlaki turystyczne, w tym piesze i szlaki rowerowe[7][22][24][25].
W zagospodarowaniu w okolicach wierzchołka wzgórza dominują użytki rolne, w tym pola uprawne i łąki, z ewentualnymi zadrzewieniami śródpolnymi i nieużytkami. Natomiast oprócz wymienionych terenów na masywie i wokół niego, szczególnie po stronie północnej w Wilczej Dolinie znajdują się niewielkie lasy[7][10][22][26] (około 16 ha[7][27]), w tym szczególnie na stoku północnym wzniesienia i u jego podnóża[7][10][26]. Tu przepływa niewielki ciek wodny określany jako struga – Młynówka, nazywana także Lubniówką (prawostronny dopływ rzeki Odry, ujście w miejscowości Uraz)[7][8][28][29][30][31][32]. Znajduje się tu również przełom tej strugi – Przełom Lubniówki[5][7][33]. Same stoki północne opisuje się jako teren o bardzo bogatej, pagórkowatej, rzeźbie terenu, z dużymi różnicami wysokości. Występują tu stoki zarówno o łagodnym, jak i o stromym nachyleniu. Tworzą one miejscami małe ale liczne jary i wąwozy osiągające miejscami głębokość wynoszącą od 30 m do 40 m[7]. Ponadto na omawianym skłonie grzbietu znajdują się liczne mniejsze i większe urwiska, w tym największe z nich nazywane Wielkim Urwiskiem[5][7][8][34].
Pod względem budowy geologicznej omawiany teren powstał, podobnie jak całe Wzgórza Trzebnickie, z materiałów naniesionych przez wędrujący lodowiec. W ten sposób utworzony został wał moreny czołowej. Zbocza są zbudowane ze żwirów i gliny. Występują także utwory starszego pochodzenia jakimi są głównie trzeciorzędowe iły i piaski. Na powierzchni spotyka się także less, którego zwiększona podatność na erozję ułatwiła powstanie wyżej wspominanych wąwozów i mniejszych szczelin[7].
Także szatę roślinną wymienionych obszarów leśnych ocenia się jago stosunkowo bogatą i zróżnicowaną. Pod względem typów lasów występuje tu grąd środkowoeuropejski, w tym grąd niski przede wszystkich w pobliżu Młynówki i w dolnej części zbocza, grąd typowy porastający wyższe części stoku. Występujące tu drzewa to głównie drzewa liściaste. Ich wiek to około 80-140 lat. Pośród konkretnych gatunków wymienia się: dąb szypułkowy, grab pospolity, lipę drobnolistną, klon jawor, jesion wyniosły, a pośród drzew iglastych wymienia się świerk pospolity, który jest na tym obszarze gatunkiem obcym siedliskowo. Miejscami występują także lasy łęgowe wzdłuż wąskiego pasu meandrującej strugi, gdzie oprócz dębu szypułkowego i jesionu wyniosłego, występuje także olcha szara z domieszką innych drzew, głównie grądowych. Także jako bogatą i zróżnicowaną określa się warstwę podszytu opisanych lasów[7]. Lasy te podlegają nadleśnictwu Oborniki Śląskie[7][27]. Nie ma wprowadzonej jakiejkolwiek ochrony tych terenów[7]. Istnieją jednak postulaty, aby taką ochronę wprowadzić. Jedna z koncepcji mówi o utworzeniu użytku ekologicznego – proponowany użytek ekologiczny „Łęg”[27].
Nazwa
Nazwa własna – Dolnośląski Szczyt[8][11][35] – jest nazwą niestandaryzowaną, gdyż została ustalona i ujęta w państwowym rejestrze nazw geograficznych na podstawie wywiadu terenowego. Odnosi się do ukształtowania terenu określonego jako wzgórze, wzniesienie. W rejestrze tym przypisano jej identyfikator: PRNG – 176409, identyfikator IIP – PL.PZGiK.320.NGRP.176409. Podaje on następujące współrzędne geograficzne punktu głównego wzniesienia: szerokość geograficzna – 51°17'20" N, długość geograficzna – 17°00'22" E. Nazwa ta została ujęta w rejestrze 16.02.2015 r.[11][35].
Przypisy
- 1 2 3 Kondracki i b.d. ↓, s. 278-280.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 141026.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 141025.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 141023.
- 1 2 3 4 5 Zwoliński 2018 ↓, mapa.
- 1 2 Ranoszek i in. 2008 ↓, s. 9.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Przyroda Dolnego Śląska 2019 ↓, Las w Borkowicach.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 GUGiK 2023 ↓, PRG, PRNG.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 235631.
- 1 2 3 UMWD 2023 ↓, BDOT10k.
- 1 2 3 PRNG 2023 ↓, PRNG: 176409.
- ↑ GUS 2023 ↓, SIMC: 0881756.
- ↑ dane.gov.pl 2019 ↓, wiersz 90435.
- ↑ GUS 2023 ↓, SIMC: 0881414.
- ↑ dane.gov.pl 2019 ↓, wiersz 15933.
- ↑ GUS 2023 ↓, SIMC: 0878553.
- ↑ dane.gov.pl 2019 ↓, wiersz 5148.
- ↑ GUS 2023 ↓, SIMC: 0883040.
- ↑ dane.gov.pl 2019 ↓, wiersz 49588.
- ↑ Ranoszek i in. 2008 ↓, s. 34, 84.
- ↑ Rosiński i in. 2015 ↓, s. 251-252.
- 1 2 3 4 5 Czermak i b.d. ↓, Szlak żółty.
- ↑ Ranoszek i in. 2008 ↓, s. 34.
- ↑ Kobielska i in. 2009 ↓, s. 111, 145-146.
- ↑ Rosiński i in. 2015 ↓, s. 250-252.
- 1 2 GUGiK 2023 ↓, BDOT10k.
- 1 2 3 Rosiński i in. 2015 ↓, s. 121.
- ↑ Gmina Oborniki Śląskie 2023 ↓, Wilczyn.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 70323.
- ↑ ESHP 2023 ↓, 174648 (Lubniówka).
- ↑ Krauze-Tomczyk, Ostrowski 2006 ↓, s. 143.
- ↑ Rosiński i in. 2015 ↓, s. 25-26, 169, 216.
- ↑ Rosiński i in. 2015 ↓, s. 251.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 235636.
- 1 2 pzgik.geoportal.gov.pl 2023 ↓, Dolnośląski Szczyt.
Bibliografia
- Andrzej Czermak , Szlak żółty [online], Oficjalny serwis Gminy Oborniki Śląskie [dostęp 2023-05-26] (pol.).
- Dolnośląski Szczyt, prng, Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2023-05-26] (pol.).
- Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Geoportal Krajowy, GUGiK – Geoportal Krajowy [dostęp 2023-05-26] (pol.).
- Główny Urząd Statystyczny, Rejestr TERYT [online], GUS [dostęp 2023-05-26] (pol.).
- Katarzyna Kobielska i inni, Koncepcja subregionalnego produktu turystycznego Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy, Dolnośląskie Centrum Rozwoju Regionalnego, 2009 (pol.), Portal Województwa Dolnośląskiego.
- Jerzy Kondracki , Geografia regionalna Polski [PDF] [online] (pol.).
- Izabella Krauze-Tomczyk , Jerzy Ostrowski (red.), Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006, ISBN 83-239-9607-5 [dostęp 2023-05-25] (pol.), Nazewnictwo geograficzne Polski.
- Las w Borkowicach, Przyroda Dolnego Śląska, 15 kwietnia 2019 [dostęp 2023-05-25] (pol.), Kompendium przyrodnicze.
- Lubniówka, Elektroniczny słownik hydronimów Polski; Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk [dostęp 2023-05-25] (pol.), Narodowy Program Rozwoju Humanistyki.
- Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych - obiekty fizjograficzne [xlsx], Dane na dzień: 1 stycznia 2023 r., gov.pl, 14 maja 2021 [dostęp 2023-04-19] (pol.), Państwowy rejestr nazw geograficznych.
- Włodzimierz Ranoszek , Marcin Mazurkiewicz , Małgorzata Duszejko-Studenna , Korona Gór Kocich, Trzebnica: Stowarzyszenie Gmin Turystycznych Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy, 2008 (pol.), Szlak zaprojektowany i wytyczony przez Stowarzyszenie Gmin Turystycznych Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy; Prezentacja współfinansowana ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego.
- Dariusz Rosiński i inni, Plan urządzenia lasu dla nadleśnictwa Oborniki Śląskie na okres od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2024 r., Program ochrony przyrody dla Nadleśnictwa Oborniki Śląskie, Program opracowano w Biurze Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej oddział w Brzegu; Sprawdził: Zastępca Dyrektora Oddziału Marek Matyjaszczyk, Akceptuje: Dyrektor Oddziału Janusz Bańkowski, Brzeg: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu, 2015 (pol.).
- Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Geoportal Dolny Śląsk, UMWD Wydział Geodezji i Kartografii; Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej [dostęp 2023-05-26] (pol.).
- Wilczyn [online], Oficjalny serwis Gminy Oborniki Śląskie [dostęp 2023-05-26] (pol.).
- Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części [xlsx], Serwis Rzeczypospolitej Polskiej, 2019 [dostęp 2023-05-25] (pol.), Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części w formacie XLSX, sporządzony na podstawie załącznika do obwieszczenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 4 sierpnia 2015 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. poz. 1636); Data udostępnienia: 17 czerwca 2022, 14:07.
- Grzegorz Zwoliński (red.), Wzgórza Trzebnickie. Mapa dla rowerzystów i piechurów, wyd. IV, Studio PLAN, 2018, ISBN 978-83-66151-07-9 (pol.).
Linki zewnętrzne
- Dolnośląski Szczyt [online], 3D Maps & Peaks Identification [dostęp 2023-05-26] (ang.).