Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Wysokość |
25-30 m |
Rodzaj obiektu | |
Położenie na mapie gminy Oborniki Śląskie | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego | |
51°17′28″N 16°59′33″E/51,291111 16,992500 |
Wielkie Urwisko – urwisko w paśmie Wzgórz Trzebnickich, położone w Gminie Oborniki Śląskie, powiecie trzebnickim, województwie dolnośląskim. Urwisko należy do mikroregionu Grzbietu Trzebnickiego, a jego obrębie położone jest w ramach Południowego Grzbietu stanowiącego część Pasma Południowego, które jest oddzielone od Pasma Północnego przebiegającą na północ od niego Doliną Wilczą, nad którą urwisko góruje.
Położenie
Wielkie Urwisko położone jest na północnej krawędzi Południowego Grzbietu stanowiącego część Pasma Południowego[1][2][3]. Wymienione struktury fizycznogeograficzne należą do mikroregionu o indeksie 318.444 (według regionalizacji fizycznogeograficznej opracowanej przez Jerzego Kondrackiego) – Grzbiet Trzebnicki[4][5], będący częścią mezoregionu o indeksie 318.44 – Wzgórza Trzebnickie[4][6], objętego makroregionem o indeksie 318.4 – Wał Trzebnicki[4][7]. U podnóża urwiska rozpościera się Dolina Wilcza[1][2][3][8][9].
Pod względem podziału administracyjnego jest ono położone w Gminie Oborniki Śląskie, powiecie trzebnickim, województwie dolnośląskim (zobacz: podział administracyjny województwa dolnośląskiego)[1][8][10][11], w obrębie ewidencyjnym wsi Borkowice, położonej w dolinie, po stronie północnej od urwiska[1][3][8].
Charakterystyka
Wysokość względna urwiska wynosi około od 25 m do 30 m[12]. Uznaje się je za najbardziej widowiskową część północnych zboczy grzbietu. Jest ono rozległą ścianą o kilkudziesięciometrowej szerokości, która stromo opada ku dolinie[3]. Wierzchołek urwiska i jego podnóże porośnięte są lasem mieszanym, stanowiącym część niewielkiego kompleksu leśnego, nazywanego w niektórych opracowaniach Las w Borkowicach (około 16 ha). Lasy te podlegają nadleśnictwu Oborniki Śląskie[3][13]. U jego podnóża przebiega niewielki ciek wodny określany jako struga – Młynówka[8][14], nazywana także Lubniówką (prawostronny dopływ rzeki Odry, ujście w miejscowości Uraz)[3][15][16][17][18]. Znajduje się tu również przełom tej strugi – Przełom Lubniówki[1][3][12][19], w którym struga pływnie w krętym korycie o głębokości od 3 m do 5 m[12] oraz polana – Polana Łez[1][8][12][20].
Nazwa
Nazwa własna – Wielkie Urwisko[8][11][21] – jest nazwą niestandaryzowaną, gdyż została ustalona i ujęta w państwowym rejestrze nazw geograficznych na podstawie wywiadu terenowego. Odnosi się do ukształtowania terenu określonego jako urwisko. W rejestrze tym przypisano jej identyfikator: PRNG – 235636, identyfikator IIP – PL.PZGiK.320.NGRP.235636. Podaje on następujące współrzędne geograficzne punktu głównego urwiska: szerokość geograficzna – 51°17'28" N, długość geograficzna – 16°59'33" E. Nazwa ta została ujęta w rejestrze 16.02.2015 r.[11][21].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 Zwoliński 2018 ↓, mapa.
- 1 2 Ranoszek i in. 2008 ↓, s. 9.
- 1 2 3 4 5 6 7 Przyroda Dolnego Śląska 2019 ↓, Las w Borkowicach.
- 1 2 3 Kondracki i b.d. ↓, s. 278-280.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 141023.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 141026.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 141025.
- 1 2 3 4 5 6 GUGiK 2023 ↓, PRG, PRNG.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 235631.
- ↑ UMWD 2023 ↓, BDOT10k.
- 1 2 3 PRNG 2023 ↓, PRNG: 235636.
- 1 2 3 4 Czermak i b.d. ↓, Szlak żółty.
- ↑ Rosiński i in. 2015 ↓, s. 121.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 70323.
- ↑ Gmina Oborniki Śląskie 2023 ↓, Wilczyn.
- ↑ ESHP 2023 ↓, 174648 (Lubniówka).
- ↑ Krauze-Tomczyk, Ostrowski 2006 ↓, s. 143.
- ↑ Rosiński i in. 2015 ↓, s. 25-26, 169, 216.
- ↑ Rosiński i in. 2015 ↓, s. 251.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 245077.
- 1 2 pzgik.geoportal.gov.pl 2023 ↓, Wielkie Urwisko.
Bibliografia
- Andrzej Czermak , Szlak żółty [online], Oficjalny serwis Gminy Oborniki Śląskie [dostęp 2023-05-26] (pol.).
- Wielkie Urwisko, prng, Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2023-05-29] (pol.).
- Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Geoportal Krajowy, GUGiK – Geoportal Krajowy [dostęp 2023-05-26] (pol.).
- Jerzy Kondracki , Geografia regionalna Polski [PDF] [online] (pol.).
- Izabella Krauze-Tomczyk , Jerzy Ostrowski (red.), Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006, ISBN 83-239-9607-5 [dostęp 2023-05-25] (pol.), Nazewnictwo geograficzne Polski.
- Las w Borkowicach, Przyroda Dolnego Śląska, 15 kwietnia 2019 [dostęp 2023-05-25] (pol.), Kompendium przyrodnicze.
- Lubniówka, Elektroniczny słownik hydronimów Polski; Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk [dostęp 2023-05-25] (pol.), Narodowy Program Rozwoju Humanistyki.
- Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych - obiekty fizjograficzne [xlsx], Dane na dzień: 1 stycznia 2023 r., gov.pl, 14 maja 2021 [dostęp 2023-04-19] (pol.), Państwowy rejestr nazw geograficznych.
- Włodzimierz Ranoszek , Marcin Mazurkiewicz , Małgorzata Duszejko-Studenna , Korona Gór Kocich, Trzebnica: Stowarzyszenie Gmin Turystycznych Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy, 2008 (pol.), Szlak zaprojektowany i wytyczony przez Stowarzyszenie Gmin Turystycznych Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy; Prezentacja współfinansowana ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego.
- Dariusz Rosiński i inni, Plan urządzenia lasu dla nadleśnictwa Oborniki Śląskie na okres od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2024 r., Program ochrony przyrody dla Nadleśnictwa Oborniki Śląskie, Program opracowano w Biurze Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej oddział w Brzegu; Sprawdził: Zastępca Dyrektora Oddziału Marek Matyjaszczyk, Akceptuje: Dyrektor Oddziału Janusz Bańkowski, Brzeg: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu, 2015 (pol.).
- Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Geoportal Dolny Śląsk, UMWD Wydział Geodezji i Kartografii; Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej [dostęp 2023-05-26] (pol.).
- Wilczyn [online], Oficjalny serwis Gminy Oborniki Śląskie [dostęp 2023-05-26] (pol.).
- Grzegorz Zwoliński (red.), Wzgórza Trzebnickie. Mapa dla rowerzystów i piechurów, wyd. IV, Studio PLAN, 2018, ISBN 978-83-66151-07-9 (pol.).