Darnowo
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

kościański

Gmina

Kościan

Liczba ludności (2022)

303[1]

Strefa numeracyjna

65

Kod pocztowy

64-000[2]

Tablice rejestracyjne

PKS

SIMC

0371541

Położenie na mapie gminy wiejskiej Kościan
Mapa konturowa gminy wiejskiej Kościan, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Darnowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Darnowo”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Darnowo”
Położenie na mapie powiatu kościańskiego
Mapa konturowa powiatu kościańskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Darnowo”
Ziemia52°03′45″N 16°44′20″E/52,062500 16,738889[3]

Darnowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Kościan.

Historia

Pierwsza informacja o miejscowości pojawiła się w źródłach w 1312 r[4]. Właścicielami Darnowa byli: wzmiankowany Piotr Darnowski z Darnowa, Bnińscy i Gryżyńscy. W 1514 r. wieś przeszła w ręce Mikołaja Spławskiego wraz z Wyskocią, Spytkówkami i Luboszem. W roku 1529 Spławscy sprzedali dobra Marcinowi Gołutowskiemu wraz z Piotrowem i Racotem. Dobra te odziedziczył jego syn Łukasz, a od 1588 r. jego syn, również Łukasz. W 1614 r. majątek przejmuje syn Łukasza, Adam Gołutowski. Ich jedyna córka, Jadwiga Gołutowska ok. 1636 r. wniosła dobra w posag Stanisławowi Kostce z Szamotuł, co przejęła ich córka Joanna z Kostków Aleksandrowa Tarłowa. W 1676 r. sprzedała on majętność i wsie: Węgliny, Darnowo, Spytkówki, Lubosz, Słonin i Kurowo za 140 000 zł Dorocie z Sienna Sulmowskiej, wdowie po Krzysztofie Broniszu, matce Piotra i Jana.

Po Piotrze Broniszu, w 1719 r., dobra przejęła jego jedyna córka Dorota Janowa Radomicka, księżna Stanisławowa Jabłonowska. W 1777 r. majątek przejął jej syn książę Antoni Barnaba Jabłonowski, wojewoda poznański. Z powodu długów dobra te sprzedał księciu orańskiemu Wilhelmowi. W 1815 r. Wilhelm był koronowany na króla Niderlandów. Dobra dziedziczy jego syn Wilhelm II, a po nim jego dzieci: Wilhelm III, Wilhelm Fryderyk i Zofia Holenderska.

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Darnowo należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kosten rejencji poznańskiej[5]. Darnowo należało do okręgu kościańskiego tego powiatu i stanowiło część majątku Racat (niem. Razoten, dziś Racot), który należał wówczas do byłego króla Niderlandów (Wilhelma I)[5]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Darnowo liczyło 177 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 18 dymów (domostw)[5].

W 1881 powierzchnia dóbr Racot z folwarkami Darnowo, Spytkówki, Betkowo, Stary i Nowy Słonin wynosiła 2459,71 ha. W 1895 r. właścicielem został książę Heinrich von Sachsen – Wiemar, a tuż po nim wielki książę Wilhelm Ernst von Sachsen - Weimar Eisenach. W końcu XIX w. na terenie wsi znajdowało się 13 domów zamieszkanych przez 99 osób. Po I wojnie światowej folwark przeszedł na własność Skarbu Państwa. W okresie międzywojennym dzierżawił go Wiktor Gółkowski.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.

Zabytki

  • Zespół folwarczny – usytuowany w zachodniej części wsi po południowej stronie drogi z Racotu do Wyskoci. Składa się z podwórza folwarcznego oraz z położonych poza jego obrębem budynków mieszkalnych pracowników folwarcznych. Dziedziniec gospodarczy na rzucie prostokąta, otoczony ze wszystkich stron zabudową, z małym stawem pośrodku i większym, usytuowanym niegdyś na płd.- wsch. od podwórza, obecnie zlikwidowanym.
  • Domy nr 8 i 10 – analogiczne, usytuowane w płn. pierzei podwórza, przeznaczone dla pracowników folwarcznych. Budynki powstały w końcu XVIII lub na początku XIX wieku. Murowane z cegły, parterowe z użytkowym magazynowym poddaszem, nakryte dachami naczółkowymi, pokrytymi dachówką karpiówką układaną w koronkę. Wzniesione na planie prostokąta.
  • Stajnia – usytuowana w płd. pierzei, wzniesiona została w 1. poł. XIX wieku. Jest to budynek murowany z cegły, parterowy z użytkowym poddaszem, nakryty dachem naczółkowym pokrytym pierwotnie dachówką. Wzniesiony na planie prostokąta, z wnętrzem podzielonym na trzy pomieszczenia, z których środkowe pełniło prawdopodobnie funkcję szorowni.
  • Stodoła – wzniesiona przypuszczalnie w końcu XVIII wieku. Murowana z cegły na podmurówce z kamienia polnego, nakryta dachem dwuspadowym pokrytym eternitem. Budynek na planie prostokąta, z dwoma klepiskami i trzema sąsiekami.
  • Owczarnia – wzniesiona ok. 1880 roku, murowana z cegły, parterowa z magazynowanym poddaszem, nakryta dachem dwupołaciowym pokrytym eternitem, Obiekt postawiony na planie prostokąta z późniejszą dobudówką pośrodku elewacji zachodniej z klatką schodową w części środkowej. W przyziemieniu sklepienie krzyżowe, wsparte na dwóch rzędach żeliwnych słupów.
  • Dom mieszkalny pracowników folwarcznych (obecnie nr 12) - wzniesiony przypuszczalnie na początku XX wieku, na wschód od podwórza, przeznaczony dla czterech rodzin, murowany z cegły, podpiwniczony, parterowy z mieszkalnym częściowo poddaszem, nakryty dachem naczółkowym wykończonym dachówką. Wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, z szerokim ryzalitem pośrodku elewacji wschodniej i zachodniej.

We wsi zachowały się zabudowania dawnego folwarku, obecnie użytkowanego przez Stadninę Koni Racot. Obejmują one budynki mieszkalne i gospodarcze z XIX i XX wieku, częściowo przebudowane. Znajduje się tu budynek gospodarczy, murowany, otynkowany, ze skromnymi elementami dekoracyjnymi z cegły ceramicznej, nakryty dachem dwuspadowym eternitem.

Na uwagę zasługują domy nr 8, 13, 21 - zbudowane w początku XX wieku, murowane, otynkowane. We wsi przy głównej drodze na murowanym otynkowanym cokole znajduje się kamienna figura Pana Jezusa. Obok kasztanowce o obwodzie ok. 80 cm i wysokości ok. 10 m. Przy polnej drodze do Spytkówek, ok. 100 m od Darnowa, znajduje się grupa 9 głazów narzutowych o obwodzie 300–400 cm, oraz kilkanaście mniejszych.

Przypisy

  1. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 209 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 21509
  4. ↑ Darnowo, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
  5. 1 2 3 Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 210.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.