Cyryl Terlecki
Biskup łucko-ostrogski
Ilustracja
Herb duchownego
Data urodzenia

1540

Data śmierci

1607

Miejsce pochówku

Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Perkowiczach

Biskup łucko-ostrogski
Okres sprawowania

1596–1607

Wyznanie

prawosławie
katolicyzm

Kościół

Patriarchat Konstantynopolitański
Kościół unicki

Diakonat

przed 1576

Prezbiterat

przed 1576

Chirotonia biskupia

1576

Cyryl Terlecki herbu Sas[1] (data ur. nieznana, zm. 1607) – biskup prawosławny, współtwórca unii brzeskiej z 1596 r.

Życiorys

Pochodził z rodziny szlacheckiej, urodził się w majątku Wysokie-Poczapowo (powiat piński). Uzyskał dobre wykształcenie świeckie, na karierę duchowną zdecydował się dopiero po śmierci żony. Początkowo był białym duchownym, protopopem cerkwi św. Dymitra w Pińsku. 8 czerwca 1576 rada wielkoksiążęca zgłosiła jego kandydaturę na biskupa turowsko-pińskiego[2]. Jeszcze w tym samym miesiącu Konstanty Ostrogski zaapelował do niego o ukaranie prawosławnych duchownych, którzy budzili powszechne zgorszenie swoim pijaństwem, grubiaństwem i niedbalstwem[2]. Stefan Batory potwierdził nominację rady wielkoksiążęcej i wydał Cyrylowi Terleckiemu przywilej na katedrę turowsko-pińską[2].

Początkowo postawa hierarchy pozwalała domniemywać, że naprawdę będzie on dążył do poprawy moralnej postawy podległych mu duchownych. Z czasem okazało się jednak, że Cyryl dążył przede wszystkim do pomnażania osobistego majątku[2]. W okresie zarządzania eparchią turowsko-pińską wielokrotnie popadał w konflikty z miejscową szlachtą na tle prerogatyw sądowniczych (właściciele ziemscy bezprawnie sądzili prawosławnych duchownych), uzyskując wielokrotnie poparcie królewskie. Biskup prowadził też szereg procesów sądowych o majątki cerkiewne, organizował najazdy na dobra swoich przeciwników[2].

W 1585 Cyryl Terlecki został przeniesiony na katedrę łucko-ostrogską[3]. W 1585 patriarcha konstantynopolitański Jeremiasz II nadał mu godność swojego egzarchy w Rzeczypospolitej. Podejmując tę decyzję, hierarcha nie wiedział o hulaszczym trybie życia duchownego, a jedynie kierował się jego znakomitym wykształceniem i pozycją społeczną[3].

W 1590 po soborze biskupów prawosławnych Rzeczypospolitej w Bełzie, razem z hierarchami chełmskim Dionizym, pińsko-turowskim Leoncjuszem i lwowskim Gedeonem zadeklarował chęć przejścia na katolicyzm z zachowaniem obrządku bizantyńskiego[4]. Razem z biskupem włodzimierskim Hipacym Pociejem prowadził tajne rozmowy z nuncjuszem apostolskim Germanusem Malaspiną i przedstawicielami dworu w sprawie organizacji soboru unijnego[5]. W listopadzie 1595 ci sami hierarchowie udali się do Rzymu w celu przedyskutowania ostatecznych warunków unii kościelnej. Po powrocie do kraju aktywnie agitowali na rzecz unii wśród duchowieństwa i wiernych[6].

Po ogłoszeniu unii brzeskiej na synodzie w Brześciu w 1596 oficjalnie przeszedł na unię i pozostawał ordynariuszem eparchii łuckiej, jako biskup unicki, do 1607[7]. Był sygnatariuszem aktu unii brzeskiej w 1596 roku[8].

Został pochowany w ufundowanej przez siebie cerkwi w Perkowiczach[9].

Przypisy

  1. Scriptores rerum polonicarum . Tomus IV . Archiwum komisyi historycznej. Tom I, Kraków 1878 , s. 328.
  2. 1 2 3 4 5 Mironowicz A.: Biskupstwo turowsko-pińskie w XI-XVI wieku. Trans Humana, 2011, s. 209-212. ISBN 978-83-61209-55-3.
  3. 1 2 Mironowicz A.: Biskupstwo turowsko-pińskie w XI-XVI wieku. Trans Humana, 2011, s. 214. ISBN 978-83-61209-55-3.
  4. Mironowicz A.: Biskupstwo turowsko-pińskie w XI-XVI wieku. Trans Humana, 2011, s. 218-219. ISBN 978-83-61209-55-3.
  5. Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 245. ISBN 83-60456-02-X.
  6. Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 247-249. ISBN 83-60456-02-X.
  7. Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 861. ISBN 83-60456-02-X.
  8. В.А. Теплова, З.И.Зуева,Уния в документах, Mińsk 1997, s. 139.
  9. K. Shastouski, Cerkiew Zaśnięcia NMP | wieś Pirkowicze obwód brzeski [online], www.radzima.org [dostęp 2024-05-09].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.