Chlina
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

zawierciański

Gmina

Żarnowiec

Wysokość

średnio 325 m n.p.m.

Liczba ludności (2008)

773

Strefa numeracyjna

32

Kod pocztowy

42-439[1]

Tablice rejestracyjne

SZA

SIMC

0225615

Położenie na mapie gminy Żarnowiec
Mapa konturowa gminy Żarnowiec, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Chlina”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Chlina”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Chlina”
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego
Mapa konturowa powiatu zawierciańskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Chlina”
Ziemia50°26′49″N 19°49′36″E/50,446944 19,826667[2]

Chlina – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Żarnowiec.

W latach 1954-1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Chlina, po jej zniesieniu w gromadzie Żarnowiec. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Chlina jest jedną z wsi gminy Żarnowiec, dzieli się na trzy kolonie: Zamiechówkę, Chlinę Górną i Chlinę Dolną. Położona na wyżynie Miechowskiej na wysokości 299–384 m n.p.m. We wsi znajduje się kościół pw. św. Bartłomieja, Ochotnicza Straż Pożarna oraz funkcjonuje Koło Gospodyń Wiejskich i Związek Młodzieży Wiejskiej. Miejscowość liczy około 780 mieszkańców. Przez Chlinę Dolną przepływa struga Chlinka, która wpada do Udorki, a następnie do Pilicy. W miejscowości zachowały się resztki tradycyjnej zabudowy w tzw. okoły.

Części wsi

Integralne części wsi Chlina[3][4]
SIMCNazwaRodzaj
0225621Chlina Dolnaczęść wsi
0225638Chlina Górnaczęść wsi
0225650Kurowski Koniecczęść wsi
1003070Nad Stokiczęść wsi
0225667Pod Udorzemczęść wsi
0225673Siedliskiczęść wsi
0225680Zakościeleczęść wsi

Historia

Chlina prawdopodobnie istniała już w XI wieku, według świadectwa wizyt kościółek został założony w 1090 roku, który na belce ma datę 1292 rok[5]. W 1336 roku została lokowana przez Leonarda Starego, Jakuba i Świetosława, jako wieś rycerska na prawie średzkim. Następnie sołectwo zostało sprzedane Janowi Szklarzowi, który wybudował młyn i karczmę oraz miał prawo wyrębu lasu na potrzeby wyrobu szkła, w zamian był zobowiązany do wypraw wojennych. Wzmianka z 1354 roku mówi o obowiązku tzw. Świętopietrza. W 1389 Władysław II Jagiełło zatwierdził posiadanie sołectwa w Chlinie, mieszczaninowi żarnowieckiemu Piotrowi, od tego roku miejscowość była własnością królewską, natomiast sołtys był zobowiązany do wypraw wojennych, na koniu z lancą i w zbroi. W połowie XV wieku w Chlinie istniał folwark, karczma, oraz drewniany modrzewiowy kościół pw. św. Bartłomieja. W 1512 roku Zygmunt Stary odnowił przywilej Władysława Jagiełły, dla Pawła Boskiego. Po 1517 roku Chlina była własnością wójta sądu najwyższego w Krakowie Jakuba Moyssnera, którą nabył od Pawła, Kaspra, Feliksa i Mikołaja z Beska, a w 1533 roku miejscowość należała do klucza żarnowieckiego. W XVIII w. właścicielami miejscowość była rodzina Wesslów – prawdopodobnie Maria Józefa z Wesselów Sobieska właścicielka dóbr Pileckich. W roku 1747 ustanowiono, że zasłużeni ludzie dla królestwa będą mogli się osiedlać w Chlinie. W 1771 roku miejscowość była w rękach Michała Walewskiego, w 1827 roku we wsi były 123 domy, a parafia liczyła 2085 parafian. Obecny nowy kościół murowany pw. św. Bartłomieja wzniesiono w 1840 roku. W 1856 roku część Chliny została nadana jako majorat generałowi Uszakow[5] – prawdopodobnie Aleksander Uszakow. W XIX wieku w miejscowości była już szkoła podstawowa, wzmiankowana w 1885 roku[6], która znajdowała się w Chlinie Dolnej. W 1928 roku Chlina liczyła 1456 mieszkańców, posiadała szkołę (Chlina Dolna), kościół (Chlina Dolna), trzy sklepy z artykułami spożywczymi. Funkcjonowała kooperatywa (spółdzielnia) „Przebudzenie” Sp. z o.o., ponadto w miejscowości był kowal, rzeźnik, wytwórca masła.

W 1933 r. gromada Chlina-Dolna należąca do gminy Żarnowiec składała się z wsi Chlina Dolna, wsi Chlina Górna i wsi Zamiechówka[7].

Zabytki

  • Kościół pw. św. Bartłomieja z 1848 roku zbudowany na miejscu drewnianego kościółka, wzmiankowanego w 1354 roku. Obecny kościół to murowana jednonawowa budowla, przebudowana po pożarze w 1931 z nowym kolebkowym pozornym sklepieniem. Z węższym prostokątnym prezbiterium. Przy prezbiterium od strony południowej usytuowana zakrystia, przy nawie głównej od zachodu kruchta. W prezbiterium późnobarokowy XVII wieczny ołtarz główny z obrazem św. Bartłomieja. Dwa późnobarokowe ołtarze boczne z barokowymi obrazami. W lewym północno-wschodnim rogu nawy głównej, wczesnobarokowa ambona z I połowy XVII wieku, oraz XVII-wieczna barokowa kamienna chrzcielnica[8]. Większość wyposażenia z pierwotnego kościółka. Organy z lat 40. XX wieku.

Religia

Parafia rzymskokatolicka pw. św. Bartłomieja Apostoła, w dekanacie wolbromskim, diecezji sosnowieckiej

Szlak turystyczny

  • Przez Chliny, jej północną część, przebiega szlak rowerowy czarny szlak rowerowy Żarnowiec – Udórz. Dawniej biegł tędy czarny pieszy szlak Partyzantów Ziemi Olkuskiej.

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 141 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 15455
  3. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  5. 1 2 Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich Tom I.
  6. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich Tom VII.
  7. ↑ Kielecki Dziennik Wojewódzki 1933, nr 27 – Świętokrzyska Digital Library [online], sbc.wbp.kielce.pl [dostęp 2019-03-15].
  8. ↑ Katalog Zabytków Sztuki Tom I, woj. Krakowskie.

Bibliografia

  • Słownik Geograficzny, 1880, t.I s. 585, W. Jaskłowski, Żarnowiec i okolice, 1910.
  • Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Żarnowiec – Pracownia urbanistyczno – architektoniczna – „Olkusz” s.c. 2000.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.