Cerkiew św. Katarzyny
Vilniaus Šv. kankinės Kotrynos cerkvė
cerkiew parafialna
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Litwa

Miejscowość

Wilno

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

Parafia

św. Katarzyny

Wezwanie

św. Katarzyny

Wspomnienie liturgiczne

24 listopada/7 grudnia

Położenie na mapie Wilna
Mapa konturowa Wilna, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cerkiew św. Katarzyny”
Położenie na mapie Litwy
Mapa konturowa Litwy, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Cerkiew św. Katarzyny”
Ziemia54°41′33,5″N 25°14′41,0″E/54,692639 25,244722

Cerkiew św. Katarzyny – prawosławna cerkiew parafialna w Wilnie, w dzielnicy Zwierzyniec, przy ulicy Birutes.

Historia

W pobliżu miejsca, na którym znajduje się cerkiew św. Katarzyny, znajdowała się w XIX wieku jedna z rezydencji generał-gubernatora Wilna. Na polecenie żony generał-gubernatora Aleksandra Potapowa, Jekatieriny (z d. Oboleńskiej) na miejscu dzisiejszej cerkwi została wzniesiona drewniana kaplica prawosławna. Nabożeństwa w niej odprawiał ks. Bratanowski, kapelan pułku saratowskiego stacjonującego w Wilnie. Jekatierina Potapowa była znana ze swojej działalności dobroczynnej, osobiście odwiedzała chorych w wileńskich szpitalach. W 1871, w czasie jednej z takich wizyt, zaraziła się cholerą i zmarła 15 sierpnia tego roku, mając 51 lat. Jej śmierć bardzo dotknęła generał-gubernatora, który postanowił wznieść cerkiew upamiętniającą zmarłą żonę[1].

Projekt budynku wykonał Nikołaj Czagin. Obiekt został poświęcony dokładnie po roku od śmierci Jekatieriny Potapowej przez Makarego, arcybiskupa wileńskiego i litewskiego. Patronką świątyni została święta Katarzyna Aleksandryjska. Na jednej z bocznych ścian obiektu została umieszczona tablica informująca o okolicznościach powstania cerkwi. Cerkiew była czynna jedynie w czasie pobytu Potapowa w Wilnie. Po jego wyjeździe z miasta została zamknięta, chociaż pozostawała pod opieką duszpasterza domowej cerkwi w głównej rezydencji gubernatora (współczesny pałac prezydentów Litwy). W czasie I wojny światowej, po wycofaniu się Rosjan z Wilna, cerkiew ta przestała funkcjonować. Po wojnie cerkiew św. Katarzyny przez pewien czas była świątynią domową Nadieżdy Kalinkowej, córki miejscowego właściciela ziemskiego[2].

W 1922 obiekt przekazano parafii działającej przy cerkwi Ikony Matki Bożej „Znak”, w tej samej dzielnicy Wilna[3]. Po ogłoszeniu autokefalii Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, z inicjatywy Wiaczesława Bohdanowicza została siedzibą jedynej w Polsce parafii w jurysdykcji patriarchy Moskwy. Działała ona jednak tylko przez rok, gdyż władze polskie zabroniły użytkowania cerkwi przez prawosławnych niepodlegających metropolicie warszawskiemu. Odtąd nabożeństwa parafialne odbywały się w prywatnych domach[3]. Cerkiew św. Katarzyny została ponownie otwarta tymczasowo w czasie remontu cerkwi Ikony Matki Bożej „Znak”[3]. Po aneksji Litwy do ZSRR obiekt został odebrany wiernym i był odtąd użytkowany jako magazyn, a następnie pracownia rzeźbiarza. Został zwrócony eparchii wileńskiej i litewskiej w latach 90., a następnie w 2005 częściowo wyremontowany[4]. W 2013 cerkiew odnowiono również wewnątrz, po czym została ona ponownie wyświęcona przez arcybiskupa wileńskiego i litewskiego Innocentego. Od 2014 regularnie odbywają się w niej nabożeństwa, reaktywowano też parafię św. Katarzyny[5].

Architektura

Cerkiew jest wzniesiona na planie kwadratu z wysuniętym przedsionkiem. Naśladuje gruzińską architekturę cerkiewną. Wejście do niej prowadzi przez przedsionek z drzwiami obramowanymi skromnym portalem. W każdej z trzech pozostałych ścian obiektu znajdują się po dwie pary półkolistych okien ze skromnymi obramowaniami. Poniżej poziomu dachu całość okala fryz. Świątynia jest z zewnątrz malowana w całości na biało. Budynek posiada jedną cebulastą kopułę zlokalizowaną w centrum dachu, umieszczoną na ośmiobocznym bębnie, zwieńczoną złoconym krzyżem[6].

Przypisy

  1. ↑ G. Szlewis, Православные храмы Литвы, Вильнюс, Свято-Духов монастырь, 2006, ISBN 9986-559-62-6, ss. 103–104
  2. ↑ G. Szlewis, Православные храмы Литвы, Вильнюс, Свято-Духов монастырь, 2006, ISBN 9986-559-62-6, ss. 104–106
  3. 1 2 3 G. Szlewis, Православные храмы Литвы, Вильнюс, Свято-Духов монастырь, 2006, ISBN 9986-559-62-6, ss. 106–107
  4. ↑ G. Szlewis, Православные храмы Литвы, Вильнюс, Свято-Духов монастырь, 2006, ISBN 9986-559-62-6, s. 108
  5. ↑ Храм в честь Святой великомученицы Екатерины
  6. ↑ G. Szlewis, Православные храмы Литвы, Вильнюс, Свято-Духов монастырь, 2006, ISBN 9986-559-62-6, s. 105
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.