Budy Łańcuckie
wieś
Ilustracja
Kościół pw. Niepokalanego Serca NMP
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

łańcucki

Gmina

Białobrzegi

Liczba ludności (2021)

1868[1]

Strefa numeracyjna

17

Kod pocztowy

37-114[2]

Tablice rejestracyjne

RLA

SIMC

0643620[3]

Położenie na mapie gminy Białobrzegi
Mapa konturowa gminy Białobrzegi, po prawej znajduje się punkt z opisem „Budy Łańcuckie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Budy Łańcuckie”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Budy Łańcuckie”
Położenie na mapie powiatu łańcuckiego
Mapa konturowa powiatu łańcuckiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Budy Łańcuckie”
Ziemia50°07′14″N 22°24′44″E/50,120556 22,412222[4]
Strona internetowa

Budy Łańcuckie – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie łańcuckim, w gminie Białobrzegi[3][5].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Budy Łańcuckie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny.

Części wsi

Integralne części wsi Budy Łańcuckie[5][3]
SIMCNazwaRodzaj
0643637Hacklówkaczęść wsi
0643643Komornoczęść wsi
0643650Miastoczęść wsi
0643666Pasiekaczęść wsi
0643689Sacharyczęść wsi
0643672Szpacówkaczęść wsi
0643695Zakasprówkaczęść wsi
0643703Zarzeczeczęść wsi
0643710Zmysłówkaczęść wsi

Warunki naturalne

Położenie

Miejscowość położona kilka kilometrów na wschód od Białobrzegów. Rzeka Wisłok dzieli miejscowość na dwie części: Budy Lewe i Budy Prawe. Budy Łańcuckie od północy sąsiadują z Opaleniskami, od wschodu z Laszczynami i Gniewczyną, od południowego wschodu ze Świętoniową, a od zachodu z Korniaktowem. Z wyjątkiem północnej części Bud Łańcuckich Lewych miejscowość leży w obrębie doliny Wisłoka.

Budowa geologiczna i rzeźba terenu

Miejscowość leży w obrębie Zapadliska Przedkarpackiego. Taka forma ukształtowania terenu została wykorzystana przez Wisłok, którego dolina na tym odcinku pokrywa się z przebiegiem zapadliska. Rynnę Podkarpacką urozmaicają liczne starorzecza, które w okolicy Bud i sąsiednich miejscowości cechuje różny stopień zachowania i różne rozmiary. Wskazuje to na częste zmiany biegu rzeki i przesuwanie się koryta rzeki na północ. Ostatnia zmiana koryta rzeki na granicy Bud i Świętoniowej w miejscu zwanym "Pelców bród" wystąpiła w 1899 roku.

Historia

Według wykopalisk archeologicznych tereny te były zamieszkałe w latach 200-400 n.e. przez ludność kultury lateńskiej[6]. Nazwa pochodzi od słowa budy - określało ono wówczas prymitywne piece do wypalania węgla drzewnego i potażu. Uzyskiwanie tych produktów było głównym zajęciem dawnych mieszkańców tej osady.

Budy Łańcuckie związane były z dobrami łańcuckimi - i tak (jak Łańcut) kolejno po Pileckich należały do Stadnickich, następnie Lubomirskich i w końcu do Potockich.

Pileccy, dziedzice Łańcuta, nadali Budom Łańcuckim przywilej lokacyjny zapewne w XV wieku. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1628 roku początku XVII wieku i jest zawarta w rejestrze poborowym ziemi przemyskiej z 1628 roku[7]. W 1651[8] i 1658 roku wieś była wzmiankowana jako własność Elżbiety Korniaktównej w kluczu Hussakowskim[9].

Obiekty zabytkowe w Budach Łańcuckich
  • Kościół parafialny pw. Niepokalanego Serca NMP.
  • Wały Chmielnickiego.
  • Liczne kapliczki[10].

W 2006 roku Franciszek A. Kiełbicki napisał książkę "Budy Łańcuckie, rys monograficzno - historyczny."

Przypisy

  1. ↑ Wieś Budy Łańcuckie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-03-03], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., lipiec 2013, s. 102 [zarchiwizowane 2013-07-15].
  3. 1 2 3 TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 12659
  5. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Pradzieje Bud Łańcuckich i Korniaktowa
  7. ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 1. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1628. Wydawnictwo WSP. Rzeszów 1997 ISBN 83-87288-55-1 (str. 38)
    [Cytat: Budy: lanei omnes ad curiam accepti; molendinum korzecznik 2 rotarum per gr 24; aliud molendinum 1 rotae gr 24 ..................2/12/0.]
  8. ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 2. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1651. Wydawnictwo WSP. Rzeszów. ISBN 83-87288-55-1 (str. 25)
    [Cytat: Budy ad Hussakow: lanei omnes ad curiam antiquitus accepti, molendinum korecznik 2 rotharum gr 24, aliud molendinum walnik sub oppido Hussakow 1 rothae gr 24 ...................1/18/[0].]
  9. ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 3. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1658. Wydawnictwo WSP. Rzeszów 2000 ISBN 83-87288-55-1 (str. 44)
    [Cytat: Budy: lanei omnes ad curiam accepti; molendinum korecznik 2 rotarium gr 24, aliud molendinum sub oppido Husakow 1 otae gr 24 ...............1/28/0[1/18/0].]
  10. ↑ Kapliczki i krzyże naszej parafii

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.