Zwierzęta dwubocznie symetryczne
Bilateria
Hatschek, 1888
Okres istnienia: 600–0 mln lat temu
600/0
600/0
Ilustracja
Przedstawiciele Bilateria
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Podkrólestwo

tkankowce właściwe

Infrakrólestwo

zwierzęta dwubocznie symetryczne

Synonimy
  • Bilateralia

Zwierzęta dwubocznie symetryczne (Bilateria) – zwierzęta charakteryzujące się pierwotnie dwustronną (bilateralną) symetrią budowy ciała, trzema warstwami różnicującymi się w trakcie rozwoju embrionalnego oraz obecnością otworu gębowego i odbytu. Grupa ta obejmuje większość zwierząt (około 1,2 mln znanych gatunków), w tym mięczaki, stawonogi i strunowce. Pojawiły się w późnym prekambrze (ediakar), a ich rozkwit nastąpił około 580–520 mln lat temu (eksplozja kambryjska). Najstarszym znanym zwierzęciem dwubocznie symetrycznym jest Vernanimalcula – odkryta w skałach pochodzących z chińskiej prowincji Kuejczou.

Symetria bilateralna rozwinęła się u tych zwierząt w związku z ich zdolnością do ruchu postępowego. Aktywne poruszanie się wykształciło polaryzację ciała, które zróżnicowało się na część przednią i tylną oraz brzuszną i grzbietową. Symetria budowy ciała organizmu zwierząt o prostszej niż Bilateria morfologii – gąbek (Porifera) i promienistych (Radiata) – oparta jest na centralnie położonej jamie otoczonej ścianą ciała. Pojawienie się środkowego listka zarodkowego zwanego mezodermą doprowadziło u bardziej zaawansowanych ewolucyjnie Bilateria do powstania celomy (wtórnej jamy ciała). Prawdopodobnie był to jeden z czynników, które przyczyniły się do ich sukcesu ewolucyjnego[1]. Obecność mezodermy jest cechą charakterystyczną dla wszystkich Bilateria.

Filogeneza Bilateria nie została jeszcze wyjaśniona. Prawdopodobnie pochodzą od kolonijnych jamochłonów. Istnieje kilka hipotez dotyczących ich dalszego rozwoju. Tradycyjny pogląd na ewolucję zwierząt o dwubocznej symetrii ciała zakładał rozwój poziomu organizacji na podstawie hipotezy jam ciała – od form najprostszych, charakteryzujących się brakiem celomy (pierwotnojamowce – Acoelomata) poprzez organizmy, u których pojawił się pseudocel (wtórnojamowce pozorne – Pseudocoelomata), aż do zwierząt celomatycznych, czyli wtórnojamowców (Coelomata)[2][3]. Alternatywną koncepcją, którą wprowadził Karl Grobben na początku XX w. był podział na pierwouste (pragębowce, bez wtórnego otworu gębowego) i wtórouste (wtórnogębowce, pragęba zarasta lub przekształca się w odbyt).

Obecnie na podstawie filogenetyki molekularnej oraz dalszych badań morfologicznych i embriologicznych, przyjmuje się następującą klasyfikację Bilateria[4][5][6][7][8][9]:

Przypisy

  1. ↑ Adam Urbanek: Jedno istnieje tylko zwierzę...: myśli przewodnie biologii porównawczej. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2007. ISBN 978-83-88147-08-1.
  2. ↑ Philippe et al. Multigene Analyses of Bilaterian Animals Corroborate the Monophyly of Ecdysozoa, Lophotrochozoa, and Protostomia. „Molecular Biology and Evolution”. 5 (22), s. 1246-1253, 2005. DOI: 10.1093/molbev/msi111. (ang.).
  3. ↑ Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8.
  4. ↑ KM Halanych, JD Bacheller, AM Aguinaldo, SM Liva, DM Hillis, JA Lake. Evidence from 18S ribosomal DNA that the lophophorates are protostome animals. „Science”. 267 (5204), s. 1641–1643, 1995. DOI: 10.1126/science.7886451. (ang.).
  5. ↑ Aguinaldo et al. Evidence for a clade of nematodes, arthropods and other moulting animals. „Nature”. 387, s. 489–493, 1997. DOI: 10.1038/387489a0. (ang.).
  6. ↑ Kenneth M. Halanych. The new view of animal phylogeny. „Annual Review of Ecology and Systematics”. 35, s. 229-256, 2004. DOI: 10.1146/annurev.ecolsys.35.112202.130124. (ang.).
  7. ↑ Bourlat et al. Testing the new animal phylogeny: A phylum level molecular analysis of the animal kingdom. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 49, s. 23–31, 2008. DOI: 10.1016/j.ympev.2008.07.008. (ang.).
  8. ↑ C Laumer, N Bekkouche, A Kerbl, F Goetz, RC Neves, MV Sørensen, RM Kristensen, A Hejnol, CW Dunn, G Giribet, K Worsaae. Spiralian Phylogeny Informs the Evolution of Microscopic Lineages. „Current Biology”. 25, s. 1-7, 2015. DOI: 10.1016/j.cub.2015.06.068. (ang.).
  9. ↑ Johanna Taylor Cannon, Bruno Cossermelli Vellutini, Julian Smith III, Fredrik Ronquist, Ulf Jondelius, Andreas Hejnol. Xenacoelomorpha is the sister group to Nephrozoa. „Nature”. 530, s. 89-94, 2016. DOI: 10.1038/nature16520. (ang.).

Bibliografia

  • Aleksander Rajski: Zoologia. T. 1: Część ogólna B. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1986. ISBN 83-01-06182-0.
  • Adam Urbanek: Jedno istnieje tylko zwierzę...: myśli przewodnie biologii porównawczej. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2007. ISBN 978-83-88147-08-1.
  • Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.