Portret Bettiny von Arnim, ok. 1890 | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Narodowość |
niemiecka |
Dziedzina sztuki |
literatura |
Bettina von Arnim, wcześniej Bettina Brentano (ur. 4 kwietnia 1785 we Frankfurcie nad Menem, zm. 20 stycznia 1859 w Berlinie) – niemiecka pisarka. Tworzyła parapamiętniki. Występowała na rzecz zniesienia ucisku Polaków, emancypacji kobiet i szerzenia oświaty wśród ludu. Była siostrą Clemensa Brentano i żoną Ludwiga Achima von Arnima, poetów niemieckich. Debiutowała tomem Korespondencja Goethego z dzieckiem (1835), zestawiając autentyczne listy poety i listy wymyślone przez siebie.
Jej podobizna widniała na banknocie niemieckim o nominale 5 marek.
Życiorys
Była córką Maximiliane von La Roche, po mężu Brentano[1] i Petera Antona Brentano[1]. Jej matka zmarła bardzo wcześnie, bo w wieku 37 lat, po urodzeniu dwanaściorga dzieci. Po jej śmierci opiekę nad siedmiorgiem najmłodszych, w tym Bettiną i jej ukochanym bratem Clemensem, przejęła babcia – Sophie von La Roche. Babka opiekowała się nimi do momentu znalezienia dla nich odpowiednich szkół z internatem[1]. Brentano uczyła się od babci, a także poznawała w jej domu uczonych, pisarzy, artystów, niemieckich jakobinów, francuskich emigrantów[2]. W 1811 roku Bettina Brentano poślubiła Achima von Arnim[2]. Para doczekała się siedmiorga dzieci[2]. W ich domu często kłócono się o pieniądze, o dzieci i ich wychowanie, a także o to, gdzie mają w przyszłości jako rodzina mieszkać[2]. W 1831 zmarł jej mąż[2]. Po śmierci męża Bettina von Arnim postanawia zacząć życie od nowa, jak napisała o niej Christa Wolf[2]. W trzynaście lat napisała pięć książek[2]. Zaczęła przyjaźnić się z Caroline Schelling i Dorotheą Schlegel, braćmi Grimm, Alexandrem von Humboldt, Rahel Varnhagen i jej mężem Karlem Augustem[2].
Była podejrzana o sprzyjanie komunizmowi[2] oraz że jej książka Das Armenbuch, wydana w 1844 roku była jedną z przyczyn wybuchu powstania powstania tkaczy śląskich. Bettina opisała w niej trudną sytuację tkaczy, których zarobki nie wystarczały na życie. Dwa miesiące po wydaniu książki wybuchło powstanie, a Bettina została skazana na 2 miesiące więzienia. Zakazano rozpowszechniania jej książki[3]. Była zwolenniczką Młodych Niemców[2]. Założyła nawet swoje wydawnictwo pod nazwiskiem męża[2].
Zmarła 20 stycznia 1859 w Berlinie[2].
Przeżywanie doznań miłosnych
Jej głód deklaracji miłości był nienasycony, ale nie tylko Goethe, także jej przyjaciółka, Karoline von Günderrode i wreszcie ukochany brat, Clemens, którego poznała dopiero w 1802 czuli w sobie brak miłości[2]. Jej trzy książki opisują jej historię, historię miłości, relacje, jakich doświadczyła w kontaktach z bratem, przyjaciółką i poetą, Johannem Wolfgangem[2]:
- Goethes Briefwechsel mit einem Kinde (1835)
- Die Günderrode (1839)
- Clemens Brentanos Frühlingskranz (1844)
Galeria
- Portret na banknocie z serii wprowadzonej do obiegu w 1989
- Portret na znaczku pocztowym Berlina Zachodniego z 1985
Przypisy
- ISNI: 0000000114874268
- VIAF: 7386152
- LCCN: n50001544
- GND: 118504185
- NDL: 00519632
- LIBRIS: c9prrc4w4g38m15
- BnF: 11889170z
- SUDOC: 027375609
- NLA: 36446820
- NKC: jn19990000258
- BNE: XX1517148
- NTA: 069115281
- BIBSYS: 90086069
- CiNii: DA00584091
- Open Library: OL239523A
- PLWABN: 9810646857305606
- NUKAT: n96209116
- J9U: 987007257838005171
- PTBNP: 61284
- CANTIC: a10273906
- LNB: 000087649
- NSK: 000338288
- CONOR: 57050723
- ΕΒΕ: 117254
- BLBNB: 000396130
- KRNLK: KAC201909811
- LIH: LNB:V*303451;=BC
- RISM: people/20445
- WorldCat: lccn-n50001544