Aquilaria rostrata
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

ślazowce

Rodzina

wawrzynkowate

Rodzaj

Aquilaria

Gatunek

Aquilaria rostrata

Nazwa systematyczna
Aquilaria rostrata Ridl.
Fl. Malay Penins. 3: 148 1924[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Aquilaria rostrata Ridl. – gatunek należący do rodziny wawrzynkowatych. Występuje endemicznie w Malezji.

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie naturalnie w Malezji, w stanie Pahang[5].

Morfologia

Gatunek jest bardzo podobny do A. malaccensis. Niektóre źródła uznają go za gatunek wątpliwy, jednak został on zaakceptowany przez The Plant List. Zebrany materiał jest zbyt ubogi, aby ostatecznie rozstrzygnąć tę kwestię[6].

Biologia i ekologia

Jedyne miejsce, gdzie widziano okaz tego gatunku znajduje się na wysokości 898 m n.p.m. w wilgotnym lesie równikowym na terenie Parku Narodowego Taman Negara[6].

Zastosowanie

Drewno tego gatunku nosi handlową nazwę agar (ang. agarwood). Drewno bywa często atakowane przez grzyby lub bakterie. Drewno zainfekowane pasożytem wydziela woń – olej ochronny, który występuje na rannych obszarach (korzenie, gałęzie lub pień), które stopniowo stają się twardsze i zmieniają barwę na ciemnobrązową lub czarną[7].

Agar jest wykorzystywany w produkcji perfum oraz w medycynie tradycyjnej. Ze względu na kosztowny i pracochłonny proces ekstrakcji jest ono bardzo drogie. Minimum 20 kg niskiej jakości drewna żywicznego potrzebne jest do wytworzenia 12 ml oleju agarowego. Najwyższej jakości olej otrzymywany jest z drzew starszych niż 100 lat. Sprzedaż perfum opartych na tym ekstrakcie rośnie z roku na rok[7].

Ważnym zastosowaniem drewna tego gatunku jest produkcja kadzidła. Agar jest także afrodyzjakiem, zarówno w postaci olejku, jak i kadzidła. Są to na ogół lokalne zastosowania, ale olej jest również sprzedawany w aptekach wietnamskich do użytku wewnętrznego. W medycynie chińskiej wykorzystuje się proszek z drewna w leczeniu marskości wątroby oraz innych dolegliwości. Ma zastosowanie również w leczeniu nowotworów płuc i żołądka[7].

Zagrożenie

Ostatnie badania wykazały, że w Malezji jest szeroko rozpowszechnione nielegalne zbieranie drewna agarowego. Konieczne jest ponowne ocenienie stan populacji tego gatunku. Według IUCN zakres gatunku się stosunkowo ograniczony, a od jego ostatniego opisu minęło sporo czasu, w związku z czym uzasadnione jest sklasyfikowanie go jako gatunek zagrożony wyginięciem. Według Czerwonej księgi gatunków zagrożonych jest gatunkiem krytycznie zagrożonym wyginięciem (CR – critically endangered)[6].

Zakres gatunku jest ograniczony do jednego miejsca w malajskim stan Pahang na Półwyspie Malajskim. O istnieniu gatunku wiadomo tylko z materiału zebranego w 1911 roku. Ze względu na zagrożenie wyginięciem innych gatunków rodzaju Aquilaria, wydaje się bardzo prawdopodobne, że ten gatunek jest bardzo zagrożony. Dlatego też uzasadnione jest wymienienie go jako krytycznie zagrożonego. Jego zakres występowania jest prawie na pewno mniejszy niż 100 km². Przewiduje się dalszy spadek liczby dojrzałych osobników, z powodu powszechnego zainteresowania drewnem agarowym. Potrzebne jest dokładniejsze zbadanie stanu jego populacji. Może się również okazać, że jest już gatunkiem wymarłym[6].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-23] (ang.).
  3. ↑ Aquilaria rostrata Ridl.. The Plant List. [dostęp 2014-01-20]. (ang.).
  4. ↑ Aquilaria rostrata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. ↑ Taxon: Aquilaria rostrata Ridl.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-01-20]. (ang.).
  6. 1 2 3 4 Y. Harvey-Brown, Aquilaria rostrata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2014-01-20] (ang.).
  7. 1 2 3 Agarwood (Oud). Fragrantica. [dostęp 2014-01-20]. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.