Aquilaria beccariana
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

ślazowce

Rodzina

wawrzynkowate

Rodzaj

Aquilaria

Gatunek

Aquilaria beccariana

Nazwa systematyczna
Aquilaria beccariana Tiegh.
Bull. Soc. Bot. France 40:77. 1893[3]
Synonimy
  • Aquilaria cumingiana var. parvifolia Airy Shaw
  • Aquilaria grandifolia Domke
  • Gyrinopsis grandifolia (Domke) Quisumb[4].
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]

Aquilaria beccariana Tiegh. – gatunek należący do rodziny wawrzynkowatych. Występuje naturalnie w Azji Południowo-Wschodniej.

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie naturalnie w Malezji (w stanach Johor, Sabah i Sarawak), Brunei oraz Indonezji (w Kalimantanie i na Sumatrze)[3].

Morfologia

Pokrój
Drzewo dorastające do 28 m wysokości i 91 cm średnicy. Kora ma szarą barwę i jest gładka. Młode gałązki są owłosione[6].
Liście
Są nagie zarówno z wierzchu jak i od spodu. Na spodzie liścia czasami pojawia się rozproszone owłosienie. Kształt liście jest podłużnie lancetowaty bądź podłużnie eliptyczny z ostro zakończonym wierzchołkiem. Mają 11–27 cm długości i 6–8,5 cm szerokości. Posiada 15–25 par nerwów. Ogonek liściowy ma 5–7 mm długości[6].
Kwiaty
Zebrane w kwiatostanach. Osadzone są na szypułkach o długości 3–7 mm. Kwiaty mają 7–12 mm długości. Mają żółtawą, zielonkawą lub żółtawobiałą barwę. Działki kielicha mają lekko jajowaty kształt. Mają 2–3 mm długości i są gęsto owłosione z obu stron[6].
Owoce
Mają elipsoidalny lub odwrotnie jajowaty kształt. Mają 2–3,5 cm długości i 1,75 cm szerokości. Są lekko owłosione. Nasiona są czarne. Mają owalny kształt. Mają 10 mm długości i 5 mm szerokości. Są słabo owłosione[6].

Biologia i ekologia

Naturalnym habitatem są zarówno lasy pierwotne jak i wtórne. Czasami rośnie na stanowiskach w pobliżu bagien. Rośnie na wysokości do 800 m n.p.m.[7]

Zastosowanie

Drewno tego gatunku nosi handlową nazwę agar (ang. agarwood). Drewno bywa często atakowane przez grzyby lub bakterie. Drewno zainfekowane pasożytem wydziela woń – olej ochronny, który występuje na rannych obszarach (korzenie, gałęzie lub pień), które stopniowo stają się twardsze i zmieniają barwę na ciemnobrązową lub czarną[8].

Agar jest wykorzystywany w produkcji perfum oraz w medycynie tradycyjnej. Ze względu na kosztowny i pracochłonny proces ekstrakcji jest ono bardzo drogie. Minimum 20 kg niskiej jakości drewna żywicznego potrzebne jest do wytworzenia 12 ml oleju agarowego. Najwyższej jakości olej otrzymywany jest z drzew starszych niż 100 lat. Sprzedaż perfum opartych na tym ekstrakcie rośnie z roku na rok[8].

Ważnym zastosowaniem drewna tego gatunku jest produkcja kadzidła. Agar jest także afrodyzjakiem, zarówno w postaci olejku, jak i kadzidła. Są to na ogół lokalne zastosowania, ale olej jest również sprzedawany w aptekach wietnamskich do użytku wewnętrznego. W medycynie chińskiej wykorzystuje proszku z drewna w leczeniu marskości wątroby oraz innych dolegliwości. Ma zastosowanie również w leczeniu nowotworów płuc i żołądka[8].

Zagrożenia

Zaobserwowano, że wycina się wiele zdrowych drzew, żeby zebrać ledwie kilka kilogramów zainfekowanego drewna. Wzrost handlu tym drewnem w ciągu ostatniej dekady doprowadził do nadmiernej eksploatacji w całym zakresie. Według Czerwonej księgi gatunków zagrożonych jest gatunkiem narażonym na wyginięcie (VU – vulnerable)[7].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-23] (ang.).
  3. 1 2 Taxon: Aquilaria beccariana Tiegh.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-01-21]. (ang.).
  4. ↑ Aquilaria beccariana Tiegh.. The Plant List. [dostęp 2014-01-21]. (ang.).
  5. ↑ Aquilaria beccariana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  6. 1 2 3 4 Aquilaria beccariana van Tiegh, Ann. Sc. Nat. Bot. 7, 17 (1893). Asian Plant. [dostęp 2014-01-21]. (ang.).
  7. 1 2 Y. Harvey-Brown, Aquilaria beccariana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2014-01-21] (ang.).
  8. 1 2 3 Agarwood (Oud). Fragrantica. [dostęp 2014-01-20]. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.