Alejandro R. Jadad
Alex Jadad
ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Alejandro Ricardo Jadad-Bechara

Data i miejsce urodzenia

9 sierpnia 1963
Medellín, Kolumbia

Zawód, zajęcie

lekarz (anestezjologia, zdrowie publiczne, informatyka medyczna, e-zdrowie)

Narodowość

kanadyjska i kolumbijska

Alma Mater

Pontifical Xavierian University (Bogota); Uniwersytet Oksfordzki; Uniwersytet McMastera

Uczelnia

Uniwersytet w Toronto

Wydział

Dalla Lana School of Public Health (Institute for Global Health Innovation and Equity)

Stanowisko

profesor, dyrektor instytutu, Massey Senior Fellow

Odznaczenia
Order of Congress (Colombia)
Strona internetowa

Alejandro R. Jadad (ur. 9 sierpnia 1963 w Medellín, Kolumbia[uwaga 1]) – kanadyjsko-kolumbijski lekarz, wykładowca i naukowiec (anestezjologia, zdrowie publiczne, informatyka medyczna, e-zdrowie), profesor Uniwersytetu w Toronto (UT), pomysłodawca popularnej skali jakości klinicznych badań eksperymentalnych (skala Jadada), współzałożyciel Cochrane Collaboration, udostępniającej dane dla evidence-based medicine, współtwórca wytycznych dla RCT (ang. randomized controlled trial), współzałożyciel i dyrektor Institute for Global Health Innovation and Equity (Dalla Lana School of Public Health w UT) i Centre for Global eHealth Innovation (Toronto General Hospital), popularyzator wizji „pandemii światowego zdrowia, szczęścia i miłości”[uwaga 2] (powszechne zdrowie i dobrostan subiektywny)[1][2][3][4].

Życiorys

Dzieciństwo i studia

Urodził się w Kolumbii w 1963 roku. Szczęśliwe dzieciństwo trwało do 14 roku życia, gdy został pozbawiony kontaktów z rozwodzącymi się rodzicami. Wraz z bratem znalazł się w rygorystycznej szkole, w której bardzo intensywnie się uczył[uwaga 3].

Biblioteka Papieskiego Uniwersytetu Ksaweriańskiego

Wybrał studia medyczne w Pontificia Universidad Javeriana (Papieski Uniwersytet Ksaweriański)[uwaga 4] w Bogocie. Już w pierwszym dniu studiów poznał dziewczynę (Martha Garcia), z którą wkrótce stworzył nową, zgodną rodzinę[5]. Za zdarzenie decydujące o kierunkach swojej przyszłej wieloletniej pracy Jadad uważa spotkanie z grupą ubogich, dociekliwych dzieci, które starały się wykorzystać wiedzę 18-letniego studenta o „bacusco”[uwaga 5]. Zagadnienia opioidów, do tamtej chwili nieznane studentowi drugiego roku medycyny, głęboko go zainteresowały jako wymagający pilnego rozwiązania złożony problem – socjalny, ekonomiczny i medyczny. Szybko zgromadził wiedzę, dzięki której już przed ukończeniem studiów (1986) był uznawany za autorytet w tej dziedzinie (m.in. sporządzał opinie nt. leków dla Kolumbijskiego Ministerstwa Zdrowia)[4].

Praca zawodowa

– Bogota

Po studiach pracował w latach 1986–1990 w klinikach macierzystej uczelni oraz w Santa Fe de Bogota Foundation[6] i w Hospital Universitario San Ignacio[uwaga 6] (1990), zajmując się anestezjologią i intensywną terapią. W latach 1988 i 1989 wydał w języku hiszpańskim książki Educación médica, práctica profesional y abuso de drogas entre los médicos (Xavierian University Press) i El paciente neuroquirurgico : manejo anestesico y de cuidados intensivos[7]. Współautorem drugiej z nich jest Angel Mario Ruiz Pelaez, którego Alex Jadad nazywa swoim „pierwszym ojcem z wyboru” i wzorem do naśladowania[4].

W 1990 roku został członkiem Colombian Society of Anesthesiology[2].

– Oksford
Balliol College, Oksford
James Lind, patron James Lind Alliance
Iain Chalmers[8] – koordynator James Lind Alliance i współautor Testing Treatments: better research for better healthcare, prezentujący nowe wydanie książki (wersja hiszpańskojęzyczna[9])

W następnych latach kontynuował studia i pracę w dziedzinie anestezjologii, przebywając w Oksfordzie jako stypendysta British Council (stypendium otrzymał mimo słabej wówczas znajomości języka angielskiego). Brał udział w pracach znanego zespołu specjalistów, zajmujących się problemami ocen skuteczności leków, m.in. środków znieczulających (w tym opioidów[10]). Równocześnie pracował w miejscowym hospicjum, gdzie gromadził obserwacje dot. działania morfiny. Wykonywał przeglądy systematyczne wielkiej ilości publikacji, coraz częściej dostępnych w medycznych bibliotekach elektronicznych, poszukując optymalnych decyzji leczniczych (zob. evidence-based medicine). W latach 1992–1994 odbył studia doktoranckie w Balliol College & a Faculty of Clinical Medicine. Jego naukowymi opiekunami byli specjaliści, tworzący w tym czasie Cochrane Collaboration[2]:

Alex Jadad został jednym z członków Cochrane Centre (Visiting Research Fellow 1993–1994). W 1993 roku opublikował wspólnie z H.J. McQuayem artykuły Searching the literature. Be systematic in your searching[14] i A high-yield strategy to identify randomized controlled trials for systematic reviews[15]. Stopień doktora (DPhil) otrzymał na podstawie rozprawy pt. Meta-analysis of Randomised Clinical Trials in Pain Relief (zob. metaanaliza, randomizowane eksperymenty kliniczne), opublikowanej przez wydawnictwo Uniwersytetu Oksfordzkiego w 1994 roku[16]. Autor zaproponował m.in. metodę oceny wiarygodności publikowanych wyników medycznych badań eksperymentalnych, która zyskała dużą popularność jako skala Jadada lub „oksfordzki system oceny jakości”[4][17]. Jest stosowana w różnych dziedzinach nauki[18]. W 1996 roku (po wyjeździe Jadada do Kanady) ukazała się kolejna publikacja zespołu oksfordzkiego pt. Assessing the quality of reports of randomized clinical trials: Is blinding necessary?[19]

– Ontario (Hamilton i Toronto)

Studia podoktoranckie (1995–1996) Alex Jadad odbył w kanadyjskim McMaster University (Departments of Health Research Methods, Evidence and Impact, HEI, wcześniej Clinical Epidemiology and Biostatistics, CE&B)[20]. Zajmował się m.in. możliwościami wykorzystania Internetu w medycynie[21]. W 1999 roku uzyskał tytuły FRCPC i FRCSC[uwaga 7]. W 2000 roku przeprowadził się do Toronto, gdzie otrzymał stanowisko profesora tamtejszego uniwersytetu. W latach 2000–2010 był kierownikiem utworzonej w 1998 roku katedry medycyny paliatywnej (Inaugural Rose Family Chair w Palliative Medicine and Complex Care UHN)[4][22]. Został współzałożycielem i dyrektorem:

  • Institute for Global Health Innovation and Equity w Dalla Lana School of Public Health[23][24][25]
  • Centre for Global eHealth Innovation w Toronto General Hospital[26][27][28][29]

W okresie 10 lat działalności Centrum stało się instytucją o międzynarodowej renomie. Na kwiecień 2020 roku zaplanowano debatę w Massey College Upper Library na temat „The Public Good: Advancing Global Health in and from Toronto”. Przewidziano wystąpienie A.R. Jadada (Massey Senior Fellow)[30].

1
Dalla Lana School of Public Health w Uniwersytecie w Toronto (sponsor: Paul Dalla Lana)
2
Centre for Global eHealth Innovation w Toronto General Hospital (czwarte piętro R. Fraser Elliott Building[31]), finansowane przez UHN[uwaga 8][26][27][28]
Aktywność międzynarodowa[3]
  • 2005 – reprezentant Ameryki w grupie ekspertów WHO ds. e-zdrowia (Global Observatory for eHealth’s Strategic Advisory Group of Experts, eHealth’s SAGE)
  • 2004–2009 – doradca rządów Hiszpanii i Andaluzji, prezes-założyciel rady Spanish eHealth Foundation, współtwórca Institute for Innovation on Human Wellbeing, w którym podjęto realizację szeroko zakrojonych projektów ulepszania warunków ludzkiego życia (miejsca pracy, przestrzenie mieszkalne i edukacyjne, integracja społeczności wielokulturowych)
W ramach andaluzyjskiego ministerialnego programu zintegrowanej opieki nad pacjentami z chorobami przewlekłymi w 2007 roku współtworzył OPIMEC (Observatorio de Prácticas Innovadoras en el Manejo de Enfermedades Crónicas Complejas)[32] oraz Spanish eHealth Network and Revista eSalud (wiodące czasopismo akademickie i portal popularyzujący e-zdrowie.
  • 2010:
– redaktor naczelny pierwszej internetowej globalnej książki (wiki) pt. When people live with multiple chronic diseases: a collaborative approach to an emerging global challenge, dotyczącej opieki medycznej nad pacjentami z więcej niż jedną rozpoznawalną chorobą („polypathology”, wielochorobowość, np. współistnienie chorób przewlekłych)[33][33][34]
– organizator i przewodniczący Global People-centred eHealth Innovation Forum w czasie European Ministerial eHealth Conference (Barcelona)[35][36] oraz International Forum “Youth-led Innovation and Entrepreneurship” w Brukseli i Estremadura (Hiszpania)
– przewodniczący Międzynarodowego Komitetu Doradczego i współprzewodniczący First International Summit on Human-centred and Family-focused eHealth w Chinach (HeH, Pekin 2010)[37]
  • 2017 – wystąpienia na konferencji Palliative Care w Australii (Adelaide 2017)[4]

Główne kierunki działalności

Praca naukowa i kliniczna
Zdrowie publiczne

Publikacje

Alex Jadad jest autorem lub współautorem licznych artykułów naukowych[53][54], spośród których za reprezentatywne uważa się[2]:

  • Information and communication technology (ICT) and eHealth policy in Latin America and the Caribbean: review of national policies and assessment of socioeconomic context (Rev. Panam. Salud. Publica., 2014)
  • Toronto's 2-1-1 healthcare services for immigrant populations (American Journal of Preventive Medicine, 2012)
  • How should we define health? (BMJ 2011)
  • Consideration of Multiple Chronic Diseases in Randomized Controlled Trials (JAMA, 2011)[42]
  • Renewing Primary Care: Lessons Learned From The Spanish Health Care System (Health Affairs 2010)
  • Electronic Health Records in the Age of Social Networks and Global Telecommunications (JAMA 2010)
  • In search of health (Journal of Evaluation in Clinical Practice 2009)
  • Measuring the Impact of a Moving Target: Towards A Dynamic Framework for Evaluating Collaborative Adaptive Interactive Technologies (Journal of Medical Internet Research 2009)
  • Trying to Measure the Quality of Health Information on the Internet: Is It Time to Move On? (Journal of Rheumatology, 2009)
  • Application of biomedical informatics to chronic pediatric diseases: A systematic review (BMC Medical Informatics and Decision Making Journal, 2009)
  • Cancer in the world – a call for international collaboration (Salud Pública Méx 2009)
  • How should health be defined? (BMJ 2008)
  • The utility of publicly reported cancer treatment wait time information for patients and health care providers (Clinical Oncology 2009)
  • The impact of polyol-containing chewing gums on dental caries. A systematic review of original randomized controlled trials and observational studies (JADA, 2008)
  • Fighting cancer with the Internet and social networking[55] (The Lancet Oncology 2008)
  • Supporting cancer patients through the continuum of care: a view from the age of social networks and computer-mediated communication (Current Oncology, 2008)

Jest też autorem lub współautorem książek, m.in.:

  • 1998 – Randomised Controlled Trials: A User's Guide[56]
  • 2011 – Unlearning: Incomplete musings on the game of life and the illusions that keep us playing, Alejandro R. Jadad[57]
  • 2016 – The Feast of Our Life: Preparing to Flourish Through Self-love[58]
  • 2018 – Trusted networks: The key to achieve world-class health outcomes on a shoestring[59]

Nagrody i wyróżnienia

Wśród nagród i wyróżnień, które otrzymał Alejandro R. Jadad, wymienia się[3]:

  • 1997 – „National Health Research Scholars Award” od Health Canada (wydziału zdrowia publicznego w rządzie Kanady)
  • 1998 – „Canada’s Top 40 Under 40”, nagroda przyznawana od 1995 roku czterdziestu ludziom, którzy nie przekroczyli 40 lat, osiągających sukcesy w kanadyjskim biznesie oraz wizjonerów i innowatorów[60]
  • 1999 – „Premier’s Research Excellence Award”
  • 2002 – „New Pioneers Award in Science and Technology”
  • 2001 i 2002 – wyróżnienia przez Time Magazine mianem jednego z nowych Kanadyjczyków, którzy ukształtują kraj w XXI wieku, i jednego z wiodących kanadyjskich badaczy w dziedzinie medycyny
  • 2004 – „Canadian Latin Achievement Award” za znaczący wkład w budowanie relacji między Kanadą a światem hiszpańskojęzycznym
  • 2005 – wliczenie do „The Best of the Best” przez grono „Top 40 Under 40 alumni” ze względu na wkład w naukę i ochronę zdrowia oraz przez rówieśników z Kolumbii jako naukowiec, który prawdopodobnie wywarł największy wpływ na przekształcenia kraju
  • 2006 – „Distinguished Lecturer Award” od kierownika ds. nauki Health Canada’s za wkład w przekształcenia systemu opieki zdrowotnej
  • 2007 – wybór przez British Medical Journal do grona autorów pamiątkowego wydania czasopisma (Medical Milestones), w którym zamieszczono opisy 15 przełomowych odkryć, do których doszło od chwili wydania pierwszego numeru BMJ w 1840 roku (Alejandro R. Jadad, Murray W. Enkin, COMPUTERS, Transcending our limits. By transcending physical, geographical, and cultural barriers computer technology can help achieve optimal health for all)[61]
  • 2007 – członkostwo Canadian Academy of Health Sciences (pierwszy członek latynoski)
  • 2007 – tytuł „10 most influential Hispanic Canadians”, przyznany przez liderów społeczności i mediów
  • 2008 – Order of the Congress (równoważny Orderowi Kanady)[62]
  • 2009 – przewodniczący Canadian Association for People-centred Health’s Academic Research Collaborative i Global People-centred eHealth Innovation Network
  • 2012 – miejsce w gronie piątki niezwykłych Kanadyjczyków – pionierów zmian – w filmie „Celebrating a Diverse Canada”[63]
  • 2016 – tytuł Doktor honoris causa (HC) od St. Francis Xavier University (Doctorate of Laws) oraz Senior Fellow w Massey College
  • 2017 – HC od Universitat Oberta de Catalunya Open University w Barcelonie (ang. Open University of Catalonia)[64]
  • 2018 – ASMEDAS Global Award for Contributions to Human Well-Being
  • 2018 – wybór przez prezydenta Kolumbii do Council of the Wise (międzynarodowa grupa doradców)[65]

Życie rodzinne

Alejandro Jadad zawarł związek małżeński z Marthą Garcia 12 marca 1981 roku, w czasie rezydentury w San Ignacio. Po jej zakończeniu wspólnie wyjechali do Oksfordu. Mają dwie córki. Starsza z nich, Alia (ur. 1992), była w dzieciństwie zafascynowana komputerami i matematyką. Starszą, Tamen (ur. 1995), pasjonował sport[5]. W 2019 roku została zaproszona wraz z ojcem do Redwood Library & Athenæum w Newport (Rhode Island). Odbyli międzypokoleniowy dialog na temat ewolucji mądrości, jej obecnego znaczenia i sposobów pielęgnowania oraz potrzeby poszukiwań własnego miejsca na „rozkwitającej planecie” (A. Jadad, The Feast of Our Life: Preparing to Flourish Through Self-love)[66][67]. Martha prowadzi w domu kilka wirtualnych firm[5]. Alex Jadad poznał emocje, towarzyszące rozpoznaniu nowotworu, nie tylko jako lekarz – również jako pacjent. Odczuł wówczas, jak wielką rolę odgrywa w tej sytuacji obecność bliskich, którzy bez ograniczeń poświęcają choremu swój czas, wspominając z uśmiechem wspólnie przeżyte piękne chwile, lecz nie unikając też rozmów o zbliżającej się śmierci (wstępna diagnoza nie potwierdziła się)[4]. Rodzina włączyła się też w akcję promowania pełnego życia, publikując „Cieszmy się!” – serię zabawnych książeczek, angażujących do rozrywki i pouczających dla dzieci i ich dorosłych opiekunów (część 1. Let's enjoy food!)[68].

Uwagi

  1. ↑ Informacje o dacie i miejscu urodzenia – na podstawie biogramów w innych językowych wersjach Wikipedii (angielski, hiszpański, kataloński); według innych źródeł urodził się w Cereté (Córdoba)[69]
  2. ↑ Jadad często używa słowa „miłość”, którą definiuje korzystając z własnych spostrzeżeń lekarza i z myśli filozofów. Uważa, że miłość polega na potrzebie czynienia dobra, czynieniu dobra i spostrzeganiu dobra – szczególnie w trudnych czasach – i odczuwaniu radości w tej sytuacji. Mówi, że aktami miłości jest wypełniona opieka paliatywna. W 2017 roku, odpowiadając na pytania Heather Weisman (Palliative Care, Australia)[62], mówił:
    My family and I decided our lives are going to be a love story. We work on love, and write about love. For us love is the most important thing. This is not hokey, soapy kind of stuff. This is very serious, and informed by rigorous work contributed by sages from all cultures. It involves willing good, doing good, seeing good – especially in difficult times – and feeling good.
  3. ↑ Lata szkolne wspominał[4]:
    I couldn’t fight with my fists so I had to learn how to fight with my brain. I became a learning machine. … I broke every possible [academic] record in the country just to protect myself. The price I paid was my joy. I lost my joy at fourteen.
  4. ↑ es Pontificia Universidad Javeriana – uniwersytet założony w Bogocie w 1622 roku (Pontifical Xavierian University
  5. ↑ Bacusco (“the diabolical son of narcotrafficking”[72]) – określenie bardzo silnie uzależniającej pozostałości z dna beczek po produkcji kokainy, pochodzące od hiszpańskiego słowa „śmieci”. Jako stosunkowo niedroga jest powszechnie stosowana przez ubogą część ludności Kolumbii.
  6. ↑ Hospital Universitario San Ignacio – Szpital Uniwersytecki im. Świętego Ignacego w Bogocie[70]
  7. ↑ Edukację lekarzy-specjalistów w Kanadzie nadzoruje Royal College of Physicians and Surgeons of Canada – organizacja non-profit, która m.in. ustanawia standardy postępowania zawodowego i etycznego, kontroluje ich dotrzymywanie i przyznaje tytuły FRCPC lub FRCSC (Fellow of The Royal College of Physicians of Canada lub Fellow of The Royal College of Surgeons of Canada)
  8. ↑ University Health Network (UHN) – kanadyjska sieć szpitali, której wizją jest „A Healthier World”. Sieć tworzą: Toronto General Hospital, Toronto Western Hospital, Princess Margaret Cancer Centre, Toronto Rehabilitation Institute i The Michener Institute. Podstawowe fundusze UHN pochodzą z Ontario Ministry of Health and Long-Term Care[71].
  9. ↑ W czasie wywiadu, udzielonego w 2012 roku redaktorowi El Tiempo (Kolumbia), A. Jadad podkreślał, że jest możliwe osiągnięcie wysokiego poziomu dobrobytu wszystkich ludzi (żyjących w różnych warunkach[75][76][77][78], dzięki wielkości ziemskich zasobów i współczesnemu poziomowi technologii informacyjnych. Wskazywał konieczność porzucenia trywialnych nacjonalizmów i regionalizmów i przezwyciężenia konsumpcjonizmu mniejszości, który grozi utratą skończonych zasobów (ryzyko globalnej katastrofy), a nie zapewnia szczęścia tej grupie[39][69]:
    es Entender que está en juego nuestra supervivencia como especie y que los desafíos que enfrentamos necesitan respuestas que trasciendan los nacionalismos o regionalismos triviales. Las tecnologías de la información, en particular las móviles, nos están dando la oportunidad de unir esfuerzos a nivel global para promover altos niveles de bienestar para nosotros y el planeta. Y hay recursos para hacer esto posible. No hay justificación para que más de mil millones de personas en el mundo tengan hambre y no tengan techo, mientras que el consumismo de una minoría amenaza con acabar los recursos finitos que tenemos. Y no son felices.
  10. 1 2 Możliwości wykorzystania Internetu w poszczególnych krajach świata są zależne od stopnia innowacyjności (zob. innowacyjność polskiej gospodarki).
  11. ↑ W czasie akademickich dyskusji, podejmowanych przez lekarzy, filozofów, socjologów, psychologów i in., są formułowane opinie, że znaczenia pojęć „zdrowie” i „choroba” nigdy nie zostaną ogólnie zaakceptowane, jednak jest potrzebne uzgodnienie definicji stosowanych w praktyce klinicznej i w programach zdrowotnej opieki publicznej[74].
  12. ↑ zob. Raport Design in Healthcare Forum 2018[73], Human-centered design (HCD) w medycynie i inne źródła

Przypisy

  1. ↑ Alex Jadad. [w:] LinkedIn (informacje biograficzne) [on-line]. LinkedIn Corporation. [dostęp 2020-01-14]. (ang.).
  2. 1 2 3 4 Faculty Member Alejandro (Alex) R. Jadad MD DPhil FRCPC FCAHS. [w:] Dalla Lana School of Public Health / The University of Toronto > Faculty Profile [on-line]. [dostęp 2020-01-13]. (ang.).
  3. 1 2 3 Alex Jadad, MD DPhil FRCPC FCHAS. [w:] Strona internetowa TECHNA Institute for the Advancement of Technology for Health [on-line]. TECHNA UHN Toronto. [dostęp 2020-02-10]. (ang.).
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 Heather Wiseman: Dr Alex Jadad is on a world-wide mission to achieve a pandemic of health, happiness and love. [w:] National Palliative Care Service Directory [on-line]. Palliative Care Australia Limited, 27 July 2017. [dostęp 2020-01-19]. (ang.). (wideo)
  5. 1 2 3 A.R. Jadad: Listado de notas microbiografias : Clase 1986; 57. Alejandro Jadad. [w:] El sitio Web para anestesiologos, intensivistas y algologos [on-line]. Pontifical Xavierian University, Actualizada Febrero 28, 2006. [dostęp 2020-02-14]. (hiszp.).
  6. ↑ Fundación Santa Fe de Bogotá. [w:] Strona internetowa [on-line]. Políticas editoriales y seguridad de la información. [dostęp 2020-01-19]. (hiszp.).
  7. ↑ Angel Mario Ruiz Pelaez; Alejandro Jadad Bechara: El paciente neuroquirurgico : manejo anestesico y de cuidados intensivos. Bogotá: 1989.
  8. 1 2 Iain Chalmers, Fiona Fleck.. Testing transparency. „Bull World Health Organ”, s. 473–474, 2013. DOI: 10.2471/BLT.13.030713. (ang.).
  9. ↑ Imogen Evans, Hazel Thornton, Iain Chalmers, Paul Glasziou: Cómo se prueban los tratamientos: Una mejor investigación para una mejor atención de salud; Una mejor investigación para una mejor atención de salud. Washington: Organización Panamericana de Salud, 2014, s. 200. ISBN 978-92-75-31847-8.
  10. ↑ Christoph Stein: Opioids in Pain Control: Basic and Clinical Aspects. Cambridge University Press, 1999, s. 359. ISBN 0-521-62269-7.
  11. ↑ Henry J McQuay's research while affiliated with University of Oxford and other places. [w:] Research Gate [on-line]. [dostęp 2020-01-21]. (ang.).
  12. ↑ Lisa Austin: Retirement announcement : Henry McQuay DM FRCA FRCP(Edin). [w:] Strona internetowa University of Bath [on-line]. November 25, 2010. [dostęp 2020-02-08]. (ang.).
  13. ↑ Iain Chalmers's research while affiliated with The Cochrane Collaboration and other places. [w:] Research Gate [on-line]. [dostęp 2020-01-21]. (ang.).
  14. ↑ A. R. Jadad, H. J. McQuay. Searching the literature. Be systematic in your searching.. „The BMJ”. 307(6895), s. 66, 1993 Jul 3. DOI: 10.1136/bmj.307.6895.66-a. ISSN 0959-8138. (ang.).
  15. ↑ Jadad A.R., McQuay H.J. (Oxford Regional Pain Relief Unit, Churchill Hospital, United Kingdom). A high-yield strategy to identify randomized controlled trials for systematic reviews. „Online J. Curr. Clin. Trials”, 1993 Feb 27. ISSN 1059-2725. (ang.).
  16. ↑ Alejandro Ricardo Jadad-Bechara: Meta-analysis of Randomised Clinical Trials in Pain Relief. University of Oxford, 1994, s. 300.
  17. ↑ Jadad AR., Moore RA., Carroll D., Jenkinson C., Reynolds DJ., Gavaghan DJ., McQuay HJ. Assessing the quality of reports of randomized clinical trials: is blinding necessary?. „Controlled clinical trials”. 1 (17), s. 1–12, luty 1996. PMID: 8721797.
  18. ↑ Eric S. Swanson: Science and Society: Understanding Scientific Methodology, Energy, Climate, and Sustainability. Springer, 25 wrz 2015 (inne wyd.: 2014, 2016), s. 275.
  19. ↑ Jadad A.R., Moore R.A., Carroll D., Jenkinson C., Reynolds D.J., Gavaghan D.J., McQuay H.J.. Assessing the quality of reports of randomized clinical trials: is blinding necessary?. „Contemporary Clinical Trials (Control Clin Trials)”. 17 (1), s. 1-12, 1996 Feb. Elsevier. ISSN 1551-7144. (ang.).
  20. ↑ Faculty of Health Sciences Department of Health Research Methods, Evidence & Impact (HEI). [w:] Strona internetowa McMaster University [on-line]. [dostęp 2020-01-22]. (ang.).
  21. ↑ Alejandro R. Jadad. Promoting partnerships: challenges for the internet age. „The BMJ”, 18 September 1999. DOI: 10.1136/bmj.319.7212.761. (ang.).
  22. ↑ In Memoriam: Barrie D. Rose (1930-2018). [w:] Strona internetowa Uniwersytetu w Toronto [on-line]. UT. [dostęp 2020-02-08]. (ang.).
  23. ↑ A. Jadad, Sudha Rani Kotha, Abdallah Daar. Creating a pandemic of health: Big ideas for a new initiative on global health equity and innovation. „Annals of Global Health”. 81 (1), s. 155, February 2015. ISSN 2214-9996. (ang.).
  24. ↑ Kotha S, Jadad A, Hu H.. Creating a Pandemic of Health: Opportunities and Lessons for a University Initiative at the Intersection of Health, Equity, and Innovation. „Harvard Public Health Review”. 5 (Spring 2015), 2015. (ang.).
  25. ↑ Institute for Global Health Equity and Innovation. [w:] Strona internetowa IGHEI [on-line]. Dalla Lana School of Public Health / University of Toronto. [dostęp 2020-01-14]. (ang.).
  26. 1 2 Jadad, Alejandro, Designated Project Leader: Project number 4805; Centre for Global eHealth Innovation. 30/08/2001. s. 1-20. [dostęp 2020-01-15]. (ang.).
  27. 1 2 Alex Jadad > Global Impact: Imagining a hospital without walls. [w:] Strona internetowa University Health Network [on-line]. University Health Network. [dostęp 2020-01-15]. (ang.).
  28. 1 2 “e-Health Collaboratory” a New Concept for Improving Healthcare. [w:] Strona internetowa University Health Network [on-line]. UHN, 23-08-2005. [dostęp 2020-02-06]. (ang.).
  29. ↑ Translational Research for Social Innovation: A Conversation with Alex Jadad. [w:] Strona internetowa [on-line]. Institute of Medical Science, 24 maja 2016, 30 maja 2016. [dostęp 2020-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 stycznia 2020)]. (ang.).
  30. ↑ The Public Good: Advancing Global Health in and from Toronto April 15 at 8:00 am - 5:00 pm EDT. [w:] Zaproszenie na debatę [on-line]. Massey College UT, April 15, 2020. [dostęp 2020-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-21)]. (ang.).
  31. ↑ R. Fraser Elliott Building. [w:] Budynki Toronto General Hospital [on-line]. Emporis GMBH. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
  32. ↑ Qué es OPIMEC. [w:] OPIMEC es el acrónimo para el Observatorio de Prácticas Innovadoras en el Manejo de Enfermedades Crónicas Complejas [on-line]. Consejería de Salud y Familias. Junta de Andalucía. [dostęp 2020-02-12]. (hiszp.).
  33. 1 2 Rev. Nuria Toro, Senior Researcher. When people live with multiple chronic diseases: a collaborative approach to an emerging global challenge. „International Journal of Integrated Care”, 2011 Jul-Sep. (ang.).
  34. ↑ Richard Smith. The rise and rise of “polypathology”. „BMJ Opinion”, June 4, 2010. BMJ Publishing Group. (ang.).
  35. ↑ e-Health Ministerial Conference. [w:] An official website of the European Union> EU Science Hub > Event > E Health Ministerial Conference 7937 [on-line]. ec.europa.eu, 15-18 marca 2010. [dostęp 2020-02-21]. (ang.).
  36. 1 2 ed. David Novillo-Ortiz and Alejandro R Jadad. The Global People-centred eHealth Innovation Forum. „Satellites”, February 2011. Affinity, BMJ Publishing Group. (ang.).
  37. ↑ Welcome to International Summit on Family-focused and Human-centered eHealth (HeH 2010). [w:] Informacja o konferencji [on-line]. Institute of Scientific and Technical Information of China, October 2010. [dostęp 2020-02-21].
  38. ↑ Murray Enkin, Alejandro R Jadad, Richard Smith. Death can be our friend. „BMJ”, 21 December 2011. DOI: 10.1136/bmj.d8008. (ang.).
  39. ↑ Julio Suarez Anturi: Ser felices para ayudar: Alejandro Jadad. [w:] Cuaderno de bitácora de mi memoria [on-line]. 30 julio, 2013. [dostęp 2020-02-10]. (hiszp.).
  40. ↑ Fact Sheet MEDLINE, PubMed, and PMC (PubMed Central): How are they different?. [w:] National Library of Medicine, National Institutes of Health [on-line]. [dostęp 2020-02-10]. (ang.).
  41. ↑ Cochrane Canada. [w:] Strona internetowa [on-line]. The Cochrane Collaboration. [dostęp 2020-01-31]. (ang.).
  42. 1 2 Alejandro R. Jadad, Matthew J. To, Mohamed Emara, Jennifer Jones. Consideration of Multiple Chronic Diseases in Randomized Controlled Trials. „JAMA”. 24 (306), s. 2670-2672, December 28, 2011. jamanetwork.com. DOI: 10.1001/jama.2011.1886. (ang.).
  43. ↑ Alejandro R Jadad (director), Tony Delamothe (web editor). What next for electronic communication and health care?. „BMJ”, 13 May 2004. BMJ Publishing Group Ltd. DOI: 10.1136/bmj.328.7449.1143. (ang.).
  44. ↑ Alejandro R Jadad (Tony Delamothe, web editor). From electronic gadgets to better health: where is the knowledge?. „BMJ”, 07 August 2003. DOI: 10.1136/bmj.327.7410.300. (ang.).
  45. ↑ Antoine Geissbuhler, Najeeb Al Shorbaji. Establishing an evidence base for e-health: a call for papers. „Bulletin of the World Health Organization”, s. 394, 2011. DOI: 10.2471/BLT.11.090274. (ang.).
  46. ↑ JEWC van Gemert-Pijnen, S Wynchank, HD Covvey& HC Ossebaard. Improving the credibility of electronic health technologies. „Bulletin of the World Health Organization”, s. 323-323A, 2012. DOI: 10.2471/BLT.11.099804. (ang.).
  47. ↑ Atlas of eHealth country profiles 2015: The use of eHealth in support of universal health coverage Based on the findings of the 2015 global survey on eHealth. [w:] WHO, Global Observatory for eHealth [on-line]. WHO. [dostęp 2020-02-12]. (ang.). (pdf)
  48. ↑ Georges Canguilhem: On the Normal and the Pathologica. Springer Science & Business Media, 6 gru 2012, s. ss 230.
  49. ↑ Editorial. What is health? The ability to adapt. „The Lancet”. 373 (9666), s. 781, March 07, 2009. DOI: 10.1016/S0140-6736(09)60456-6.
  50. ↑ Alejandro R Jadad, professor , Laura O’Grady, postdoctoral fellow. How should health be defined? Join a global conversation. „The BMJ”, 10 December 2008. BMJ Publishing Group Ltd. DOI: 10.1136/bmj.a2900. ISSN 0959-8138. (ang.).
  51. ↑ M. Huber, J.A. Knottnerus, L. Green, H. van der Horst, A.R. Jadad, D. Kromhout, B. Leonard, K. Lorig, M.I. Loureiro, J.W.M. van der Meer, P. Schnabel, R. Smith, C. van Weel, H. Smid. How should we define health?. „BMJ: British Medical Journal”, 2011. DOI: 10.1136/bmj.d4163. (ang.).
  52. ↑ Jadad A.R., Cabrera A., Martos F., Smith R., Lyons R.F.: When people live with multiple chronic diseases: a collaborative approach to an emerging global challenge (es: Cuando las personas viven con múltiples enfermedades crónicas: aproximación colaborativa hacia un reto global emergente). [w:] Strona internetowa OPIMEC [on-line]. Granada: Andalusian School of Public Health, 2011. [dostęp 2020-02-12]. (ang.).
  53. ↑ Alex Jadad; Resultados. [w:] Universitat Oberta de Catalunya > Biblioteca [on-line]. Innovative Interfaces, Inc.. [dostęp 2020-01-13]. (hiszp.).
  54. ↑ Jadad, AR; Search results. [w:] PubMed [on-line]. US National Library of Medicine; National Institutes of Health. [dostęp 2020-01-13]. (ang.).
  55. ↑ Andrea C Briceño, Mary Gospodarowicz, Alejandro Jadad. Fighting cancer with the Internet and social networking. „The Lancet Oncology”. 11 (9), s. 1037-1038, December 2008. Elsevier. DOI: 10.1016/S1470-2045(08)70275-4. ISSN 0140-6736. (ang.).
  56. ↑ Alejandro R. Jadad: Randomised Controlled Trials: A User's Guide. BMJ Books, 1998, s. 123. ISBN 0-7279-1208-9.
  57. ↑ Alejandro R. Jadad: Unlearning: Incomplete musings on the game of life and the illusions that keep us playing. Foresight Links Corporation, September 30, 2011, s. 190.
  58. ↑ Alejandro R. Jadad, José Raúl Vergara (ilustrator): The feast of our life: Preparing to flourish through self-love. Beati Inc., July 22 2016, s. ss 84. ISBN 978-958-46-7472-2.
  59. ↑ Alejandro (Alex) Jadad, Mauricio Serra, Diana Ospina Palacio, Sara Espinal, David Rodríguez: Trusted networks: The key to achieve world-class health outcomes on a shoestring. Beati Inc., Dec 11 2018, s. ss 252. ISBN 0997792736.
  60. ↑ 1998 – Canada’s Top 40 Under 40. Caldwell Partners. [dostęp 2020-02-20]. (ang.).
  61. ↑ Medical Milestones celebrating key advances since 1840. „BMJ”, s. 1-22, styczeń 2007. BMJ Publishing Group Ltd. ISSN 0959-8138. (ang.).
  62. ↑ Steve Paikin: How one Ontario doctor is rethinking health care — and how we define health. [w:] TVO [on-line]. The Ontario Educational Communications Authority, January 22, 2019. [dostęp 2020-01-27]. (hiszp.).
  63. ↑ Celebrating a Diverse Canada; Pioneers for Change Five Remarkable Canadians: Acceptance, Dr Alex Jadad. [w:] program [on-line]. Dec 21, 2012. s. 10-11. [dostęp 2020-02-16]. (ang.).
  64. ↑ 01.23.18 Alejandro R. Jadad Bechara. Honorary Doctor. [w:] Honoris causa and inaugural lectures [on-line]. 01.23.18. [dostęp 2020-02-26].
  65. ↑ Françoise Makanda: Achieving World-Class Health Outcomes on a Shoestring. [w:] Strona internetowa Dalla Lana School of Public Health / The University of Toronto [on-line]. DLSPH, February 14/2019. [dostęp 2020-01-17]. (ang.).
  66. ↑ What is Wisdom? What is Wisdom? An intergenerational dialogue. [w:] Strona internetowa Redwood Library; programy [on-line]. Redwood Library & Athenæum, September 10, 2019. [dostęp 2020-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-12)]. (ang.).
  67. ↑ What is Wisdom? featuring Alex Jadad and Tamen Jadad Garcia at Redwood Library & Athenaeum. [w:] About this Event [on-line]. Eventbrite, September 2019. [dostęp 2020-02-14]. (ang.).
  68. ↑ Tamen Jadad Garcia, Alia Jadad Garcia, Martha L. Garcia Garcia i in.: Let's enjoy food! for creative children and the adults who love them. 12 września 2018, s. ss 27. ISBN 1-72023-518-X.
  69. Jorge Quintero. 'La felicidad es un antídoto': científico colombiano Alejandro Jadad fue catalogado como uno de los genios que van a cambiar el mundo en este siglo. „El Tiempo”, 09 de diciembre 2012. Casa Editorial El Tiempo S.A.. ISSN 0121-9987. (hiszp.).
  70. La investigación en el HUSI. [w:] Strona internetowa Hospital Universitario San Ignacio [on-line]. HUSI. [dostęp 2020-01-26]. (hiszp.).
  71. About the University Health Network. [w:] Strona internetowa UHN [on-line]. UHN. [dostęp 2020-01-21]. (ang.).
  72. Joe Parkin Daniels. Bogotá Tackles Basuco Addiction. „Lancet”. 386 (9998), s. 1027-1028, 2015 Sep 12. DOI: 10.1016/S0140-6736. (ang.).
  73. Lenny Naar, Andrew Zimmermann, Kyra Bobinet, Aaron Sklar: The human-centered health system starts with people. [w:] Report of the WISH Design in Healthcare Forum 2018 [on-line]. World Innovation Summit For Health, 2018. s. ss 40. [dostęp 2020-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-16)]. (ang.).
  74. Jan Domaradzki. O definicjach zdrowia i choroby. „Folia Medica Lodziensia”. 40 (1), s. 5–29, 2013. Uniwersytet Medyczny w Łodzi. ISSN 0071-6731.
  75. The World in 2OO5; The Economist Intelligence Unit’s quality-of-life index. „The Economist”, s. 1-4. The Economist Newspaper Ltd.. ISSN 0013-0613. (ang.).
  76. The "Where-to-be-Born" Index: The Highest And Lowest Scoring Countries. [w:] World Facts [on-line]. worldatlas.com. [dostęp 2020-02-10]. (ang.).
  77. About us; The world leader in business intelligence. [w:] Strona internetowa The Economist Intelligence Unit [on-line]. EIU Limited. [dostęp 2020-02-12]. (ang.).
  78. Global Innovation Index (GII) 2019 Creating Healthy Lives — The Future of Medical Innovation. [w:] Strona internetowa World Intellectual Property Organization [on-line]. WIPO. [dostęp 2020-01-22]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Alex Jadad w serwisie YouTube

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.