Agawa sizalowa
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

agawowate

Rodzaj

agawa

Gatunek

agawa sizalowa

Nazwa systematyczna
Agave sisalana Perrine
U.S. Congr. 25, Sess. 2, House of Represent. Rep. 564:(8,9,16,47,60,86)87. 8 Mar 1838
Kwiatostan agawy sizalowej

Agawa sizalowa, agawa sizalska (Agave sisalana Perrine) – gatunek rośliny należącej do rodziny agawowatych. Jej ojczyzna nie jest znana. Jest uprawiana w wielu krajach świata. Z upraw rozprzestrzeniła się i naturalizowała w Afryce, na Madagaskarze, w Australii, na Hawajach i Karaibach[3]. To trzecia najważniejsza, uprawiana roślina włóknodajna po bawełnie i jucie.

Morfologia

Pokrój
Bylina o wysokości do 2 m (a wraz z kwiatostanem do 10 m).
Liście
Ogromne, osiągające długość 2 m. Są one mięsiste, ciemnozielone, równowąskolancetowate i na wierzchołku posiadają kolec. Tworzą rozetę liściową, ze środka której wyrasta łodyga kwiatostanowa, mogąca mieć do 10 m wysokości.
Kwiaty
Na szczycie łodygi kwiatowej wyrasta kandelabrowy kwiatostan złożony z żółtobiałych i pachnących kwiatów. Okwiat tych kwiatów dołem zrośnięty jest w rurkę, górą rozdziela się na 6 łatek. Wewnątrz kwiatów 1 słupek i 6 pręcików. Jak wszystkie agawy jest hepaksantem, tzn. zakwita tylko jeden raz w życiu i po przekwitnięciu obumiera.

Zastosowanie

  • Roślina włóknodajna: dostarcza włókien zwanych w handlu sizalem. Włókna te są bardzo wytrzymałe na rozerwanie i używane są do produkcji lin, mat, worków, papieru, tarcz do gry w Dart i innych wyrobów. Roślina jest odporna na suszę (magazynuje zapasy wody w liściach) i dlatego uprawia się ją głównie na obszarach okresowo suchych. Początkowo uprawiana była tylko w Meksyku, później jej uprawa rozprzestrzeniła się również na inne regiony: Brazylia, Afryka Wschodnia, Indonezja, Antyle, Wyspy Bahama.
Najwięksi producenci sizalu (2007)
(w tysiącach ton)
 Brazylia113,3
 Tanzania36,9
 Chiny34,0
 Kenia27,6
 Wenezuela10,5
 Madagaskar9,1
 Haiti2,2
 Południowa Afryka1,6
 Angola1,2
 Mozambik1,0
Łącznie na świecie 240,7 tys. ton
FAO Fibres Statistical Bulletin. fao.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-21)].
  • Roślina lecznicza: zawiera hekogeninę, surowiec do produkcji kortyzonu, bardzo ważnego sterydu, którym się leczy m.in. stany zapalne, uczulenia i świąd.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-05] (ang.).
  3. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].

Bibliografia

  • Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.