 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Wolf |
| Rodzaj | |
| Historia | |
| Produkcja seryjna |
grudzień 1944 - 1945 |
| Wyprodukowano |
ok. 260 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Kaliber |
81,4 mm |
| Długość lufy |
3032 mm (L/37,9) |
| Donośność |
5100 m (pocisk burzący) |
| Prędkość pocz. pocisku |
520 m/s |
| Długość |
5175 mm |
| Szerokość |
3166 mm |
| Wysokość |
1130 mm |
| Masa |
640 kg |
| Kąt ostrzału |
-6° do + 32° w pionie, 78° w poziomie |
| Szybkostrzelność |
8 strz./min |
| Obsługa |
6 |
.svg.png.webp){kind=small}
8 cm PAW 600 – 8 cm Panzerabwehrwerfer 600, 8 cm Panzerabwehr-Wurf-Kanonen 8H63 – niemiecka, gładkolufowa armata przeciwpancerna. Była to broń tania, lekka i bardzo skuteczna na niedużych dystansach. Jednak ze względu na to, że weszła do uzbrojenia pod koniec II wojny światowej i wyprodukowano jej zaledwie około 260 szt., nie mogła już zmienić losów wojny. Stała się ona jednak wzorem dla współczesnych dział przeciwpancernych.
Konstrukcja
Armata 8 cm PAW 600 wykorzystywała dwukomorowy układ wysokiego - niskiego ciśnienia, dzięki czemu możliwa była redukcja masy całego działa. Łuska zawierająca ładunek miotający była zaślepiona grubą blachą oddzielającą ją od pocisku. Blacha ta miała otwory i był do niej przymocowany trzpień. Na trzpieniu osadzano pocisk burzący podobny jak w moździerzu 8 cm Granatwerfer 34, lub też specjalnie opracowany pocisk kumulacyjny. Pocisk nasadzony na trzpień przymocowany był do niego zawleczką. W momencie strzału gazy prochowe z łuski (komory wysokiego ciśnienia) przenikały przez otwory do części, gdzie znajdował się pocisk (komory niskiego ciśnienia). Gdy powstało tam odpowiednio wysokie ciśnienie wynoszące około 550 kg/cm², ulegała zerwaniu zawleczka, a pocisk zaczynał się przemieszczać w lufie. Dzięki temu rozwiązaniu lufa mogła mieć cieńsze ścianki, a przez to cała armata była lżejsza. Masa armaty 8 cm PAW 600 wynosiła 640 kg. Było to więc lekkie działo. Dla porównania inne niemieckie armaty o mniejszym kalibrze były znacznie cięższe. 5 cm PaK 38 posiadał masę bojową wynoszącą 990 kg. Natomiast 7,5 cm PaK 40 miał masę wynoszącą 1425 kg[1].
Lufa była gładkolufowa, dzięki czemu upraszczano produkcję tego działa. Znacznie zostały też zredukowane koszty produkcji. Koszt armaty 8 cm PAW 600 wynosił 2050 RM. Dla porównania koszt produkowanej w tym samym czasie armaty przeciwpancernej 7,5 cm PaK 40 to 12 000 RM, natomiast koszt 8,8 cm PaK 43 to 26 400 RM[2]. Dzięki temu oraz mniejszej masie, wiązano z nim nadzieję na nasycenie obrony niemieckiej dużą liczbą mobilnych dział przeciwpancernych o dużej przebijalności, uzupełniających klasyczne armaty[3].
Amunicja
Pocisk do 8 cm PAW 600 był stabilizowany brzechwowo tak jak w granatach moździerza. Kaliber tej armaty wynoszący 81,4 mm był zresztą taki sam jak w moździerzu 8 cm Granatwerfer 34. Upraszczało to produkcję pocisków burzących.
Do niszczenia celów opancerzonych używało się pocisków kumulacyjnych. W działach gwintowanych też stosowano pociski kumulacyjne, ale tam były one znacznie mniej skuteczne. Wirowanie pocisku rozprasza strumień kumulacyjny, co zmniejsza jego zdolność do przebijania pancerza. Pocisk kumulacyjny wystrzelony z haubicy 105 mm przebijał pancerz o grubości 100 mm[4]. W 8 cm PAW 600 lufa była gładkolufowa, a pocisk stabilizowany brzechwowo, więc zastosowane pociski kumulacyjne były skuteczniejsze i mogły przebijać pancerz o grubości 140 mm (jak z pancerzownicy Panzerschreck)[3].
To rozwiązanie brzechwowej stabilizacji pocisku w locie nie było idealne i powodowało duży rozrzut pocisków. Przy odległości 750 m połowa najcelniejszych pocisków trafiała w cel wielkości 0,7 na 0,7 m[3]. Dla porównania, w gwintowanej armacie 8,8 cm Pak 43 na tym samym dystansie 50% najcelniejszych pocisków trafiało w cel o wymiarach 0,2 na 0,2 m[3]. Duży rozrzut pocisków, oraz stosunkowo niska prędkość początkowa pocisku 8 cm PAW 600 wynosząca 520 m/s, ograniczały zasięg prowadzenia ognia przeciwpancernego do poruszających się celów pancernych. Zasięg skuteczny wynosił ok. 600-750 m.
Produkcja
Prace projektowe nad tym działem rozpoczęły się w 1942 r. w firmie Rheinmetall. Armata była produkowana przez firmę Wolf z Magdeburga. Dopiero pod koniec 1944 roku wyprodukowano 10 dział[3]. W styczniu i lutym 1945 roku planowano wyprodukowanie po 100 dział, w kolejnych miesiącach odpowiednio 150, 200 i 250[3]. Ogółem ocenia się, że do zakończenia wojny powstało ich najpewniej tylko 260[3]. W 1944 r. wyprodukowano 6000 pocisków kumulacyjnych do tego działa, a w 1945 kolejne 28800. Pierwsze 81 armat zostało dostarczone wojsku w styczniu 1945. 1 marca 1945 r. Wehrmacht posiadał 155 armat 8 cm PAW 600, z czego tylko 105 szt. było na froncie.
Następcą armaty 8 cm PAW 600 miało być działo o jeszcze większym kalibrze czyli 10 cm Panzerabwehr-Wurf-Kanone 10H64. Miało ono przebijać pancerz o grubości 200 mm, a zasięg skuteczny miał wynosić 1000 m. Ze względu jednak na zakończenie wojny planów wprowadzenia tego działa do uzbrojenia nie zrealizowano.
W muzeach
Muzeum Obrony Wybrzeża w Świnoujściu (Fort Gerharda) - jedna z trzech zachowanych armat PAW 600 na świecie.
Przypisy
- ↑ Panzerabwehr Artillerie. Wydawnictwo Militaria №258, 2008, s. 17 i 22. ISBN 83-7219-258-8.
- ↑ А. Б. Широкорад: БОГ ВОЙИЫ ТРЕТЬЕГО РЕЙХА. Москва: 2003, s. 20 i 25.
- 1 2 3 4 5 6 7 Bryja 2013 ↓, s. 37.
- ↑ Wolfgang Fleischer: German Light & Heavy Infantry Artillery 1914-1945. Schiffer Publishing Ltd, 1997, s. 24.
Bibliografia
- Широкорад А. Б., ''БОГ ВОЙИЫ ТРЕТЬЕГО РЕЙХА'', Москва 2003, str. 35-36 i str. 315-316.
- Bryja Marcin, ''Artyleria niemiecka 1933–1945. Taktyka, organizacja, uzbrojenie'', 1996, str. 144-145.
- Marcin Bryja. Łabędzi śpiew, czyli niemiecka artyleria przeciwpancerna na początku 1945 roku. „Poligon”. 5(40)/2013, wrzesień – październik 2013. Magnum-X.
Linki zewnętrzne
http://www.polska-zbrojna.pl/home/articleshow/5302
http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Waffen/Bilderseitenneu/8-cmPAW600.htm