25 Pułk Ułanów Wielkopolskich

Odznaka pamiątkowa
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1944
Rozformowanie	1947
Nazwa wyróżniająca	Wielkopolskich
Dowódcy
Pierwszy	ppłk dypl. Wilhelm Lewicki
Ostatni	płk Edward Milewski
Organizacja
Podległość	5 Kresowa Dywizja Piechoty
Odznaczenia

25 Pułk Ułanów Wielkopolskich (25 puł) – pułk rozpoznawczy Polskich Sił Zbrojnych.

Formowanie i zmiany organizacyjne pułku.

Na mocy rozkazu dowódcy 2 Korpusu Polskiego z dnia 22 grudnia 1944 roku pod dowództwem ppłk. dypl. Wilhelma Lewickiego polecono sformować 25 pułk Ułanów Wielkopolskich^[1]. Odtworzenie pułku było konsekwencją powstania kolejnej wielkiej jednostki pancernej 2 Korpusu – 3 (14) Wielkopolskiej Brygady Pancernej. Z przekształcanego w pułk pancerny 15 pułku Ułanów Poznańskich zdecydowano wydzielić kadry dla mającego go zastąpić nowego pułku rozpoznawczego 5 KDP. Ogółem zgodnie z meldunkiem dcy 15 puł. ppłk. Bielińskiego do organizowanego 25 pułku wydzielono: 23 oficerów, 11 podchorążych, 78 podoficerów i 212 szeregowych. W/g innych publikacji z 15 do 25 pułku przeszło 27 oficerów i 12 podchorążych oraz 3 oficerów i 22 szeregowych z 3 pułku Ułanów Śląskich^[2]. Ponadto weszły w skład przydzielone pododdziały tj. czołówka naprawcza i pluton łączności. Pierwszy rozkaz dzienny pułku wydał jego dowódca w dniu 31 grudnia 1944 roku, wskazał w nim obsadę dowódczą oraz stan ewidencyjny pułku na: 26 oficerów, 32 podoficerów i 414 ułanów. 5 stycznia 1945 nastąpiło uroczyste wydzielenie z pułku 15, kadry dla formowanego pułku 25 w Maglie we Włoszech^[3]. Organizację i szkolenie pułku prowadzono w Bazie 2 KP na południu Włoch. 25 pułk Ułanów Wielkopolskich zgodnie z zatwierdzonym w marcu 1945 r. etatem WE II/251/2 przez brytyjskie naczelne władze wojskowe miał osiągnąć stan 42 oficerów i 775 szeregowych. Na początku kwietnia 1945 r. pułk opuścił dotychczasowe miejsce stacjonowania w Maglie i dotarł do Ascoli Piceno i tam otrzymał pełne uzupełnienie sprzętu bojowego. Następnie 16 maja pułk przeszedł pod rozkazy dowódcy 5 Kresowej Dywizji Piechoty do miejscowości Ceseny. Po czym do Budrio niedaleko Bolonii^[4]. W okresie przebywania pułku we Włoszech podjął szkolenie bojowe, pełnił służbę wartowniczą przy składach i ważnych obiektach wojskowych, ponadto część żołnierzy została zdemobilizowana lub podjęła naukę.

Ułani wielkopolscy po wojnie

We wrześniu 1946 roku większość żołnierzy pułku transportem kolejowym wyjechała z Włoch przez Francję i kanał La Manche do Wielkiej Brytanii, gdzie pułk stacjonował w obozie wojskowym Grim's Ditch (koło Salisbury). Po przemianowaniu WP na PKPR objęto przystosowaniem do życia cywilnego i demobilizacją większość stanu osobowego, pułk^[5] 5 maja 1947 został formalnie rozwiązany.

Struktura organizacyjna

• dowództwo (9 oficerów, 27 szeregowych^[6])
• szwadron dowodzenia (193 żołnierzy)
  • pluton moździerzy
  • bateria armat przeciwpancernych na carrierach
• trzy szwadrony liniowe (po 196 żołnierzy)
  • trzy plutony samochodów pancernych
  • pluton strzelecki(szturmowy) na carrierach

Stan osobowy pułku liczył 42 oficerów i 775 ułanów. Na jego uzbrojeniu znajdowało się 28 ciężkich samochodów pancernych Staghound i 22 lekkie samochody pancerne GM Mark I Fox.

Wielkopolscy ułani

Dowódcy pułku

• ppłk dypl. Wilhelm Lewicki (31 XII 1944 - 31 VIII 1945^[7])
• płk Edward Milewski (31 VIII 1945 - VII 1947^[7])

Obsada dowódcza 25 pułku Ułanów Wielkopolskich

na dzień 1 I 1945 r.^[8]

• Dowódca pułku - ppłk dypl. Wilhelm Lewicki

• Zastępca dowódcy pułku - rtm. Lucjan Pruszyński

• Adiutant pułku - rtm. Roman Eberhardt

• Oficer informacyjny - rtm. Dyonizy Michelis

• Kwatermistrz - por. Eugeniusz Dobosz

• Dowódca szwadronu dowodzenia - rtm. Franciszek Woliński

• Dowódca 1 szwadronu - por. Edward Wojciechowicz

• Dowódca 2 szwadronu - por. Mieczysław Lech

• Dowódca 3 szwadronu - rtm. Edward Różycki

Przypisy

Bibliografia

• Witold Biegański: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 5, Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie : formowanie, działania bojowe, organizacja, metryki dywizji i brygad. Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967.
• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945. Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-2043299-2.
• Franciszek Skibiński, Wojska pancerne w II wojnie światowej. Warszawa 1982
• Henryk Smaczny: Księga kawalerii polskiej 1914-1947: rodowody, barwa, broń. Warszawa: TESCO, 1989. ISBN 83-00-02555-3.
• Andrzej Suchcitz (red.): 5 Kresowa Dywizja Piechoty 1941-1947. Zarys dziejów. Londyn: Fundusz Pomocy Wdowom, Sierotom i Inwalidom 5 Kresowej Dywizji Piechoty, 2012. ISBN 978-0-9559724-0-9.
• Juliusz S. Tym: Śladami polskich gąsienic 1939-1947. Polskie Oddziały Pancerne na Zachodzie tom 13, Pułki Rozpoznawcze. Warszawa: Edipresse-Kolekcje Sp.o.o., 2014. ISBN 978-83-7989-112-2.