Żelazo
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

słupski

Gmina

Smołdzino

Liczba ludności (2011)

299[1]

Strefa numeracyjna

59

Kod pocztowy

76-214[2]

Tablice rejestracyjne

GSL

SIMC

0751232

Położenie na mapie gminy Smołdzino
Mapa konturowa gminy Smołdzino, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Żelazo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko górnej krawiędzi nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Żelazo”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Żelazo”
Położenie na mapie powiatu słupskiego
Mapa konturowa powiatu słupskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Żelazo”
Ziemia54°38′58″N 17°15′19″E/54,649444 17,255278[3]

Żelazo (kaszb. Żélazo[4], niem. Selesen) – stara wieś słowińska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Smołdzino na Wybrzeżu Słowińskim. Wieś Żelazo stanowi przykład wsi okrągłej z niepełną zabudową wokół okrągłego placu. W bezpośrednim sąsiedztwie wsi, na północny wschód od zabudowań, odkryto kilka osad wczesnośredniowiecznych datowanych na XII-XIII w. oraz ułamki naczyń z VII-X w. Według danych dla końca XVIII w. we wsi mieszkało 8 kmieci i 4 zagrodników oraz 5 „innych"; położenie ich zagród można zidentyfikować na planie wsi z 1818 r.[5]

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa słupskiego.

W 2011 miejscowość zamieszkiwało 299 osób[1].

Wieś jest położona pomiędzy Rowokołem a Będomińską Górą[6].

Nazwa

Nazwa, wzmiankowana po raz pierwszy w formie Zeleza w 1281, ma pochodzenie słowiańskie i charakter topograficzny. Jest to nazwa prymarna, wyprowadzona od pomorskiego kontynuantu psł. *želězo „żelazo”[7]. W zapisach źródłowych i formie niemieckiej brak jest przegłosu lechickiego, pojawia się on dopiero w odnotowanej przez Friedricha Lorentza formie nazwy w lokalnych gwarach słowińskich: Žìe̯lazɵ[8]. Lorentz odnotowuje również nazwy mieszkańców: Žìe̯ležȯu̯n, Žìe̯ležȯu̯nkă „żelezianin, żelezianka”[8]. Niemiecka nazwa Selesen jest adaptacją fonetyczną pierwotnej nazwy słowiańskiej[7].

Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Żelazło[9].

Zobacz też

Żelazo- Dworek- zdewastowany w PRL[10]

Przypisy

  1. 1 2 Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [w:] Narodowy Spis Powszechny 2011 [on-line]. Główny urząd statystyczny. [dostęp 2015-09-04].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1644 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 163562
  4. ↑ Friedrich Lorentz, Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, Instytut Zachodnio-Słowiański przy Uniwersytecie Poznańskim, 1923, s. 155 (pol.).
  5. ↑ Halina Szulc 1988: Morfogenetyczne typy osiedli wiejskich na Pomorzu Zachodnim. Polska Akademia Nauk Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania. [dostęp 1988].
  6. ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 318, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
  7. 1 2 Witold Iwicki, Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 122.
  8. 1 2 Friedrich Lorentz, Slovinzisches Wörterbuch: zweiter Teil: P-Z : Orts- und Personennamen. Nachträge, Unsichere Wörter, Sankt Petersburg: Kaiserliche Akademie der Wissenschaften, 1912, s. 1539.
  9. ↑ Felicja Baska-Borzyszkowska i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 226, ISBN 978-83-62137-50-3.
  10. ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 238, ISBN 978-83-7495-133-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.