Żółtlica (roślina)

Żółtlica
	; Żółtlica drobnokwiatowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	żółtlica
	Nazwa systematyczna
	Galinsoga Ruiz & Pav.; Prodr. 110. t. 24. Oct (prim.) 1794
	Typ nomenklatoryczny
	Galinsoga parviflora Cav.
Synonimy
	Adventina Raf.; Stemmatella Wedd. ex Benth.; Vargasia DC.; Vasargia Steud.; Vigolina Poir.; Wiborgia Roth;
	Adventina Raf.; Stemmatella Wedd. ex Benth.; Vargasia DC.; Vasargia Steud.; Vigolina Poir.; Wiborgia Roth;

Żółtlica, żółtliczka^[5] (Galinsoga Ruiz & Pav.) – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych. Obejmuje około 15 gatunków pochodzących ze strefy klimatu umiarkowanego i subtropikalnego Ameryki Południowej i Środkowej^[6], na północy sięgając do południowej części Stanów Zjednoczonych^[4]. Dwa gatunki zostały szeroko rozprzestrzenione w świecie i rosną na wszystkich kontynentach poza Antarktydą – żółtlica drobnokwiatowa G. parviflora i żółtlica owłosiona G. quadriradiata^[6]^[4]. Oba te gatunki są także pospolitymi chwastami w uprawach w Polsce^[5]^[7]. W południowo-wschodniej Azji rośliny te spożywane są jako warzywa^[6].

Nazwa naukowa upamiętnia Mariano Martíneza de Galinsogę (1766–1797) – nadwornego lekarza i dyrektora Królewskiego Ogrodu Botanicznego w Madrycie^[8].

Morfologia

Pokrój: Rośliny jednoroczne o wyprostowanej łodydze, osiągające od kilku cm do ponad 60 cm wysokości^[8].
Liście: Naprzeciwległe i ogonkowe. Blaszka liściowa naga do gęsto owłosionej, lancetowata do szerokojajowatej, na brzegu piłkowana^[8].
Kwiaty: Zebrane w główki o średnicy od nieco ponad 2 mm do 6 mm średnicy. Korony kwiatów języczkowatych od białych do różowych, kwiaty rurkowate z koroną żółtą^[8].

Systematyka

Rodzaj z rodziny astrowatych Asteraceae z podrodziny Asteroideae i z plemienia Millerieae^[9]. Jest blisko spokrewniony z rodzajami Sabazia Cassini i Alloispermum Willdenow z Ameryki Południowej i w szerszych ujęciach bywa z nimi łączony^[8].

Wykaz gatunków^[4]

Galinsoga amboensis D.L.Schulz
Galinsoga boliviensis Canne
Galinsoga caligensis Canne
Galinsoga crozierae Panero
Galinsoga longipes Canne
Galinsoga × mixta Murr
Galinsoga mollis McVaugh
Galinsoga parviflora Cav. – żółtlica drobnokwiatowa
Galinsoga quadriradiata Ruiz & Pav. – żółtlica owłosiona
Galinsoga spellenbergii B.L.Turner
Galinsoga subdiscoidea Cronquist
Galinsoga triradiata Canne
Galinsoga unxioides Griseb.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
1 2 Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-03].
1 2 3 4 Galinsoga Ruiz & Pav.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-08-13].
1 2 Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 1054. ISBN 83-214-1305-6.
1 2 3 David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 376, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 85, ISBN 978-83-62975-45-7 .
1 2 3 4 5 Galinsoga Ruiz & Pavón. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-07-06]. (ang.).
↑ Genus Galinsoga Ruiz & Pav.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-08-13].

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[ing-3] 1 2 Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-03].

[powo-4] 1 2 3 4 Galinsoga Ruiz & Pav.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-08-13].

[slownik-5] 1 2 Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 1054. ISBN 83-214-1305-6.

[mabb-6] 1 2 3 David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 376, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[checklist-7] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 85, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[america-8] 1 2 3 4 5 Galinsoga Ruiz & Pavón. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-07-06]. (ang.).

[grin-9] Genus Galinsoga Ruiz & Pav.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-08-13].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]