Łuskwiak oliwkowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pierścieniakowate

Rodzaj

maślanka

Gatunek

łuskwiak oliwkowy

Nazwa systematyczna
Hypholoma myosotis (Fr.) M. Lange
Meddr Grønland, Biosc. 148(no. 2): 64 (1955)

Łuskwiak oliwkowy (Hypholoma myosotis (Fr.) M. Lange) – gatunek grzybów z rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hypholoma, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus myosotis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1955 r. Morten Lange[1].

Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich[2]:

  • Hemipholiota myosotis (Fr.) Bon 1986
  • Naematoloma myosotis (Fr.) A.H. Sm. 1950
  • Phaeonematoloma myosotis (Fr.) Bon 1994
  • Pholiota myosotis (Fr.) Singer 1951[2].

Polską nazwę łuskwiak oliwkowy zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 r. dla ówczesnej naukowej nazwy Pholiota myosotis[3]. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową[1].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 1–3 (4) cm, u młodych egzemplarzy wypukły, u dojrzałych płasko-wypukły z garbkiem, nieco higrofaniczny; w stanie wilgotnym prążkowany i lepki. Powierzchnia gładka, brązowa do czerwonawo – brązowej z oliwkowymi odcieniami. Na brzegu drobne pozostałości osłony[4].

Blaszki

Przyrośnięte, początkowo kremowe, potem brązowe do czerwonobrązowych. Ostrza białawe i ząbkowane[4].

Trzon

Wysokość 5–8 cm, grubość 0,2–0,4 cm, centralny, cylindryczny z nieco szersza podstawą, wewnątrz pusty. Powierzchnia brązowawa, ciemniejąca w kierunku podstawy, w górnej części z włóknistymi pozostałościami osłony[4].

Wysyp zarodników

Brązowo-czerwonawy[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki jajowate do elipsoidalnych, gładkie, ochrowo – żółtawe, o wymiarach 13,6–18,4 × 7,9–10,6 μm, o pogrubionych ściankach z widocznymi pora rostkowymi. Podstawki cylindryczne, 28–35 × 10–13 μm, czterozarodnikowe, ze sprzążką bazalną. Cheilocystydy cylindryczne, faliste, 35–55 × 6–10 μm. Pleurocystydy w postaci chryzocystyd, wrzecionowate, nabrzmiałe, 30–50 × 8–17 μm[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji i Australii, podano także jedno stanowisko w Chile[5]. W zestawieniu wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 5 stanowisk w Polsce[3], inne podano także w latach późniejszych[6]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów Polski. Gatunek ten umieszczony w nim jest na liście gatunków zagrożonych, wartych objęcia ochroną[7]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status V – gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[8].

Grzyby naziemne, saprotrofy. Występują w lasach i na torfowiskach wydmowych, wśród mchów i opadłych liści[3]. Często spotykany na torfowiskach w rejonie rowów melioracyjnych (na ich ścianach lub w sąsiedztwie). Rowy melioracyjne stanowią sprzyjające środowisko dla rozwoju tego gatunku[4].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-13].
  2. 1 2 Species Fungorum [online] [dostęp 2023-03-13].
  3. 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 6 C.V. Chinan, C. Tanase, Hypholoma myosotis (Fr.) M. Lange (Basidiomycota, Fungi) the first record in Romania [online], Analele ştiinţifice, ale Universităţii “Al. I. Cuza” Iaşi Tomul LIII, s. II a. Biologie vegetală, 2007 [dostęp 2023-03-13] (ang.).
  5. ↑ Występowanie Hypholoma myosotis na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-03-13] (ang.).
  6. ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-03-13] (pol.).
  7. ↑ Aktualne stanowiska łuskwiaka oliwkowego w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-03-13] (pol.).
  8. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.