Informacje podstawowe | |
Majuskuła |
 |
---|---|
Minuskuła |
â |
Podstawowy alfabet | |
Pochodzenie | |
Oparty na grafemie | |
Znak diakrytyczny | |
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Â, â (fr. A accent circonflexe, tur. şapkalı a) – diakrytyzowana litera alfabetu łacińskiego powstała od litery a przez dodanie cyrkumfleksu modyfikującego.
Użycie
 używane jest w języku francuskim, portugalskim, rumuńskim, tureckim, wietnamskim, friulskim, zachodniofryzyjskim, walońskim, walijskim, serbsko-chorwackim, językach berberyjskich i łacińskiej transliteracji ukraińskiego.
Język francuski
W języku francuskim jest używany jako pozostałość starofrancuskiego, gdzie samogłoska została głównie zastąpiona przez spółgłoskę s. Na przykład nowoczesna forma słowa bâton, które oznacza patyk, pochodzi ze starofrancuskiego słowa baston. Â jest wymawiane jako /ɑ/, lecz tylko w dialektach, które odróżniają go od /a/.
Język portugalski
W języku portugalskim oznacza samogłoskę prawie otwartą centralną (/ɐ/), która podkreśla sylabę. Jej położenie nie jest przewidywalne w niektórych słowach, jak np. w słowie lâmina co oznacza nóż lub w słowie râguebi które oznacza rugby. W przypadku, gdy położenie skrajnych sylaby jest przewidywalne, okalającej nacisk nie jest używany. Â w kontraście z á odpowiada samogłosce otwartej przedniej niezaokrąglonej (/a/).
Język rumuński
W języku rumuńskim jest trzecią literą alfabetu i oznacza dźwięk samogłoski przymkniętej centralnej niezaokrąglonej (/ɨ/).
Język turecki
W języku tureckim oznacza zmiękczenie spółgłoski g, k i l poprzedzającej samogłoskę, choć obecnie odchodzi się często od tego sposobu zapisu, co staje się przyczyną homografii takich par wyrazów jak kar które oznacza śnieg i kâr które oznacza zysk.
Język wietnamski
W języku wietnamskim reprezentuje samogłoskę półotwartą centralną niezaokrągloną (/ɜ/). Â może wystąpić jako jeden z pięciu znaków tonalnych:
Język serbsko-chorwacki
We wszystkich standardowych odmianach języka serbsko-chorwackiego oznacza długość samogłoski. Znak ten jest stosowany jedynie sporadycznie, w celu ujednoznacznienia homografii, która różni się jedynie pod względem długości sylaby. Na przykład: Ja sam sâm, co oznacza jestem sam.
Język friulski
W języku friulskim oznacza dźwięk /ɑː/.
Język farerski
Johan Henrik Schrøter, który przetłumaczył Ewangelię Mateusza na język farerski w 1823 roku, stosuje â do oznaczenia niesylabicznego a, jak w poniższym przykładzie:
Wersja Johana Schrøtera | Współczesna wersja |
---|---|
Brinhlid situr uj gjiltan Stouli, Teâ hit veâna Vujv, Drevur hoon Sjúra eâv Nordlondun Uj Hildarhaj tiil sujn. |
Brynhild situr í gyltum stóli, tað hitt væna vív, dregur hon Sjúrða av Norðlondum í Hildarheið til sín. |
Język walijski
W języku walijskim jest używane do reprezentowania długiej akcentowanej głoski [aː], np. w słowie âr [aːr], które oznacza orny w przeciwieństwie do słowa ar [ar] które oznacza na. Pojawia się często w ostatnich sylabach które często z dwóch liter łączą się w akcent wyrazowy, cząsto gdy temat wyrazu kończący się literą a łączy się z przyrostkiem -ad, np. w połączeniu cantiata- + -ad które daje słowo caniatâd ([kanjaˈtaːd]) które oznacza pozwolenie, a także, gdy rzeczownik w liczbie pojedynczej łączy się z przyrostkiem -au, np. dramat + -au daje słowo dramâu ([draˈmaɨ, draˈmai]) które oznacza dramaty. Jest to również przydatne w pisaniu słów zapożyczonych, np brigâd ([brɪˈɡaːd]) które oznacza straż.
Języki berberyjskie
W językach berberyjskich jest ona przypisywana dźwiękowi spółgłski szczelinowo gardłowo dźwięcznej ([ʕ]).
Transliteracja języka ukraińskiego
W transliteracji języka ukraińskiego ISO 9: 1995 â odpowiada literze Я (ja).
Kodowanie
Znak | Â | â | ||
---|---|---|---|---|
Nazwa w Unikodzie | Latin capital letter A with circumflex | Latin small letter A with circumflex | ||
Kodowanie | dziesiętnie | szesnastkowo | dziesiętnie | szesnastkowo |
Unicode | 194 | U+00C2 | 226 | U+00E2 |
UTF-8 | 195 130 | c3 82 | 195 162 | c3 a2 |
Odwołania znakowe SGML | Â | Â | â | â |
Odwołania znakowe SGML | Â | â |