Odwołania znakowe SGML (ang. SGML character references) – w języku znaczników SGML zestaw kodów w postaci &kod;
. Służą one do jednoznacznego zapisu znaków pisarskich, gdy niemożliwe jest ich bezpośrednie wpisanie z klawiatury. Odwołania znakowe są używane głównie w HTML, XHTML i XML.
Odwołania znakowe są często błędnie nazywane encjami, w rzeczywistości tylko jeden ich rodzaj (nazwane odwołania znakowe) korzysta z encji.
Rodzaje odwołań znakowych
Odwołania znakowe można podzielić na trzy grupy:
- odwołania znakowe numeryczne dziesiętne, zapisujące unikodowy numer znaku; mają postać
&#liczba;
; - odwołania znakowe numeryczne szesnastkowe, również zapisujące unikodowy numer znaku, tylko że w systemie szesnastkowym; mają postać
&#xliczba;
; - nazwane odwołania znakowe, będące po prostu odwołaniami do encji znakowych; mają postać
&encja;
.
Z tego wynika, że odwołanie znakowe np. do „ó” może występować w trzech postaciach:
ó
ó
ó
Odwołania znakowe mogą pełnić dwie role:
- Jedną z nich jest możliwość używania znaków spoza zestawu kodowego zawartego na wybranej stronie kodowej. Na przykład umożliwiają używanie znaków kanji w dokumencie z kodowaniem ISO 8859-2.
- Drugą jest możliwość stosowania znaków, które mają specjalne znaczenie w składni SGML/XML. Należą do nich:
&
(&) oraz<
(<), a także>
(>),"
(") i'
(') – ten ostatni tylko w XML.
Nazwane odwołania znakowe
Większość z encji znakowych HTML jest częścią standardu SGML ISO 8879. Częścią standardu XML jest 5 encji znakowych o nazwach: amp
, lt
, gt
, quot
i apos
.
Nazwy encji znakowych są tworzone na kilka sposobów:
- nazwy encji liter łacińskich ze znakami diakrytycznymi są tworzone przez nazwę litery, odpowiednio wielką lub małą, i angielską nazwę znaku diakrytycznego. Tak np.
é
(é) to „e” z akcentem akutowym (ang. acute), aÀ
(À) to „A” z akcentem grave. Wszystkie odwołania do encji znakowych z alfabetu łacińskiego można znaleźć w artykułach Alfabet łaciński w Unikodzie; - litery greckie są zapisywane ich angielskimi nazwami, pisanymi odpowiednio od wielkiej lub małej litery. Np.
β
(β) to mała litera beta, aΩ
(Ω) to wielka litera omega. Lista odwołań do encji znakowych z alfabetu greckiego jest dostępna w artykule Alfabet grecki; - nazwane odwołania znakowe inne niż do liter łacińskich i greckich. Ich lista widoczna jest w następnych podsekcjach.
Strzałki
Nazwa / opis Odwołanie Wygląd strzałka w lewo ←
← strzałka w górę ↑
↑ strzałka w prawo →
→ strzałka w dół ↓
↓ obustronna strzałka pozioma ↔
↔ znak powrotu karetki ↵
↵ podwójna strzałka w lewo ⇐
⇐ podwójna strzałka w górę ⇑
⇑ podwójna strzałka w prawo ⇒
⇒ podwójna strzałka w dół ⇓
⇓ podwójna obustronna strzałka pozioma ⇔
⇔
Logika matematyczna i teoria zbiorów
Nazwa / opis Odwołanie Wygląd symbol alef / symbol liczb kardynalnych ℵ
ℵ dla każdego ∀
∀ istnieje ∃
∃ zbiór pusty ∅
∅ element zbioru ∈
∈ nie jest elementem zbioru ∉
∉ zawiera element ∋
∋ logiczne I ∧
∧ logiczne LUB ∨
∨ część wspólna zbiorów ∩
∩ unia zbiorów ∪
∪ podzbiór ⊂
⊂ nadzbiór ⊃
⊃ nie jest podzbiorem ⊄
⊄ podzbiór lub równy ⊆
⊆ nadzbiór lub równy ⊇
⊇ więc ∴
∴
Inne oznaczenie matematyczne
Nazwa / opis Odwołanie Wygląd symbol funkcji ƒ
ƒ w przybliżeniu równe ≅
≅ asymptotycznie równe / prawie równe ≈
≈ nierówne ≠
≠ identyczne ≡
≡ mniejsze lub równe ≤
≤ większe lub równe ≥
≥ plus/minus ±
± część urojona liczby zespolonej ℑ
ℑ część rzeczywista liczby zespolonej ℜ
ℜ lewy sufit ⌈
⌈ prawy sufit ⌉
⌉ lewa podłoga ⌊
⌊ prawa podłoga ⌋
⌋ lewy nawias kątowy ⟨
〈 prawy nawias kątowy ⟩
〉 prim, minuty, stopy ′
′ podwójne prim (bis), sekundy, cale ″
″ różniczka cząstkowa ∂
∂ nabla ∇
∇ znak iloczynu ∏
∏ znak sumy ∑
∑ znak minus −
− operator gwiazdkowy ∗
∗ pierwiastek kwadratowy √
√ proporcjonalny do ∝
∝ nieskończoność ∞
∞ kąt ∠
∠ całka ∫
∫ dodawanie w kółku ⊕
⊕ iloczyn wektorowy, mnożenie w kółku ⊗
⊗ prostopadły do ⊥
⊥ znak mnożenia skalarnego ⋅
⋅ znak ułamka ⁄
⁄ promil ‰
‰ znak dzielenia ÷
÷ kwadratowy ²
² sześcienny ³
³ P Weierstrassa
(symbol funkcji eliptycznej Weierstrassa)℘
℘
Znaki karciane
Znaki diakrytyczne
Nazwa / opis Odwołanie Wygląd akut (akcent silny) ´
´ diereza/umlaut ¨
¨ cyrkumfleks (akcent przeciągły) ˆ
ˆ cedylla ¸
¸ tylda górna ˜
˜
Inne znaki typograficzne
Nazwa / opis Odwołanie Wygląd znak handlowy (TM) ™
™ znak zarejestrowania (R) ®
® małe czarne kółko (punktor) •
• wielokropek …
… nadkreślnik (makron) ¯
¯ znak podobieństwa (operator tyldowy) ∼
∼ paragraf §
§ znak praw autorskich (c) ©
© krzyż filologów (sztylet) †
† złamana pionowa kreska ¦
¦ romb ◊
◊ wykrzyknik odwrócony ¡
¡ znak zapytania odwrócony ¿
¿ pauza —
— półpauza –
–
Linki zewnętrzne
- Tablica znaków Unicode – numerycznie dziesiętna
- Spis encji HTML. interklasa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-07)].
- Spis encji dla ISO-8859-1. student.agh.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)].