qurtarmaq

From the same root as qurtulmaq (“to be saved”). Cognate with Old Uyghur [script needed] (qurtɣar-, “to rescue”), Karakhanid [script needed] (qutɣarmāq, “to rescue”), Turkish kurtarmak (“to rescue”), Bashkir ҡотҡарыу (qotqarıw, “to save”), Chuvash хӑтарма (hăt̬arma, “to save”), Kazakh құтқару (qūtqaru, “to save”), Kyrgyz куткаруу (kutkaruu, “to save, rescue”), Turkmen gutarmak (“to end, finish”), Uyghur قۇتقازماق (qutqazmaq, “to rescue”), Uzbek qutqarmoq.

The slang sense is probably a semantic loan from Russian кончать (končatʹ).

• IPA^(key): [ɡurtɑrmɑχ], [kutarˈmɑχ]
• Hyphenation: qur‧tar‧maq

• Audio (Baku)

  (file)

qurtarmaq

1. to save
   1. (transitive) to save, rescue

      canını qurtarmaq[1] ― to escape with life and limb (literally, “to save one's life”)

      Yanğınsöndürənlər körpəni ölümdən qurtarıblar ― The firefighters saved the baby from death

      Synonym: xilas etmək

   2. (transitive) to relieve, free, to release (someone) from or of a difficulty, unwanted task, responsibility etc.
      • 1911, Məmməd Səid Ordubadi, “Məqsədin Ərzi”, in Qanlı Sənələr‎, →ISBN, archived from the original on 27 October 2017; republished as Qanlı İllər, Baku: Qafqaz, 2007, page 7:

        Bunu da bütün Qafqaz millətləri bilməlidir: mənim bu əsəri yazmaqda məqsədim millətimizi məsuliyyətdən qurtarmaq, insanpərvər kimi tanıtmaq, həmçinin erməni qonşuları məsul tutmaq, vəhşi və insaniyyətdən uzaq bir varlıq kimi nişan vermək də deyil.

        Hence, all nations of Caucasus need to know this: my goal with writing this book is not to free our nation of responsibility or to present it as a humanitarian one, while holding Armenian neighbors responsible, pointing them out as savages, distant from any humanity.

      çətinliklərdən qurtarmaq ― to relieve [from] difficulties

   3. (only with can) to get rid of something annoying, never have to see something again (expression)

      canımız qurtarsın ― so we never have to deal with it again; so we get rid of it etc.

      Sən Allah xahişini artıq yerinə yetir, canımız qurtarsın.

      For God's sake, comply with his/her request already, so we get rid of it.

2. to finish
   1. (transitive) to finish, complete
      • 1899, Nariman Narimanov, Türk-Azərbaycan diliniŋ müxtəsər sərf-nəhvi [Concise grammar of the Azerbaijani Turkic language] 21:

        حسین درسلرینی قورتاردی.

        Hüseyn dərslərini qurtardı.

        Husayn has finished his homework.

      O hələ məktəbi qurtarmayıb. ― S/he hasn't finished school yet.

      Işini qurtarandan sonra mənə zəhmət olmasa zəng vur. ― When you finish your work, please give me a call.

      Synonyms: bitirmək, başa vurmaq

      Antonym: başlamaq

   2. (intransitive) to end, finish, run out, run out of
      • 2009 October 22, Azadlıq Radiosu‎, retrieved March 10, 2018:

        Neft qurtaranda nə baş verə bilər?

        What can happen when the oil runs out?

      Gec gəlib çıxmısan, kino artıq qurtardı. ― You turned up too late, the movie has already finished.

      Benzinim qurtarır, gərək gedim maşına benzin vurum. ― I'm running out of gas, I should go refuel the car.

      Qurtardı getdi! (expression) ― That's it! Basta! etc.

      Synonyms: bitmək, başa çatmaq, sona çatmaq, tükənmək

   3. After a converb (ending in -ib; see other forms there): indicates the completion of the action.[2]
      • 2017 December 21, Cəlli Komradlı, “Kitab mənim həyatıdmır”, in Qəbələ qəzeti‎, Qəbələ, page 5:

        Elə vaxtlarım olub ki, 300-400 səhifəlik kitabı birnəfəsə - yemədən, içmədən, dincəlmədən oxuyub qurtarmışam.

        There were times when I finished reading books of 300-400 pages in one breath, without eating, drinking or resting.

      Çörəyini tez yeyib qurtarmışdı ― S/he quickly ate up the bread.

   4. (intransitive, slang) to ejaculate, to cum

• qurtarış
• qurtarıcı
• qurtulmaq
• qurtuluş