kurtarmak

Turkish

Etymology

From Ottoman Turkish قورتارمق (kurtarmak, “to save, rescue, disentangle, set free”), from Proto-Turkic *kurt-gar- (“to rescue”), causative of the unattested stem *kurt-. Cognate to kurtulmak (“to be saved”) passive form of the same root.

Cognate with Old Uyghur [script needed] (qurtɣar-, “to rescue”), Karakhanid [script needed] (qutɣarmāq, “to rescue”), Azerbaijani qurtarmaq (“to rescue”), Bashkir ҡотҡарыу (qotqarıw, “to save”), Chuvash хӑтарма (hăt̬arma, “to save”), Kazakh құтқару (qūtqaru, “to save”), Kyrgyz куткаруу (kutkaruu, “to save, rescue”), Turkmen gutarmak (“to end, finish”), Uyghur قۇتقازماق (qutqazmaq, “to rescue”), Uzbek qutqarmoq.

Verb

kurtarmak (third-person singular simple present kurtarır)

(transitive) to save, rescue (to help someone or something to survive); to disentangle, set free
Kardeşimi kurtardılar. ― They rescued my brother/sister.
- 1930 January 1, “Bu sigortaciler hâlâ çalışiyorlar”, in Yarın, page 1:
  Bu para ile Hilali Ahmer cemiyeti (bir kaç bin) fukara ve veremliyi kurtarabilir.
  With this money the Red Crescent society can help thousands of the poor and consumptive.
(transitive) to relieve, free, to release (someone) from or of a difficulty, unwanted task, responsibility etc.

Conjugation

Conjugation of kurtarmak (aorist in -V⁴r)

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.

Positive declarative

infinitive			kurtarmak
impersonal participle	imperfective		kurtaran
	perfective		kurtarmış
	prospective		kurtaracak
personal participle	non-prospective		kurtardığım	kurtardığın	kurtardığı	kurtardığımız	kurtardığınız	kurtardıkları
personal participle	prospective		kurtaracağım	kurtaracağın	kurtaracağı	kurtaracağımız	kurtaracağınız	kurtaracakları
verbal noun			kurtarma
way of doing			kurtarış
			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	kurtarırım	kurtarırsın	kurtarır	kurtarırız	kurtarırsınız	kurtarırlar
	present	imperfective	kurtarıyorum	kurtarıyorsun	kurtarıyor	kurtarıyoruz	kurtarıyorsunuz	kurtarıyorlar
	past	perfective	kurtardım	kurtardın	kurtardı	kurtardık	kurtardınız	kurtardılar
	past	imperfective	kurtarıyordum	kurtarıyordun	kurtarıyordu	kurtarıyorduk	kurtarıyordunuz	kurtarıyorlardı (or kurtarıyordular)
	future		kurtaracağım	kurtaracaksın	kurtaracak	kurtaracağız	kurtaracaksınız	kurtaracaklar
inferential	perfective		kurtarmışım	kurtarmışsın	kurtarmış	kurtarmışız	kurtarmışsınız	kurtarmışlar
	aorist		kurtarırmışım	kurtarırmışsın	kurtarırmış	kurtarırmışız	kurtarırmışsınız	kurtarırlarmış (or kurtarırmışlar)
	imperfective		kurtarıyormuşum	kurtarıyormuşsun	kurtarıyormuş	kurtarıyormuşuz	kurtarıyormuşsunuz	kurtarıyorlarmış
conditional	simple		kurtarsam	kurtarsan	kurtarsa	kurtarsak	kurtarsanız	kurtarsalar
conditional	perfective		kurtarsaydım	kurtarsaydın	kurtarsaydı	kurtarsaydık	kurtarsaydınız	kurtarsaydılar
optative			kurtarayım	kurtarasın	kurtara	kurtaralım	kurtarasınız	kurtaralar
progressive			kurtarmaktayım	kurtarmaktasın	kurtarmakta	kurtarmaktayız	kurtarmaktasınız	kurtarmaktalar
necessitative			kurtarmalıyım	kurtarmalısın	kurtarmalı	kurtarmalıyız	kurtarmalısınız	kurtarmalılar
imperative				kurtar	kurtarsın		kurtarın	kurtarsınlar

Positive interrogative

			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	kurtarır mıyım?	kurtarır mısın?	kurtarır mı?	kurtarır mıyız?	kurtarır mısınız?	kurtarırlar mı?
	present	imperfective	kurtarıyor muyum?	kurtarıyor musun?	kurtarıyor mu?	kurtarıyor muyuz?	kurtarıyor musunuz?	kurtarıyorlar mı?
	past	perfective	kurtardım mı?	kurtardın mı?	kurtardı mı?	kurtardık mı?	kurtardınız mı?	kurtardılar mı?
	past	imperfective	kurtarıyor muydum?	kurtarıyor muydun?	kurtarıyor muydu?	kurtarıyor muyduk?	kurtarıyor muydunuz?	kurtarıyorlar mıydı?
	future		kurtaracak mıyım?	kurtaracak mısın?	kurtaracak mı?	kurtaracak mıyız?	kurtaracak mısınız?	kurtaracaklar mı?
inferential	perfective		kurtarmış mıyım?	kurtarmış mısın?	kurtarmış mı?	kurtarmış mıyız?	kurtarmış mısınız?	kurtarmışlar mı?
	aorist		kurtarır mıymışım?	kurtarır mıymışsın?	kurtarır mıymış?	kurtarır mıymışız?	kurtarır mıymışsınız?	kurtarırlar mıymış?
	imperfective		kurtarıyor muymuşum?	kurtarıyor muymuşsun?	kurtarıyor muymuş?	kurtarıyor muymuşuz?	kurtarıyor muymuşsunuz?	kurtarıyorlar mıymış?
conditional	simple		kurtarsam mı?	kurtarsan mı?	kurtarsa mı?	kurtarsak mı?	kurtarsanız mı?	kurtarsalar mı?
conditional	perfective		kurtarsa mıydım?	kurtarsa mıydın?	kurtarsa mıydı?	kurtarsa mıydık?	kurtarsa mıydınız?	kurtarsalar mıydı?
progressive			kurtarmakta mıyım?	kurtarmakta mısın?	kurtarmakta mı?	kurtarmakta mıyız?	kurtarmakta mısınız?	kurtarmaktalar mı?
necessitative			kurtarmalı mıyım?	kurtarmalı mısın?	kurtarmalı mı?	kurtarmalı mıyız?	kurtarmalı mısınız?	kurtarmalılar mı?

Negative declarative

infinitive			kurtarmamak
impersonal participle	imperfective		kurtarmayan
	perfective		kurtarmamış
	prospective		kurtarmayacak
personal participle	non-prospective		kurtarmadığım	kurtarmadığın	kurtarmadığı	kurtarmadığımız	kurtarmadığınız	kurtarmadıkları
personal participle	prospective		kurtarmayacağım	kurtarmayacağın	kurtarmayacağı	kurtarmayacağımız	kurtarmayacağınız	kurtarmayacakları
verbal noun			kurtarmama
way of doing			kurtarmayış
			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	kurtarmam	kurtarmazsın	kurtarmaz	kurtarmayız	kurtarmazsınız	kurtarmazlar
	present	imperfective	kurtarmıyorum	kurtarmıyorsun	kurtarmıyor	kurtarmıyoruz	kurtarmıyorsunuz	kurtarmıyorlar
	past	perfective	kurtarmadım	kurtarmadın	kurtarmadı	kurtarmadık	kurtarmadınız	kurtarmadılar
	past	imperfective	kurtarmıyordum	kurtarmıyordun	kurtarmıyordu	kurtarmıyorduk	kurtarmıyordunuz	kurtarmıyorlardı
	future		kurtarmayacağım	kurtarmayacaksın	kurtarmayacak	kurtarmayacağız	kurtarmayacaksınız	kurtarmayacaklar
inferential	perfective		kurtarmamışım	kurtarmamışsın	kurtarmamış	kurtarmamışız	kurtarmamışsınız	kurtarmamışlar
	aorist		kurtarmazmışım	kurtarmazmışsın	kurtarmazmış	kurtarmazmışız	kurtarmazmışsınız	kurtarmazlarmış
	imperfective		kurtarmıyormuşum	kurtarmıyormuşsun	kurtarmıyormuş	kurtarmıyormuşuz	kurtarmıyormuşsunuz	kurtarmıyorlarmış
conditional	simple		kurtarmasam	kurtarmasan	kurtarmasa	kurtarmasak	kurtarmasanız	kurtarmasalar
conditional	perfective		kurtarmasaydım	kurtarmasaydın	kurtarmasaydı	kurtarmasaydık	kurtarmasaydınız	kurtarmasaydılar
optative			kurtarmayayım	kurtarmayasın	kurtarmaya	kurtarmayalım	kurtarmayasınız	kurtarmayalar
progressive			kurtarmamaktayım	kurtarmamaktasın	kurtarmamakta	kurtarmamaktayız	kurtarmamaktasınız	kurtarmamaktalar
necessitative			kurtarmamalıyım	kurtarmamalısın	kurtarmamalı	kurtarmamalıyız	kurtarmamalısınız	kurtarmamalılar
imperative				kurtarma	kurtarmasın		kurtarmayın	kurtarmasınlar

Negative interrogative

			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	kurtarmaz mıyım?	kurtarmaz mısın?	kurtarmaz mı?	kurtarmaz mıyız?	kurtarmaz mısınız?	kurtarmazlar mı?
	present	imperfective	kurtarmıyor muyum?	kurtarmıyor musun?	kurtarmıyor mu?	kurtarmıyor muyuz?	kurtarmıyor musunuz?	kurtarmıyorlar mı?
	past	perfective	kurtarmadım mı?	kurtarmadın mı?	kurtarmadı mı?	kurtarmadık mı?	kurtarmadınız mı?	kurtarmadılar mı?
	past	imperfective	kurtarmıyor muydum?	kurtarmıyor muydun?	kurtarmıyor muydu?	kurtarmıyor muyduk?	kurtarmıyor muydunuz?	kurtarmıyorlar mıydı?
	future		kurtarmayacak mıyım?	kurtarmayacak mısın?	kurtarmayacak mı?	kurtarmayacak mıyız?	kurtarmayacak mısınız?	kurtarmayacaklar mı?
inferential	perfective		kurtarmamış mıyım?	kurtarmamış mısın?	kurtarmamış mı?	kurtarmamış mıyız?	kurtarmamış mısınız?	kurtarmamışlar mı?
	aorist		kurtarmaz mıymışım?	kurtarmaz mıymışsın?	kurtarmaz mıymış?	kurtarmaz mıymışız?	kurtarmaz mıymışsınız?	kurtarmazlar mıymış?
	imperfective		kurtarmıyor muymuşum?	kurtarmıyor muymuşsun?	kurtarmıyor muymuş?	kurtarmıyor muymuşuz?	kurtarmıyor muymuşsunuz?	kurtarmıyorlar mıymış?
conditional	simple		kurtarmasam mı?	kurtarmasan mı?	kurtarmasa mı?	kurtarmasak mı?	kurtarmasanız mı?	kurtarmasalar mı?
conditional	perfective		kurtarmasa mıydım?	kurtarmasa mıydın?	kurtarmasa mıydı?	kurtarmasa mıydık?	kurtarmasa mıydınız?	kurtarmasalar mıydı?
progressive			kurtarmamakta mıyım?	kurtarmamakta mısın?	kurtarmamakta mı?	kurtarmamakta mıyız?	kurtarmamakta mısınız?	kurtarmamaktalar mı?
necessitative			kurtarmamalı mıyım?	kurtarmamalı mısın?	kurtarmamalı mı?	kurtarmamalı mıyız?	kurtarmamalı mısınız?	kurtarmamalılar mı?

Related terms

kurtara
kurtarabilmek
kurtaralı
kurtaramamak
kurtarıcı
kurtarılmak
kurtarış
kurtarma
kurtarmamak
kurtartmak

References

Clauson, Gerard (1972) “kurtğar-”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 649
Nişanyan, Sevan (2002–) “kurtarmak”, in Nişanyan Sözlük

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.