porządek

Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *porędъkъ.[1][2][3] By surface analysis, porządzić +‎ -ek. First attested in the 16th century.[4]

Pronunciation
  • IPA(key): /pɔˈʐɔn.dɛk/
  • (Middle Polish) IPA(key): /pɔˈʐɔ̃.dɛk/, /pɔˈr̝ɔ̃.dɛk/
  • Audio 1(file)
  • Audio 2(file)
  • Rhymes: -ɔndɛk
  • Syllabification: po‧rzą‧dek

Noun

porządek m inan (diminutive porządeczek, related adjective porządkowy)

  1. (uncountable) order (state of being well arranged)
    Synonyms: glancuś, ład
    Antonyms: see Thesaurus:nieporządek
  2. (uncountable) order (sequence in which some set appears)
    Synonym: kolejność
  3. (uncountable) order (conformity with law or decorum; freedom from disturbance; general tranquility; public quiet)
    Synonym: ład
  4. (countable) order (set of rules between between people within a society)
    Synonyms: ład, ustrój
  5. (countable, art) order (system of construction, composition and decoration of buildings established in antiquity, associated with maintaining specific proportions)
  6. (countable) horses selected to take the first two places in a race
  7. (uncountable) order (relationship between people and their values or between specific phenomena)
  8. (uncountable, obsolete, historical) representatives of the city's citizens in the city government
  9. (countable, obsolete) rule; custom (something by which people abide)
  10. (in the plural) act of tidying

Declension
Declension of porządek
singular plural
nominative porządek porządki
genitive porządku porządków
dative porządkowi porządkom
accusative porządek porządki
instrumental porządkiem porządkami
locative porządku porządkach
vocative porządku porządki

Derived terms
adverbs
nouns
verbs
verbs
  • być na porządku dziennym impf
  • doprowadzić się do porządku pf, doprowadzać się do porządku impf
  • postawić na porządku dziennym pf
  • przejść do porządku dziennego pf, przechodzić do porządku dziennego impf
  • przywołać do porządku pf, przywoływać do porządku impf
  • stanąć na porządku dziennym pf, stawać na porządku dziennym impf
  • zrobić porządek pf, robić porządek impf

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), porządek is one of the most used words in Polish, appearing 9 times in scientific texts, 10 times in news, 35 times in essays, 19 times in fiction, and 23 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 96 times, making it the 656th most common word in a corpus of 500,000 words.[5]

References
  1. Boryś, Wiesław (2005) “porządek”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  2. Mańczak, Witold (2017) “porządek”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  3. Bańkowski, Andrzej (2000) “porządek”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  4. Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “porządek”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  5. Ida Kurcz (1990) “porządek”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language]‎ (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 409

Further reading
  • porządek in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • porządki in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • porządek in Polish dictionaries at PWN
  • “PORZĄDEK”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 18.07.2008
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “porządek”, in Słownik języka polskiego‎
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “porządek”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
  • A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “porządek”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 4, Warsaw, page 727
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.