nagusi

Basque

Alternative forms
  • nausi (Navarrese)

Etymology

Unknown, if the adjective senses are the original, then it probably contains the suffix *-i.[1]

Pronunciation
  • Audio(file)
  • IPA(key): /naɡus̺i/, [na.ɣ̞u.s̺i]

Adjective

nagusi (comparative nagusiago, superlative nagusien, excessive nagusiegi)

  1. main, principal
  2. older, elder
  3. adult

Declension
Declension of nagusi (adjective, ending in vowel)
indefinite singular plural
absolutive nagusi nagusia nagusiak
ergative nagusik nagusiak nagusiek
dative nagusiri nagusiari nagusiei
genitive nagusiren nagusiaren nagusien
comitative nagusirekin nagusiarekin nagusiekin
causative nagusirengatik nagusiarengatik nagusiengatik
benefactive nagusirentzat nagusiarentzat nagusientzat
instrumental nagusiz nagusiaz nagusiez
inessive anim. nagusirengan nagusiarengan nagusiengan
inanim. nagusitan nagusian nagusietan
locative anim. — — —
inanim. nagusitako nagusiko nagusietako
allative anim. nagusirengana nagusiarengana nagusiengana
inanim. nagusitara nagusira nagusietara
terminative anim. nagusirenganaino nagusiarenganaino nagusienganaino
inanim. nagusitaraino nagusiraino nagusietaraino
directive anim. nagusirenganantz nagusiarenganantz nagusienganantz
inanim. nagusitarantz nagusirantz nagusietarantz
destinative anim. nagusirenganako nagusiarenganako nagusienganako
inanim. nagusitarako nagusirako nagusietarako
ablative anim. nagusirengandik nagusiarengandik nagusiengandik
inanim. nagusitatik nagusitik nagusietatik
partitive nagusirik — —
prolative nagusitzat — —

Derived terms
  • nagusi atera (“to win”)
  • nagusi egon (“to predominate”)
  • nagusi gelditu (“to win”)
  • nagusi geratu (“to predominate”)
  • nagusi gertatu (“to win”)
  • nagusi irten (“to win”)
  • nagusiarazi (“to make dominant”)
  • nagusigo (“superiority”)
  • nagusikeria (“authoritarianism”)
  • nagusiki (“mainly”)
  • nagusitan (“while being an adult”)
  • nagusitasun (“superiority”)
  • nagusitu (“to dominate”)
  • nagusitza (“superiority”)

Noun

nagusi anim

  1. (as a title) boss, chief, specially of a house

Declension
Declension of nagusi (animate, ending in vowel)
indefinite singular plural
absolutive nagusi nagusia nagusiak
ergative nagusik nagusiak nagusiek
dative nagusiri nagusiari nagusiei
genitive nagusiren nagusiaren nagusien
comitative nagusirekin nagusiarekin nagusiekin
causative nagusirengatik nagusiarengatik nagusiengatik
benefactive nagusirentzat nagusiarentzat nagusientzat
instrumental nagusiz nagusiaz nagusiez
inessive nagusirengan nagusiarengan nagusiengan
locative — — —
allative nagusirengana nagusiarengana nagusiengana
terminative nagusirenganaino nagusiarenganaino nagusienganaino
directive nagusirenganantz nagusiarenganantz nagusienganantz
destinative nagusirenganako nagusiarenganako nagusienganako
ablative nagusirengandik nagusiarengandik nagusiengandik
partitive nagusirik — —
prolative nagusitzat — —

Derived terms
  • nagusikiro (“majestically”)
  • nagusiorde (“deputy chief”)

References
  1. “nagusi” in Etymological Dictionary of Basque by R. L. Trask, sussex.ac.uk

Further reading
  • "nagusi" in Euskaltzaindiaren Hiztegia [Dictionary of the Basque Academy], euskaltzaindia.eus
  • “nagusi” in Orotariko Euskal Hiztegia [General Basque Dictionary], euskaltzaindia.eus
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.