ludzki
Masurian
Etymology
Inherited from Old Polish ludzki (adjective). By surface analysis, lud + -ski.
Pronunciation
- IPA(key): [ˈlut͡ski]
- Syllabification: ludz‧ki
Adjective
ludzki (not comparable)
Old Polish
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *ľudьskъ. By surface analysis, lud + -ski. First attested in the end of the 14th century.
Adjective
ludzki
- (relational) human, person
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 30, 25:
- Skrigesz ie we skriczu oblicza twego od zamøczana ludzskego (a conturbatione hominum)
- [Skryjesz je we skryciu oblicza twego od zamącania ludzskiego (a conturbatione hominum)]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 7, 7:
- Sbor ludzsky (synagoga populorum) ogarne cze
- [Zbor ludzski (synagoga populorum) ogarnie cie]
- 1950 [1472], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 3085:
- Jakom my przischethwschi na gymyenye dzedziczne Olbrachczicze w oszmy parszvnach luczszkych, nye zaoralyszmy polwloczka myari chelmyenszkyey
- [Jako[m] my przyssedwszy na jimienie dziedziczne Olbrachcice w ośmi parsunach ludzskich, nie zaoralismy połwłoczka miary chełmieńskiej]
- (relational) subject, serf
- 1950 [1469], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1303:
- Yakom ya nye zayal w kxyaszim bydla luczkego anim gnal po kszaszim
- [Jakom ja nie zajął w księżym bydła ludzkiego anim gnal po księżym]
- humane
- 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 75:
- Luczsky humanus (est enim in illa spiritus unicus, intelligentiae, sanctus..., humanus, benignus, stabilis Sap 7, 23)
- [Ludzki humanus (est enim in illa spiritus unicus, intelligentiae, sanctus..., humanus, benignus, stabilis Sap 7, 23)]
Derived terms
- czeladź ludzka
- synowie ludzcy
Adverb
ludzki
- humanely
- 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXV, page 135:
- Humano modo, ludzszky, operantes
- [Humano modo, ludzki, operantes]
References
- Boryś, Wiesław (2005) “ludzki”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “ludzki”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Mańczak, Witold (2017) “ludzki”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “ludzki”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “ludzki”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Alternative forms
- ludski, ludzski, ludźki (Middle Polish)
Etymology
Inherited from Old Polish ludzki (adjective). By surface analysis, lud + -ski.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈlut͡s.ki/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈlut͡s.ki/
Audio 1 (file) Audio 2 (file) - Rhymes: -ut͡ski
- Syllabification: ludz‧ki
Adjective
ludzki (comparative bardziej ludzki, superlative najbardziej ludzki, derived adverb ludzko)
- (relational, not comparable) human (of or belonging people or humans)
- Synonym: człowieczy
- human (having the nature or attributes of a human being)
- humane (having or showing concern for the pain or suffering of another; compassionate)
- Antonym: nieludzki
- (archaic) service (belonging to the service or hireling)
- (Middle Polish) inhabited by people
- (Middle Polish) human; Further details are uncertain.
- 1528, F. Mymer, Dictionarium, page 22:
- Humanus. Menſzhlich. Ludzki.
- 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum, page 822b:
- Popularis ‒ Liudski.
Declension
singular | plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
masculine animate | masculine inanimate | feminine | neuter | virile (= masculine personal) | non-virile | |
nominative | ludzki | ludzka | ludzkie | ludzcy | ludzkie | |
genitive | ludzkiego | ludzkiej | ludzkiego | ludzkich | ||
dative | ludzkiemu | ludzkiej | ludzkiemu | ludzkim | ||
accusative | ludzkiego | ludzki | ludzką | ludzkie | ludzkich | ludzkie |
instrumental | ludzkim | ludzką | ludzkim | ludzkimi | ||
locative | ludzkim | ludzkiej | ludzkim | ludzkich |
Derived terms
- międzyludzki
- nietknięty ludzką stopą
- z ludzką twarzą
- po ludzku
- błądzić jest rzeczą ludzką
- stopa ludzka nie stanęła
- glista ludzka
- kondycja ludzka
- ludzka pora
- ludzkość
- rodzaj ludzki
- rzecz ludzka
- zasoby ludzkie
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), ludzki is one of the most used words in Polish, appearing 37 times in scientific texts, 4 times in news, 35 times in essays, 26 times in fiction, and 15 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 117 times, making it the 517th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
- Ida Kurcz (1990) “ludzki”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 224
Further reading
- ludzki in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- ludzki in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “ludzki”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “LUDZKI”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 03.11.2017
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “ludzki”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “ludzki”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “ludzki”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 775
Silesian
Etymology
Inherited from Old Polish ludzki. By surface analysis, lud + -ski.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈlut͡ski/
- Rhymes: -ut͡ski
- Syllabification: ludz‧ki
Declension
singular | plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
masculine | neuter | feminine | virile | nonvirile | ||
nominative | ludzki | ludzkie | ludzkŏ | ludzcy | ludzkie | |
genitive | ludzkigo | ludzkij | ludzkich | |||
dative | ludzkimu | ludzkij | ludzkim | |||
accusative | animate | ludzkigo | ludzkie | ludzkõ | ludzkich | ludzkie |
inanimate | ludzki | |||||
instrumental | ludzkim | ludzkōm | ludzkimi | |||
locative | ludzkim | ludzkij | ludzkich | |||
vocative | ludzki | ludzkie | ludzkŏ | ludzcy | ludzkie |
Further reading
- ludzki in silling.org