ludzki

Masurian

Etymology

Inherited from Old Polish ludzki (adjective). By surface analysis, lud + -ski.

Pronunciation

  • IPA(key): [ˈlut͡ski]
  • Syllabification: ludz‧ki

Adjective

ludzki (not comparable)

  1. (relational) human, person
  2. someone else's (belonging to someone else)
  3. kind, nice; understanding

Further reading

  • Zofia Stamirowska (1987-2024) “ludzki”, in Anna Basara, editor, Słownik gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur, volume 4, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, →ISBN, page 56

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *ľudьskъ. By surface analysis, lud + -ski. First attested in the end of the 14th century.

Pronunciation

  • IPA(key): (10th–15th CE) /lʲu(ː)t͡skiː/
  • IPA(key): (15th CE) /lʲut͡ski/

Adjective

ludzki

  1. (relational) human, person
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 30, 25:
      Skrigesz ie we skriczu oblicza twego od zamøczana ludzskego (a conturbatione hominum)
      [Skryjesz je we skryciu oblicza twego od zamącania ludzskiego (a conturbatione hominum)]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 7, 7:
      Sbor ludzsky (synagoga populorum) ogarne cze
      [Zbor ludzski (synagoga populorum) ogarnie cie]
    • 1950 [1472], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 3085:
      Jakom my przischethwschi na gymyenye dzedziczne Olbrachczicze w oszmy parszvnach luczszkych, nye zaoralyszmy polwloczka myari chelmyenszkyey
      [Jako[m] my przyssedwszy na jimienie dziedziczne Olbrachcice w ośmi parsunach ludzskich, nie zaoralismy połwłoczka miary chełmieńskiej]
  2. (relational) subject, serf
    • 1950 [1469], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1303:
      Yakom ya nye zayal w kxyaszim bydla luczkego anim gnal po kszaszim
      [Jakom ja nie zajął w księżym bydła ludzkiego anim gnal po księżym]
  3. humane
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 75:
      Luczsky humanus (est enim in illa spiritus unicus, intelligentiae, sanctus..., humanus, benignus, stabilis Sap 7, 23)
      [Ludzki humanus (est enim in illa spiritus unicus, intelligentiae, sanctus..., humanus, benignus, stabilis Sap 7, 23)]

Derived terms

nouns
  • czeladź ludzka
  • synowie ludzcy
nouns
verbs
  • ludzić impf

Descendants

  • Masurian: ludzki
  • Polish: ludzki
  • Silesian: ludzki
  • Old Ruthenian: людзкїй (ljudzkij)

Adverb

ludzki

  1. humanely
    • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXV, page 135:
      Humano modo, ludzszky, operantes
      [Humano modo, ludzki, operantes]

References

  • Boryś, Wiesław (2005) “ludzki”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Sławski, Franciszek (1958-1965) “ludzki”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
  • Mańczak, Witold (2017) “ludzki”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “ludzki”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “ludzki”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

Etymology

Inherited from Old Polish ludzki (adjective). By surface analysis, lud + -ski.

Pronunciation

  • IPA(key): /ˈlut͡s.ki/
  • (Middle Polish) IPA(key): /ˈlut͡s.ki/
  • (file)
  • (file)
  • Rhymes: -ut͡ski
  • Syllabification: ludz‧ki

Adjective

ludzki (comparative bardziej ludzki, superlative najbardziej ludzki, derived adverb ludzko)

  1. (relational, not comparable) human (of or belonging people or humans)
    Synonym: człowieczy
  2. human (having the nature or attributes of a human being)
  3. humane (having or showing concern for the pain or suffering of another; compassionate)
    Antonym: nieludzki
  4. (archaic) service (belonging to the service or hireling)
  5. (Middle Polish) inhabited by people
  6. (Middle Polish) human; Further details are uncertain.
    • 1528, F. Mymer, Dictionarium, page 22:
      Humanus. Menſzhlich. Ludzki.
    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum, page 822b:
      Popularis ‒ Liudski.

Declension

Derived terms

adjectives
adverbs
  • po ludzku
idioms
nouns
verbs

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), ludzki is one of the most used words in Polish, appearing 37 times in scientific texts, 4 times in news, 35 times in essays, 26 times in fiction, and 15 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 117 times, making it the 517th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

  1. Ida Kurcz (1990) “ludzki”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 224

Further reading

  • ludzki in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • ludzki in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “ludzki”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • LUDZKI”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 03.11.2017
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “ludzki”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “ludzki”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “ludzki”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 775

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish ludzki. By surface analysis, lud + -ski.

Pronunciation

  • IPA(key): /ˈlut͡ski/
  • Rhymes: -ut͡ski
  • Syllabification: ludz‧ki

Adjective

ludzki (not comparable)

  1. (relational) human, person

Declension

Further reading

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.