dzisiejszy

Old Polish

Etymology

From dziś + -ejszy. First attested in the 15th century.

Pronunciation

  • IPA(key): (10th–15th CE) /d͡ʑiɕɛjʃʲɨ/
  • IPA(key): (15th CE) /d͡ʑiɕɛjʃʲɨ/

Adjective

dzisiejszy

  1. (relational) today, today's (of or relating to the current day)
    Synonym: dzisi
    do dzisiejszego dniatil today
    do dzisiejszego czasuto this time
    do dzisiejszej godzinyto this hour
    od dzisiejszego dniatil this day
    od dzisiejszego czasufrom this time
    • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie, Krakow, page 14a:
      Oczecz swøthy... tenczy tho nasz dzysza naucza, abichom szø dzyszegszego dna vøcze veszelyly
      [Ociec święty... tenci to nas dzisia naucza, abychom się dzisiejszego dnia więce wiesielili]
    • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 32, 4:
      Bil gesm w goszczynye aze do dzyszeyszego dnya (fui usque in praesentem diem)
      [Był jeśm w gościnie aże do dzisiejszego dnia (fui usque in praesentem diem)]
    • 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej, page 87:
      Thy mnye chovasch y zywysch az do thego czaszv dzyszyeyschego
      [Ty mnie chowasz i żywisz aż do tego czasu dzisiejszego]
    • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 31, 48:
      Stolecz ten to bødze szwyadek myedzy *mno a myedzy tobø od dzyszeyszego dnya (tumulus iste erit testis inter me et te hodie)
      [Stolec ten to będzie świadek miedzy mną a miedzy tobą od dzisiejszego dnia (tumulus iste erit testis inter me et te hodie)]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 86:
      Acz kthori czlowyek dzyedzyną swą w pyenyandzach drvgemu... zastawyl, ot czassu dzysyeyschego (a tempore constitutionis hodiernae) tha zastawa... bandzye trwala
      [Acz ktory człowiek dziedzinę swą w pieniądzach drugiemu... zastawił, ot czasu dzisiejszego (a tempore constitutionis hodiernae) ta zastawa... będzie trwała]

Derived terms

adverbs
  • do dzisiejszych miast
nouns
  • królik dzisiejszy
adjectives
  • dzisi
adverbs

Descendants

  • Masurian: dżiszijsÿ
  • Polish: dzisiejszy
  • Silesian: dzisiejszy

References

Polish

Alternative forms

  • dzisiajszy

Etymology

Inherited from Old Polish dzisiejszy. By surface analysis, dziś + -ejszy. Compare Kashubian dzysészi and Slovincian dzysêszy.

Pronunciation

  • IPA(key): /d͡ʑiˈɕɛj.ʂɨ/
  • (Middle Polish) IPA(key): /d͡ʑiˈɕɛj.ʂɨ/
  • (file)
  • Rhymes: -ɛjʂɨ
  • Syllabification: dzi‧siej‧szy

Adjective

dzisiejszy (not comparable, no derived adverb)

  1. (relational) today, today's (of or relating to the current day)
    Coordinate terms: wczorajszy, jutrzejszy
  2. (relational) today, today's (of or relating to the current general time)
    Synonyms: obecny, teraźniejszy, współczesny
  3. (Middle Polish) today, today's; Further details are uncertain.
    • 1528, J. Murmelius, Dictionarius, page 14:
      Hodiernus, Heutig. dzyśyeyſſy

Declension

Derived terms

nouns
  • dzisiejszość

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), dzisiejszy is one of the most used words in Polish, appearing 13 times in scientific texts, 6 times in news, 35 times in essays, 7 times in fiction, and 14 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 75 times, making it the 856th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

  1. Ida Kurcz (1990) “dzisiejszy”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 104

Further reading

  • dzisiejszy in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • dzisiejszy in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “dzisiejszy”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • DZISIEJSZY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 18.06.2010
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “dzisiejszy”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “dzisiejszy”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “dzisiejszy”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 658

Silesian

Alternative forms

Etymology

Inherited from Old Polish dzisiejszy. By surface analysis, dziś + -ejszy.

Pronunciation

  • IPA(key): /d͡ʑiˈɕɛjʂɪ/
  • Rhymes: -ɛjʂɪ
  • Syllabification: dzi‧siej‧szy

Adjective

dzisiejszy (not comparable)

  1. (relational) today, today's (of or relating to the current day)
  2. (relational) today, today's (of or relating to the current general time)

Declension

Further reading

  • dzisiejszy in dykcjonorz.eu
  • dzisiejszy in silling.org
  • Henryk Jaroszewicz (2022) “dzisiejszŏ”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 75
  • Aleksandra Wencel (2023) “dźiśejsy”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 195
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.