ciało

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *tělo. First attested in the 14th century.

Pronunciation

  • IPA(key): (10th–15th CE) /t͡ɕaɫɔ/
  • IPA(key): (15th CE) /t͡ɕaɫɔ/

Noun

ciało n (related adjective cielesny or cielny)

  1. body (physical structure of a human or animal seen as one single organism)
  2. body (fleshly or corporeal nature of a human, as opposed to the spirit or soul)
    • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie, Krakow, page 181b:
      Gego dus[y]ø svøcy angely po spolu s czalem szøcz gø ony byly do nebeskego krolefstwa donesly
      [Jego duszę święci anjeli pospołu z ciałem sąć ją oni byli do niebieskiego krolewstwa donieśli]
  3. body; flesh (soft parts surrounding bones)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 37, 3:
      Ne iest zbawene w czele moiem (non est sanitas in carne mea) od oblicza gnewu twego, ne iest pocoy cosczom mogim od oblicza grzechow mogich
      [Nie jest zbawienie w ciele mojem (non est sanitas in carne mea) od oblicza gniewu twego, nie jest pokoj kościom mojim od oblicza grzechow mojich]
  4. living creature (any human or animal that is alive)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 64, 2:
      Wisluszay modlitwø moiø, k tobe wszelike cyalo przydze (ad te omnis caro veniet)
      [Wysłuszaj modlitwę moję, k tobie wszelikie ciało przydzie (ad te omnis caro veniet)]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 77, 44:
      Y wzpomonøl, isz czialo sø (et recordatus est, quia caro sunt), duch ydøczi a ne wraczaiøczi se
      [I wspomionął, iż ciało są (et recordatus est, quia caro sunt), duch idący a nie wracający sie]
  5. body (corpse)
    • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 50, 3:
      Gest ten obiczay bil czyalo pogrzebuyøczym (iste quippe mos erat cadaverum conditorum)
      [Jest ten obyczaj był ciało pogrzebującym (iste quippe mos erat cadaverum conditorum)]
  6. The meaning of this term is uncertain.
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 128:
      Czasto a. czalo massam (modicum fermentum totam massam corrumpit Gal 5, 9)
      [Ciasto a. ciało massam (modicum fermentum totam massam corrumpit Gal 5, 9)]

Derived terms

adjectives
  • zdrowy będąc na rozumie i na ciele
nouns
adverbs
nouns

Descendants

  • Masurian: cziało
  • Polish: ciało
  • Silesian: ciało

References

  • Boryś, Wiesław (2005) “ciało”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Sławski, Franciszek (1958-1965) “ciało”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
  • Mańczak, Witold (2017) “ciało”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “ciało”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “ciało”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
  • Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “ciało”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Wikiquote pl

Etymology

Inherited from Old Polish ciało. Sense 5 is a semantic loan from Ancient Greek σῶμα (sôma) and Latin corpus. Sense 6 is a semantic loan from Latin corpus. Sense 7 is a semantic loan from French corps.[1]

Pronunciation

  • IPA(key): /ˈt͡ɕa.wɔ/
  • (Middle Polish) IPA(key): /ˈt͡ɕa.ɫɔ/
  • (file)
  • Rhymes: -awɔ
  • Syllabification: cia‧ło

Noun

ciało n (diminutive ciałko, augmentative cielsko, related adjective cielesny)

  1. (countable) body (physical structure of a human or animal seen as one single organism)
    Synonym: organizm
  2. (uncountable) body (fleshly or corporeal nature of a human or animal)
  3. (countable) body (visible external part of a human or animal)
  4. (countable) body (corpse of a person or animal)
    Synonym: zwłoki
  5. (countable, chemistry, physics) body (object with specific physical or chemical properties)
  6. (countable) body, corps (roup of people having a common purpose)
    Synonym: organ
  7. (mathematics) field (algebraic structure)
  8. (obsolete) corporealness
    Synonym: cielesność
  9. (obsolete) sapwood
  10. (Middle Polish) matter; material subject
  11. (Middle Polish) body; Further details are uncertain.
    • 1528, J. Murmelius, Dictionarius, page 48:
      Corpus. Der leib Czyáło
    • 1568, Grzegorz Paweł, O prawdziwej śmierci, page 19:
      wpáthrz śię pilnie w thy ſłowá/ Ciáło/ Duſzá/ Duch/ iáko śię rozmáicie w piśmie rozumieią.

Declension

Derived terms

adjectives
adverbs
nouns
phrases
  • słowo stało się ciałem
proverbs
verbs
  • nabrać ciała pf, nabierać ciała impf
  • przenieść ciężar ciała pf, przenosić ciężar ciała impf
adjectives
adverb
nouns

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), ciało is one of the most used words in Polish, appearing 87 times in scientific texts, 18 times in news, 2 times in essays, 36 times in fiction, and 16 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 159 times, making it the 364th most common word in a corpus of 500,000 words.[2]

References

  1. Bańkowski, Andrzej (2000) “ciało”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  2. Ida Kurcz (1990) “ciało”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 51

Further reading

  • ciało in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • ciało in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “ciało”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • CIAŁO”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.05.2010
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “ciało”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “ciało”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “ciało”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 315
  • ciało in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish ciało.

Pronunciation

  • IPA(key): /ˈt͡ɕawɔ/
  • Rhymes: -awɔ
  • Syllabification: cia‧ło

Noun

ciało n (augmentative cielsko, related adjective cielesny)

  1. body (physical structure of a human or animal seen as one single organism)
  2. body (corpse)
    Synonym: trup

Declension

Further reading

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.