biały

Inherited from Proto-Slavic *bě̃lъ. First attested in the 13th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bjaːɫɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /bjɒɫɨ/

biały (comparative bielszy)

1. white (of a light color)

   Coordinate term: czarny

   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 246:

     Gorzkye nye chcze, ny mosze bicz slotkym, prosczye mowyącz, byale czarnim

     [Gorzkie nie chce ni może być słodkim, proście mowiąc białe czarnym]

   • 1880 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności, volume V, page 275:

     Przed obliczym baranka odzane w byale odzyenye in conspectu agni amicti stolis albis

     [Przed obliczym baranka odziane w białe odziene in conspectu agni amicti stolis albis]

   • 1878-1889 [1422], Archiwum Komisji Historycznej‎, volume III, page 327:

     Iandrzey... gest clenotu Baranow, czsso nossą byaly baran na czirwoni[m] sczicze

     [Jędrzej... jest klenotu Baranow, czso noszą biały baran na czyrwonym szczycie]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 49, 12:

     Zøbi gego byelsze mleka (lacte candidiores)

     [Zęby jego bielsze mleka (lacte candidiores)]

   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 16, 31:

     [To] bilo gest yako szyemyø kolyandrowe byale (album)

     [[To] było jest jako siemię kolijandrowe białe (album)]

2. (relational) byssine, byssus
   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 18:

     Z byalego de bysso (decem cortinas de bysso retorta... facies Ex 26, 1)

     [Z białego de bysso (decem cortinas de bysso retorta... facies Ex 26, 1)]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 48:

     Pawloką byala bysso (I Par 4, 21)

     [Pawłoką białą bysso (I Par 4, 21)]

• Masurian: bziáłi
• Polish: biały
• Silesian: bioły

• Boryś, Wiesław (2005) “biały”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “biały”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “biały”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “biały”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “biały”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “biały”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

• biał, białły, bieły (Middle Polish)

Inherited from Old Polish biały.

• IPA^(key): /ˈbja.wɨ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈbjɒ.ɫɨ/

• Audio 1

  (file)

• Audio 2

  (file)

• Rhymes: -awɨ
• Syllabification: bia‧ły
• Homophone: Biały

biały (comparative bielszy, superlative najbielszy, derived adverb biało)

1. white (bright and colourless; reflecting equal quantities of all frequencies of visible light)

   Coordinate term: czarny

2. white (grey, as from old age, having silvery hair, hoary)

   Synonym: siwy

3. pale, white (having a color lighter than others)
4. white, Caucasian

   Synonym: (literary) białoskóry

5. (taxonomy) white (being a variety lighter than other varieties)
6. (obsolete) innocent, pure
7. (obsolete) peaceful; moderate
8. (obsolete, now in set phrases, of the day or weather) clear; bright

   Synonym: jasny

9. (Middle Polish, of liquids) opaque; sludgy (containing sediment)
10. (Middle Polish) see-through, clear

    Synonyms: przejrzysty, przezroczysty

11. (Middle Polish, of objects made of metal) shiny, sparkling

    Synonyms: błyszczący, lśniący

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), biały is one of the most used words in Polish, appearing 16 times in scientific texts, 10 times in news, 4 times in essays, 47 times in fiction, and 10 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 87 times, making it the 730th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

• biały in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• biały in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “biały”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Krystyna Siekierska (09.01.2013) “BIAŁY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “biały”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “biały”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “biały”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 1, Warsaw, page 144