मनुष्य
Hindi
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /mə.nʊʂ.jə/, [mɐ.nʊʃ.jɐ]
Noun
मनुष्य • (manuṣya) m (Urdu spelling منشیہ)
- human being, man; a descendant of Manu
- Synonyms: see Thesaurus:मनुष्य
- प्रति मनुष्य मरणशील है। ― prati manuṣya maraṇśīl hai. ― Every human being is mortal.
Declension
References
- Bahri, Hardev (1989) “मनुष्य”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “मनुष्य”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
Marathi
Pronunciation
- IPA(key): /mə.nuʂ.jə/
Synonyms
- माणूस (māṇūs)
References
- Berntsen, Maxine, “मनुष्य”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies, 1982-1983.
- Molesworth, James Thomas (1857) “मनुष्य”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- মনুষ্য (Assamese script)
- ᬫᬦᬸᬱ᭄ᬬ (Balinese script)
- মনুষ্য (Bengali script)
- 𑰦𑰡𑰲𑰬𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀫𑀦𑀼𑀱𑁆𑀬 (Brahmi script)
- မနုၑျ (Burmese script)
- મનુષ્ય (Gujarati script)
- ਮਨੁਸ਼੍ਯ (Gurmukhi script)
- 𑌮𑌨𑍁𑌷𑍍𑌯 (Grantha script)
- ꦩꦤꦸꦰꦾ (Javanese script)
- 𑂧𑂢𑂳𑂭𑂹𑂨 (Kaithi script)
- ಮನುಷ್ಯ (Kannada script)
- មនុឞ្យ (Khmer script)
- ມນຸຩ຺ຍ (Lao script)
- മനുഷ്യ (Malayalam script)
- ᠮᠠᠨᡠᢢᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘦𑘡𑘳𑘬𑘿𑘧 (Modi script)
- ᠮᠠᠨᠤᢔᠶᠠ (Mongolian script)
- 𑧆𑧁𑧔𑧌𑧠𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐩𑐣𑐸𑐲𑑂𑐫 (Newa script)
- ମନୁଷ୍ଯ (Odia script)
- ꢪꢥꢸꢰ꣄ꢫ (Saurashtra script)
- 𑆩𑆤𑆶𑆰𑇀𑆪 (Sharada script)
- 𑖦𑖡𑖲𑖬𑖿𑖧 (Siddham script)
- මනුෂ්ය (Sinhalese script)
- 𑩴𑩯𑩒𑪀 𑪙𑩻 (Soyombo script)
- 𑚢𑚝𑚰𑚶𑚣 (Takri script)
- மநுஷ்ய (Tamil script)
- మనుష్య (Telugu script)
- มนุษฺย (Thai script)
- མ་ནུ་ཥྱ (Tibetan script)
- 𑒧𑒢𑒳𑒭𑓂𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨢𑨝𑨃𑨯𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *manuṣyás, from Proto-Indo-Iranian *manušyás, from Proto-Indo-European *mon- (“man”). Cognate with Avestan 𐬨𐬀𐬥𐬎𐬱 (manuš). Related to मनु (mánu).
Declension
Masculine a-stem declension of मनुष्य (manuṣyà) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | मनुष्यः manuṣyàḥ |
मनुष्यौ / मनुष्या¹ manuṣyaù / manuṣyā̀¹ |
मनुष्याः / मनुष्यासः¹ manuṣyā̀ḥ / manuṣyā̀saḥ¹ |
Vocative | मनुष्य mánuṣya |
मनुष्यौ / मनुष्या¹ mánuṣyau / mánuṣyā¹ |
मनुष्याः / मनुष्यासः¹ mánuṣyāḥ / mánuṣyāsaḥ¹ |
Accusative | मनुष्यम् manuṣyàm |
मनुष्यौ / मनुष्या¹ manuṣyaù / manuṣyā̀¹ |
मनुष्यान् manuṣyā̀n |
Instrumental | मनुष्येण manuṣyèṇa |
मनुष्याभ्याम् manuṣyā̀bhyām |
मनुष्यैः / मनुष्येभिः¹ manuṣyaìḥ / manuṣyèbhiḥ¹ |
Dative | मनुष्याय manuṣyā̀ya |
मनुष्याभ्याम् manuṣyā̀bhyām |
मनुष्येभ्यः manuṣyèbhyaḥ |
Ablative | मनुष्यात् manuṣyā̀t |
मनुष्याभ्याम् manuṣyā̀bhyām |
मनुष्येभ्यः manuṣyèbhyaḥ |
Genitive | मनुष्यस्य manuṣyàsya |
मनुष्ययोः manuṣyàyoḥ |
मनुष्याणाम् manuṣyā̀ṇām |
Locative | मनुष्ये manuṣyè |
मनुष्ययोः manuṣyàyoḥ |
मनुष्येषु manuṣyèṣu |
Notes |
|
Feminine ā-stem declension of मनुष्या (manuṣyā̀) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | मनुष्या manuṣyā̀ |
मनुष्ये manuṣyè |
मनुष्याः manuṣyā̀ḥ |
Vocative | मनुष्ये mánuṣye |
मनुष्ये mánuṣye |
मनुष्याः mánuṣyāḥ |
Accusative | मनुष्याम् manuṣyā̀m |
मनुष्ये manuṣyè |
मनुष्याः manuṣyā̀ḥ |
Instrumental | मनुष्यया / मनुष्या¹ manuṣyàyā / manuṣyā̀¹ |
मनुष्याभ्याम् manuṣyā̀bhyām |
मनुष्याभिः manuṣyā̀bhiḥ |
Dative | मनुष्यायै manuṣyā̀yai |
मनुष्याभ्याम् manuṣyā̀bhyām |
मनुष्याभ्यः manuṣyā̀bhyaḥ |
Ablative | मनुष्यायाः / मनुष्यायै² manuṣyā̀yāḥ / manuṣyā̀yai² |
मनुष्याभ्याम् manuṣyā̀bhyām |
मनुष्याभ्यः manuṣyā̀bhyaḥ |
Genitive | मनुष्यायाः / मनुष्यायै² manuṣyā̀yāḥ / manuṣyā̀yai² |
मनुष्ययोः manuṣyàyoḥ |
मनुष्याणाम् manuṣyā̀ṇām |
Locative | मनुष्यायाम् manuṣyā̀yām |
मनुष्ययोः manuṣyàyoḥ |
मनुष्यासु manuṣyā̀su |
Notes |
|
Neuter a-stem declension of मनुष्य (manuṣyà) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | मनुष्यम् manuṣyàm |
मनुष्ये manuṣyè |
मनुष्याणि / मनुष्या¹ manuṣyā̀ṇi / manuṣyā̀¹ |
Vocative | मनुष्य mánuṣya |
मनुष्ये mánuṣye |
मनुष्याणि / मनुष्या¹ mánuṣyāṇi / mánuṣyā¹ |
Accusative | मनुष्यम् manuṣyàm |
मनुष्ये manuṣyè |
मनुष्याणि / मनुष्या¹ manuṣyā̀ṇi / manuṣyā̀¹ |
Instrumental | मनुष्येण manuṣyèṇa |
मनुष्याभ्याम् manuṣyā̀bhyām |
मनुष्यैः / मनुष्येभिः¹ manuṣyaìḥ / manuṣyèbhiḥ¹ |
Dative | मनुष्याय manuṣyā̀ya |
मनुष्याभ्याम् manuṣyā̀bhyām |
मनुष्येभ्यः manuṣyèbhyaḥ |
Ablative | मनुष्यात् manuṣyā̀t |
मनुष्याभ्याम् manuṣyā̀bhyām |
मनुष्येभ्यः manuṣyèbhyaḥ |
Genitive | मनुष्यस्य manuṣyàsya |
मनुष्ययोः manuṣyàyoḥ |
मनुष्याणाम् manuṣyā̀ṇām |
Locative | मनुष्ये manuṣyè |
मनुष्ययोः manuṣyàyoḥ |
मनुष्येषु manuṣyèṣu |
Notes |
|
Noun
मनुष्य • (manuṣyà) stem, m
Declension
Masculine a-stem declension of मनुष्य (manuṣyà) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | मनुष्यः manuṣyàḥ |
मनुष्यौ / मनुष्या¹ manuṣyaù / manuṣyā̀¹ |
मनुष्याः / मनुष्यासः¹ manuṣyā̀ḥ / manuṣyā̀saḥ¹ |
Vocative | मनुष्य mánuṣya |
मनुष्यौ / मनुष्या¹ mánuṣyau / mánuṣyā¹ |
मनुष्याः / मनुष्यासः¹ mánuṣyāḥ / mánuṣyāsaḥ¹ |
Accusative | मनुष्यम् manuṣyàm |
मनुष्यौ / मनुष्या¹ manuṣyaù / manuṣyā̀¹ |
मनुष्यान् manuṣyā̀n |
Instrumental | मनुष्येण manuṣyèṇa |
मनुष्याभ्याम् manuṣyā̀bhyām |
मनुष्यैः / मनुष्येभिः¹ manuṣyaìḥ / manuṣyèbhiḥ¹ |
Dative | मनुष्याय manuṣyā̀ya |
मनुष्याभ्याम् manuṣyā̀bhyām |
मनुष्येभ्यः manuṣyèbhyaḥ |
Ablative | मनुष्यात् manuṣyā̀t |
मनुष्याभ्याम् manuṣyā̀bhyām |
मनुष्येभ्यः manuṣyèbhyaḥ |
Genitive | मनुष्यस्य manuṣyàsya |
मनुष्ययोः manuṣyàyoḥ |
मनुष्याणाम् manuṣyā̀ṇām |
Locative | मनुष्ये manuṣyè |
मनुष्ययोः manuṣyàyoḥ |
मनुष्येषु manuṣyèṣu |
Notes |
|
Descendants
- Ashokan Prakrit: 𑀫𑀦𑀼𑀰 (manuśa), 𑀫𑀦𑀼𑀲 (manusa), 𑀫𑀦𑀼𑀱 (manuṣa)
- Pali: manussa
- → Amahai: mansia
- → Balinese: ᬫᬦᬸᬲ (manusa)
- → English: manusya
- → Hindustani:
- → Kannada: ಮನುಷ್ಯ (manuṣya)
- → Lü: ᦙᦓᦳᧆ (mnud)
- → Malay: manusia
- → Indonesian: manusia
- → Marathi: मनुष्य (manuṣya)
- → Old Marathi: 𑘦𑘡𑘳𑘏𑘿𑘧 (manukhya), 𑘦𑘡𑘳𑘎𑘿𑘬 (manukṣa)
- → Maguindanao: manusia
- → Malayalam: മനുഷ്യൻ (manuṣyaṉ)
- → Maranao: manosiya
- → Sundanese: manusa
- → Tamil: மனுஷன் (maṉuṣaṉ), மனிதன் (maṉitaṉ)
- → Tagalog: manusya
- → Tausug: mānusiya'
- → Telugu: మనిషి (maniṣi)
- → Thai: มนุษย์ (má-nút)
References
- Monier Williams (1899) “मनुष्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0784/3.
- Mayrhofer, Manfred (1963) Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 576-7
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “manuṣyà”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 564
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.