कमल

See also: कोमल, कमिलो, and काम्लो

Awadhi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit कमल (kamala).

Noun

कमल (kamal) m

lotus

Braj

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit कमल (kamala).

Pronunciation

IPA^(key): /kə.məl/

Noun

कमल (kamal) m

lotus
- c. 1500, Surdas, Sursagar 1.1:
  चरन कमल बंदौं हरि राइ ।
  caran kamal banda͠u hari rāi .
  Translation by Rupert Snell
  I salute the lotus feet of Hari, the king.

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit कमल (kamala). Doublet of कँवल (kãval).

Pronunciation

(Delhi Hindi) IPA^(key): /kə.məl/, [kɐ.mɐl]

Noun

कमल • (kamal) m (Urdu spelling کَمَل)

Nelumbo nucifera; lotus
Synonyms: see Thesaurus:कमल

Declension

Declension of कमल (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	कमल kamal	कमल kamal
oblique	कमल kamal	कमलों kamalõ
vocative	कमल kamal	कमलो kamalo

Derived terms

कमल-ककड़ी (kamal-kakṛī)
कमल-वन (kamal-van)
कमलअंडा (kamalaṇḍā)
कमलकंद (kamalkand)
कमलगट्टा (kamalgaṭṭā)
कमलज (kamlaj)
कमलनयन (kamalnayan)
कमलनाल (kamalnāl)
कमलाकार (kamlākār)
कमलाक्ष (kamlākṣ)
कमलासन (kamlāsan)

Descendants

→ English: Kamal

References

McGregor, Ronald Stuart (1993) “कमल”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

Old Gujarati

Etymology

Borrowed from Sanskrit कमल (kamala).

Noun

कमल • (kamala) n

lotus

Descendants

Gujarati: કમળ (kamaḷ)

Pali

Alternative forms

kamala (Latin script)
𑀓𑀫𑀮 (Brahmi script)
কমল (Bengali script)
කමල (Sinhalese script)
ကမလ or ၵမလ (Burmese script)
กมล or กะมะละ (Thai script)
ᨠᨾᩃ (Tai Tham script)
ກມລ or ກະມະລະ (Lao script)
កមល (Khmer script)
𑄇𑄟𑄣 (Chakma script)

Noun

कमल n

Devanagari script form of kamala (“lotus”)

Declension

Declension table of "कमल" (neuter)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	कमलं (kamalaṃ)	कमलानि (kamalāni)
Accusative (second)	कमलं (kamalaṃ)	कमलानि (kamalāni)
Instrumental (third)	कमलेन (kamalena)	कमलेहि (kamalehi) or कमलेभि (kamalebhi)
Dative (fourth)	कमलस्स (kamalassa) or कमलाय (kamalāya) or कमलत्थं (kamalatthaṃ)	कमलानं (kamalānaṃ)
Ablative (fifth)	कमलस्मा (kamalasmā) or कमलम्हा (kamalamhā) or कमला (kamalā)	कमलेहि (kamalehi) or कमलेभि (kamalebhi)
Genitive (sixth)	कमलस्स (kamalassa)	कमलानं (kamalānaṃ)
Locative (seventh)	कमलस्मिं (kamalasmiṃ) or कमलम्हि (kamalamhi) or कमले (kamale)	कमलेसु (kamalesu)
Vocative (calling)	कमल (kamala)	कमलानि (kamalāni)

Sanskrit

Alternative scripts

কমল (Assamese script)
ᬓᬫᬮ (Balinese script)
কমল (Bengali script)
𑰎𑰦𑰩 (Bhaiksuki script)
𑀓𑀫𑀮 (Brahmi script)
ကမလ (Burmese script)
કમલ (Gujarati script)
ਕਮਲ (Gurmukhi script)
𑌕𑌮𑌲 (Grantha script)
ꦏꦩꦭ (Javanese script)
𑂍𑂧𑂪 (Kaithi script)
ಕಮಲ (Kannada script)
កមល (Khmer script)
ກມລ (Lao script)
കമല (Malayalam script)
ᡬᠠᠮᠠᠯᠠ (Manchu script)
𑘎𑘦𑘩 (Modi script)
ᢉᠠᠮᠠᠯᠠ᠋ (Mongolian script)
𑦮𑧆𑧉 (Nandinagari script)
𑐎𑐩𑐮 (Newa script)
କମଲ (Odia script)
ꢒꢪꢭ (Saurashtra script)
𑆑𑆩𑆬 (Sharada script)
𑖎𑖦𑖩 (Siddham script)
කමල (Sinhalese script)
𑩜𑩴𑩽 (Soyombo script)
𑚊𑚢𑚥 (Takri script)
கமல (Tamil script)
కమల (Telugu script)
กมล (Thai script)
ཀ་མ་ལ (Tibetan script)
𑒏𑒧𑒪 (Tirhuta script)
𑨋𑨢𑨬 (Zanabazar Square script)

Etymology

Borrowed from Dravidian; compare Kannada ಕೊಮಳೆ (komaḷe, “lotus”). Related to कुवलय (kuvalaya, “water lily”), borrowed from a different Dravidian dialectal form from the same root (compare Tamil குவளை (kuvaḷai, “blue lotus”)).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /kɐ́.mɐ.lɐ/
(Classical) IPA^(key): /ˈkɐ.mɐ.l̪ɐ/

Noun

कमल • (kámala) stem, m or n

a lotus, lotus flower (especially the species Nelumbo nucifera)

Declension

Masculine a-stem declension of कमल (kámala)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कमलः kámalaḥ	कमलौ / कमला¹ kámalau / kámalā¹	कमलाः / कमलासः¹ kámalāḥ / kámalāsaḥ¹
Vocative	कमल kámala	कमलौ / कमला¹ kámalau / kámalā¹	कमलाः / कमलासः¹ kámalāḥ / kámalāsaḥ¹
Accusative	कमलम् kámalam	कमलौ / कमला¹ kámalau / kámalā¹	कमलान् kámalān
Instrumental	कमलेन kámalena	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलैः / कमलेभिः¹ kámalaiḥ / kámalebhiḥ¹
Dative	कमलाय kámalāya	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलेभ्यः kámalebhyaḥ
Ablative	कमलात् kámalāt	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलेभ्यः kámalebhyaḥ
Genitive	कमलस्य kámalasya	कमलयोः kámalayoḥ	कमलानाम् kámalānām
Locative	कमले kámale	कमलयोः kámalayoḥ	कमलेषु kámaleṣu
Notes	¹Vedic

Neuter a-stem declension of कमल (kámala)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कमलम् kámalam	कमले kámale	कमलानि / कमला¹ kámalāni / kámalā¹
Vocative	कमल kámala	कमले kámale	कमलानि / कमला¹ kámalāni / kámalā¹
Accusative	कमलम् kámalam	कमले kámale	कमलानि / कमला¹ kámalāni / kámalā¹
Instrumental	कमलेन kámalena	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलैः / कमलेभिः¹ kámalaiḥ / kámalebhiḥ¹
Dative	कमलाय kámalāya	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलेभ्यः kámalebhyaḥ
Ablative	कमलात् kámalāt	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलेभ्यः kámalebhyaḥ
Genitive	कमलस्य kámalasya	कमलयोः kámalayoḥ	कमलानाम् kámalānām
Locative	कमले kámale	कमलयोः kámalayoḥ	कमलेषु kámaleṣu
Notes	¹Vedic

Adjective

कमल • (kámala) stem

pale red, rose colored
desirous, lustful

Declension

Masculine a-stem declension of कमल (kámala)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कमलः kámalaḥ	कमलौ / कमला¹ kámalau / kámalā¹	कमलाः / कमलासः¹ kámalāḥ / kámalāsaḥ¹
Vocative	कमल kámala	कमलौ / कमला¹ kámalau / kámalā¹	कमलाः / कमलासः¹ kámalāḥ / kámalāsaḥ¹
Accusative	कमलम् kámalam	कमलौ / कमला¹ kámalau / kámalā¹	कमलान् kámalān
Instrumental	कमलेन kámalena	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलैः / कमलेभिः¹ kámalaiḥ / kámalebhiḥ¹
Dative	कमलाय kámalāya	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलेभ्यः kámalebhyaḥ
Ablative	कमलात् kámalāt	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलेभ्यः kámalebhyaḥ
Genitive	कमलस्य kámalasya	कमलयोः kámalayoḥ	कमलानाम् kámalānām
Locative	कमले kámale	कमलयोः kámalayoḥ	कमलेषु kámaleṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of कमला (kámalā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कमला kámalā	कमले kámale	कमलाः kámalāḥ
Vocative	कमले kámale	कमले kámale	कमलाः kámalāḥ
Accusative	कमलाम् kámalām	कमले kámale	कमलाः kámalāḥ
Instrumental	कमलया / कमला¹ kámalayā / kámalā¹	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलाभिः kámalābhiḥ
Dative	कमलायै kámalāyai	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलाभ्यः kámalābhyaḥ
Ablative	कमलायाः / कमलायै² kámalāyāḥ / kámalāyai²	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलाभ्यः kámalābhyaḥ
Genitive	कमलायाः / कमलायै² kámalāyāḥ / kámalāyai²	कमलयोः kámalayoḥ	कमलानाम् kámalānām
Locative	कमलायाम् kámalāyām	कमलयोः kámalayoḥ	कमलासु kámalāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of कमल (kámala)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कमलम् kámalam	कमले kámale	कमलानि / कमला¹ kámalāni / kámalā¹
Vocative	कमल kámala	कमले kámale	कमलानि / कमला¹ kámalāni / kámalā¹
Accusative	कमलम् kámalam	कमले kámale	कमलानि / कमला¹ kámalāni / kámalā¹
Instrumental	कमलेन kámalena	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलैः / कमलेभिः¹ kámalaiḥ / kámalebhiḥ¹
Dative	कमलाय kámalāya	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलेभ्यः kámalebhyaḥ
Ablative	कमलात् kámalāt	कमलाभ्याम् kámalābhyām	कमलेभ्यः kámalebhyaḥ
Genitive	कमलस्य kámalasya	कमलयोः kámalayoḥ	कमलानाम् kámalānām
Locative	कमले kámale	कमलयोः kámalayoḥ	कमलेषु kámaleṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

Helu Prakrit:
- Sinhalese: කමල (kamala)
Maharastri Prakrit: 𑀓𑀫𑀮 (kamala)
- Old Marathi: kavaḷa
  Devanagari script: कवळ
  
  Modi script: 𑘎𑘪𑘯
Pali: kamala
Paisaci Prakrit: 𑀓𑀫𑀴 (kamaḷa)
- Takka Apabhramsa: कमल (kamala)
  - Punjabi:
    Gurmukhi script: ਕੌਲ (kaul), ਕੰਵਲ (kãval)
    
    Shahmukhi script: قَول (qaul), کَن٘وَل (kaṉval)
- Vracada Apabhramsa: कमल (kamala)
  - Sindhi:
    Arabic script: ڪَنوَرُ, ڪَنوَلُ
    
    Devanagari script: कँवरु, कँवलु
Sauraseni Prakrit: 𑀓𑀫𑀮 (kamala)
- Gurjar Apabhramsa: कमल
  - Old Gujarati: कमल (kamala)
    - Gujarati: કમળ (kamaḷ)
- Sauraseni Apabhramsa: कमल
  - Old Hindi: कवल (kavala)
    - Hindustani:
      Hindi: कँवल (kãval)
      
      Urdu: کَن٘وَل (kãval)

Borrowed terms

→ Braj: कमल (kamal)
→ Hindustani:
Hindi: कमल (kamal)

Urdu: کَمَل (kamal)
- → English: Kamal
→ Old Marathi: kamala
Devanagari script: कमल

Modi script: 𑘎𑘦𑘩
- → Marathi: कमळ (kamaḷ)
→ Old Tamil: 𑀓𑀫𑀮𑀫𑁆 (kamalam)
- Tamil: கமலம் (kamalam)
→ Telugu: కమల (kamala)
- ⇒ Telugu: కమలము (kamalamu)
→ Thai: กมล (gà-mon)

References

Monier Williams (1899) “कमल”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0252.
Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “kamala²”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press
Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎ (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 305
Mayrhofer, Manfred (2001) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎ (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 58
Mayrhofer, Manfred (1956) Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 160
Hellwig, Oliver (2010-2024) “kamala”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.