अलस

Hindi

Pronunciation

  • (Delhi Hindi) IPA(key): /ə.ləs/, [ɐ.lɐs]

Etymology 1

Learned borrowing from Sanskrit अलस (alasa).

Adjective

अलस • (alas) (indeclinable, Urdu spelling اَلَس) (formal)

  1. lazy, lethargic, inactive, idle, slothful
    Synonyms: आलसी (ālsī), सुस्त (sust), आलस्यमय (ālasyamay)

Noun

अलस • (alas) m (rare)

  1. a sore or ulcer between the toes
  2. tympanitis
  3. a small poisonous animal
  4. a type of plant
Declension

Etymology 2

See the etymology of the corresponding lemma form.

Noun

अलस • (alas) m (Urdu spelling اَلَس)

  1. Alternative form of आलस (ālas, idleness, sloth)
Declension

Further reading

Sanskrit

Alternative scripts

Etymology

A later Vedic corruption of अरस (arasá, sapless, dull, weak).

Pronunciation

Adjective

अलस • (alasá) stem

  1. lazy, lethargic, inactive, idle, slothful
  2. tired, fatigued
  3. soft, gentle
  4. slow, dull

Declension

Masculine a-stem declension of अलस (alasá)
Singular Dual Plural
Nominative अलसः
alasáḥ
अलसौ / अलसा¹
alasaú / alasā́¹
अलसाः / अलसासः¹
alasā́ḥ / alasā́saḥ¹
Vocative अलस
álasa
अलसौ / अलसा¹
álasau / álasā¹
अलसाः / अलसासः¹
álasāḥ / álasāsaḥ¹
Accusative अलसम्
alasám
अलसौ / अलसा¹
alasaú / alasā́¹
अलसान्
alasā́n
Instrumental अलसेन
alaséna
अलसाभ्याम्
alasā́bhyām
अलसैः / अलसेभिः¹
alasaíḥ / alasébhiḥ¹
Dative अलसाय
alasā́ya
अलसाभ्याम्
alasā́bhyām
अलसेभ्यः
alasébhyaḥ
Ablative अलसात्
alasā́t
अलसाभ्याम्
alasā́bhyām
अलसेभ्यः
alasébhyaḥ
Genitive अलसस्य
alasásya
अलसयोः
alasáyoḥ
अलसानाम्
alasā́nām
Locative अलसे
alasé
अलसयोः
alasáyoḥ
अलसेषु
alaséṣu
Notes
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of अलसा (alasā́)
Singular Dual Plural
Nominative अलसा
alasā́
अलसे
alasé
अलसाः
alasā́ḥ
Vocative अलसे
álase
अलसे
álase
अलसाः
álasāḥ
Accusative अलसाम्
alasā́m
अलसे
alasé
अलसाः
alasā́ḥ
Instrumental अलसया / अलसा¹
alasáyā / alasā́¹
अलसाभ्याम्
alasā́bhyām
अलसाभिः
alasā́bhiḥ
Dative अलसायै
alasā́yai
अलसाभ्याम्
alasā́bhyām
अलसाभ्यः
alasā́bhyaḥ
Ablative अलसायाः / अलसायै²
alasā́yāḥ / alasā́yai²
अलसाभ्याम्
alasā́bhyām
अलसाभ्यः
alasā́bhyaḥ
Genitive अलसायाः / अलसायै²
alasā́yāḥ / alasā́yai²
अलसयोः
alasáyoḥ
अलसानाम्
alasā́nām
Locative अलसायाम्
alasā́yām
अलसयोः
alasáyoḥ
अलसासु
alasā́su
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of अलस (alasá)
Singular Dual Plural
Nominative अलसम्
alasám
अलसे
alasé
अलसानि / अलसा¹
alasā́ni / alasā́¹
Vocative अलस
álasa
अलसे
álase
अलसानि / अलसा¹
álasāni / álasā¹
Accusative अलसम्
alasám
अलसे
alasé
अलसानि / अलसा¹
alasā́ni / alasā́¹
Instrumental अलसेन
alaséna
अलसाभ्याम्
alasā́bhyām
अलसैः / अलसेभिः¹
alasaíḥ / alasébhiḥ¹
Dative अलसाय
alasā́ya
अलसाभ्याम्
alasā́bhyām
अलसेभ्यः
alasébhyaḥ
Ablative अलसात्
alasā́t
अलसाभ्याम्
alasā́bhyām
अलसेभ्यः
alasébhyaḥ
Genitive अलसस्य
alasásya
अलसयोः
alasáyoḥ
अलसानाम्
alasā́nām
Locative अलसे
alasé
अलसयोः
alasáyoḥ
अलसेषु
alaséṣu
Notes
  • ¹Vedic

Borrowed terms

  • Hindi: अलस (alas)
  • Tocharian B: *ālas

Noun

अलस • (alasá) stem, m

  1. a sore or ulcer between the toes
  2. tympanitis
  3. a small poisonous animal
  4. a type of plant

Declension

Masculine a-stem declension of अलस (alasá)
Singular Dual Plural
Nominative अलसः
alasáḥ
अलसौ / अलसा¹
alasaú / alasā́¹
अलसाः / अलसासः¹
alasā́ḥ / alasā́saḥ¹
Vocative अलस
álasa
अलसौ / अलसा¹
álasau / álasā¹
अलसाः / अलसासः¹
álasāḥ / álasāsaḥ¹
Accusative अलसम्
alasám
अलसौ / अलसा¹
alasaú / alasā́¹
अलसान्
alasā́n
Instrumental अलसेन
alaséna
अलसाभ्याम्
alasā́bhyām
अलसैः / अलसेभिः¹
alasaíḥ / alasébhiḥ¹
Dative अलसाय
alasā́ya
अलसाभ्याम्
alasā́bhyām
अलसेभ्यः
alasébhyaḥ
Ablative अलसात्
alasā́t
अलसाभ्याम्
alasā́bhyām
अलसेभ्यः
alasébhyaḥ
Genitive अलसस्य
alasásya
अलसयोः
alasáyoḥ
अलसानाम्
alasā́nām
Locative अलसे
alasé
अलसयोः
alasáyoḥ
अलसेषु
alaséṣu
Notes
  • ¹Vedic

Borrowed terms

Further reading

  • Monier Williams (1899) “अलस”, in A Sanskrit–English Dictionary, [], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 94, column 3.
  • Apte, Vaman Shivram (1890) “अलस”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
  • Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 126
  • Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “alasa”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.