आलस

See also: आलसी

Hindi

Pronunciation

  • (Delhi Hindi) IPA(key): /ɑː.ləs/, [äː.lɐs]

Etymology 1

Inherited from Sauraseni Prakrit 𑀆𑀮𑀲𑁆𑀲 (ālassa), from Sanskrit आलस्य (ā́lasya). Cognate with Assamese এলাহ (elah) and Marathi आळस (āḷas). Doublet of आलस्य (ālasya).

Noun

आलस • (ālas) m (Urdu spelling آلَس)

  1. laziness, sloth, lethargy
    Synonyms: आलस्य (ālasya), सुस्ती (sustī)
    मुझे बहुत आलस आ रहा है।
    mujhe bahut ālas ā rahā hai.
    I am feeling lazy.
    (literally, “Laziness is coming to me”)
Declension
Derived terms

Etymology 2

Learned borrowing from Sanskrit आलस (ālasa).

Adjective

आलस • (ālas) (indeclinable, Urdu spelling آلَس)

  1. (formal, rare) lazy, idle, slothful

Further reading

  • McGregor, Ronald Stuart (1993) “आलस”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
  • Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “आलस”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
  • Bahri, Hardev (1989) “आलस”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
  • Platts, John T. (1884) “आलस”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.
  • आलस”, in ریخْتَہ لُغَت (rexta luġat) - Rekhta Dictionary [Urdu dictionary with meanings in Hindi & English], Noida, India: Rekhta Foundation, 2024.

Sanskrit

Alternative scripts

Etymology

Vṛddhi derivative of अलस (alasá).

Pronunciation

Adjective

आलस • (ālasa) stem

  1. lazy, idle, slothful

Declension

Masculine a-stem declension of आलस (ālasa)
Singular Dual Plural
Nominative आलसः
ālasaḥ
आलसौ / आलसा¹
ālasau / ālasā¹
आलसाः / आलसासः¹
ālasāḥ / ālasāsaḥ¹
Vocative आलस
ālasa
आलसौ / आलसा¹
ālasau / ālasā¹
आलसाः / आलसासः¹
ālasāḥ / ālasāsaḥ¹
Accusative आलसम्
ālasam
आलसौ / आलसा¹
ālasau / ālasā¹
आलसान्
ālasān
Instrumental आलसेन
ālasena
आलसाभ्याम्
ālasābhyām
आलसैः / आलसेभिः¹
ālasaiḥ / ālasebhiḥ¹
Dative आलसाय
ālasāya
आलसाभ्याम्
ālasābhyām
आलसेभ्यः
ālasebhyaḥ
Ablative आलसात्
ālasāt
आलसाभ्याम्
ālasābhyām
आलसेभ्यः
ālasebhyaḥ
Genitive आलसस्य
ālasasya
आलसयोः
ālasayoḥ
आलसानाम्
ālasānām
Locative आलसे
ālase
आलसयोः
ālasayoḥ
आलसेषु
ālaseṣu
Notes
  • ¹Vedic
Feminine ī-stem declension of आलसी (ālasī)
Singular Dual Plural
Nominative आलसी
ālasī
आलस्यौ / आलसी¹
ālasyau / ālasī¹
आलस्यः / आलसीः¹
ālasyaḥ / ālasīḥ¹
Vocative आलसि
ālasi
आलस्यौ / आलसी¹
ālasyau / ālasī¹
आलस्यः / आलसीः¹
ālasyaḥ / ālasīḥ¹
Accusative आलसीम्
ālasīm
आलस्यौ / आलसी¹
ālasyau / ālasī¹
आलसीः
ālasīḥ
Instrumental आलस्या
ālasyā
आलसीभ्याम्
ālasībhyām
आलसीभिः
ālasībhiḥ
Dative आलस्यै
ālasyai
आलसीभ्याम्
ālasībhyām
आलसीभ्यः
ālasībhyaḥ
Ablative आलस्याः / आलस्यै²
ālasyāḥ / ālasyai²
आलसीभ्याम्
ālasībhyām
आलसीभ्यः
ālasībhyaḥ
Genitive आलस्याः / आलस्यै²
ālasyāḥ / ālasyai²
आलस्योः
ālasyoḥ
आलसीनाम्
ālasīnām
Locative आलस्याम्
ālasyām
आलस्योः
ālasyoḥ
आलसीषु
ālasīṣu
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of आलस (ālasa)
Singular Dual Plural
Nominative आलसम्
ālasam
आलसे
ālase
आलसानि / आलसा¹
ālasāni / ālasā¹
Vocative आलस
ālasa
आलसे
ālase
आलसानि / आलसा¹
ālasāni / ālasā¹
Accusative आलसम्
ālasam
आलसे
ālase
आलसानि / आलसा¹
ālasāni / ālasā¹
Instrumental आलसेन
ālasena
आलसाभ्याम्
ālasābhyām
आलसैः / आलसेभिः¹
ālasaiḥ / ālasebhiḥ¹
Dative आलसाय
ālasāya
आलसाभ्याम्
ālasābhyām
आलसेभ्यः
ālasebhyaḥ
Ablative आलसात्
ālasāt
आलसाभ्याम्
ālasābhyām
आलसेभ्यः
ālasebhyaḥ
Genitive आलसस्य
ālasasya
आलसयोः
ālasayoḥ
आलसानाम्
ālasānām
Locative आलसे
ālase
आलसयोः
ālasayoḥ
आलसेषु
ālaseṣu
Notes
  • ¹Vedic

Further reading

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.