սպաս

Armenian

Etymology 1

Learned borrowing from Old Armenian սպաս (spas).

Pronunciation

Noun

սպաս • (spas)

  1. (archaic) service
    ի սպաս դնելi spas dnelto employ, exploit
  2. (archaic) Alternative form of սպասք (spaskʻ)
Declension

Etymology 2

From Old Armenian սպաս (spas).

Pronunciation

Noun

սպաս • (spas)

  1. a soup from buttermilk and matzoon
Declension

Old Armenian

Etymology

A Middle Iranian borrowing; compare Middle Persian [Book Pahlavi needed] (spʾs /⁠spās⁠/, thanks, gratitude; service), Parthian 𐫀𐫘𐫛𐫀𐫘 (ʾspʾs /⁠aspās⁠/, service). Ultimately from Proto-Indo-European *speḱ- (to look).

Thus, the original meaning of the Iranian word is “to look”, which in Old Armenian survived only in the compound յստակասպաս (ystakaspas, very bright, without obscurity). The sense “to look” developed into “to look after” → “service”, whence սպասեմ (spasem, to serve; to wait, expect). For the sense development compare English wait vs waiter. From the sense “service” the meaning of “dinner utensils” arose (modern Armenian սպասք (spaskʻ)). From this, finally, developed the sense of a “soup” (in modern Armenian սպաս (spas) is a type of a buttermilk soup).

Noun

սպաս • (spas)

  1. service, office, function, employment
    ի սպաս հայրենեացi spas hayreneacʻin the public service
    սպաս ունել, տանել, հարկանել, ի սպասու կալspas unel, tanel, harkanel, i spasu kalto serve, to take service, to minister
    սպաս ունել կրակիspas unel krakito worship fire
    սպաս տանել կռոցspas tanel kṙocʻto worship idols
    լինել ի սպասու պաշտաման ուրուքlinel i spasu paštaman urukʻto serve, to be in service
    հարկանել, տալ ումեք զյետին սպասharkanel, tal umekʻ zyetin spasto pay the last honours
    սպաս տանել ախտիցspas tanel axticʻto obey the passions
    աստուածական մատուցանել անձին սպասastuacakan matucʻanel anjin spasto be one's own idol
    սպաս առնելspas aṙnelto attend well, to care, to keep, to guard, to watch, to spy, to lie in wait for
    զբաղեալ էր ի բազում սպասուzbałeal ēr i bazum spasuhe was oppressed by a multitude of things, he was very busy
  2. want, requisite
    սպաս արկանել, դնելspas arkanel, dnelto prepare the requisites for the Mass
  3. furniture, ornaments, trimmings, apparel, moveables, luggage, clothes, goods, service of plate, vessels, utensils
    սպասք եկեղեցւոյspaskʻ ekełecʻwoychurch ornaments, decorations, plate, chalice, etc
  4. dinner-service; meats, victuals, repast, dinner, treat, feast
    սպաս առնելspas aṙnelto eat, to dine
    սպաս ուտել/կերակրիլspas utel/kerakrilto regale, to entertain, to give an entertainment
  5. soup
  6. pomp, train, equipage
  7. care, earnestness, solicitude

Declension

Derived terms

  • անսպասաւոր (anspasawor)
  • առագաստասպաս (aṙagastaspas)
  • ասպականասպաս (aspakanaspas)
  • դրացսպաս (dracʻspas)
  • մեծասպաս (mecaspas)
  • յստակասպաս (ystakaspas)
  • ոսպնասպաս (ospnaspas)
  • պինասպաս (pinaspas)
  • պիննասպասեակ (pinnaspaseak)
  • ռամիկսպաս (ṙamikspas)
  • սեղանասպաս (sełanaspas)
  • սուտակասպաս (sutakaspas)
  • սուտակասպասաւոր (sutakaspasawor)
  • սուտակասպասաւորութիւն (sutakaspasaworutʻiwn)
  • սուտակասպասեմ (sutakaspasem)
  • սուտակասպասու (sutakaspasu)
  • սուտակասպասութիւն (sutakaspasutʻiwn)
  • սպասակալ (spasakal)
  • սպասակից (spasakicʻ)
  • սպասահարկեմ (spasaharkem)
  • սպասահարկիմ (spasaharkim)
  • սպասահարկութիւն (spasaharkutʻiwn)
  • սպասառաք (spasaṙakʻ)
  • սպասառու (spasaṙu)
  • սպասատարութիւն (spasatarutʻiwn)
  • սպասատուն (spasatun)
  • սպասարար (spasarar)
  • սպասաւոր (spasawor)
  • սպասաւորաբար (spasaworabar)
  • սպասաւորակ (spasaworak)
  • սպասաւորական (spasaworakan)
  • սպասաւորականագոյն (spasaworakanagoyn)
  • սպասաւորակից (spasaworakicʻ)
  • սպասաւորապէս (spasaworapēs)
  • սպասաւորեմ (spasaworem)
  • սպասաւորութիւն (spasaworutʻiwn)
  • սպասեակ (spaseak)
  • սպասեմ (spasem)
  • սպասիկ (spasik)
  • սպասիչ (spasičʻ)
  • սպասկապետութիւն (spaskapetutʻiwn)
  • սպասումն (spasumn)
  • սրովբէասպաս (srovbēaspas)
  • վարաւանդասպաս (varawandaspas)
  • տաճարասպասեակ (tačaraspaseak)
  • տնասպասեակ (tnaspaseak)

Descendants

  • Armenian: սպաս (spas), սպասք (spaskʻ)

References

  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “սպաս”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “սպաս”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “սպաս”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.