թութ
Armenian
Etymology
From Middle Armenian թութ (tʻutʻ), from Old Armenian թութ (tʻutʻ).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [tʰutʰ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [tʰutʰ]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Noun
թութ • (tʻutʻ)
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular | plural | |||
---|---|---|---|---|
nominative | թութ (tʻutʻ) | թթեր (tʻtʻer) | ||
dative | թթի (tʻtʻi) | թթերի (tʻtʻeri) | ||
ablative | թթից (tʻtʻicʻ) | թթերից (tʻtʻericʻ) | ||
instrumental | թթով (tʻtʻov) | թթերով (tʻtʻerov) | ||
locative | թթում (tʻtʻum) | թթերում (tʻtʻerum) | ||
definite forms | ||||
nominative | թութը/թութն (tʻutʻə/tʻutʻn) | թթերը/թթերն (tʻtʻerə/tʻtʻern) | ||
dative | թթին (tʻtʻin) | թթերին (tʻtʻerin) | ||
1st person possessive forms (my) | ||||
nominative | թութս (tʻutʻs) | թթերս (tʻtʻers) | ||
dative | թթիս (tʻtʻis) | թթերիս (tʻtʻeris) | ||
ablative | թթիցս (tʻtʻicʻs) | թթերիցս (tʻtʻericʻs) | ||
instrumental | թթովս (tʻtʻovs) | թթերովս (tʻtʻerovs) | ||
locative | թթումս (tʻtʻums) | թթերումս (tʻtʻerums) | ||
2nd person possessive forms (your) | ||||
nominative | թութդ (tʻutʻd) | թթերդ (tʻtʻerd) | ||
dative | թթիդ (tʻtʻid) | թթերիդ (tʻtʻerid) | ||
ablative | թթիցդ (tʻtʻicʻd) | թթերիցդ (tʻtʻericʻd) | ||
instrumental | թթովդ (tʻtʻovd) | թթերովդ (tʻtʻerovd) | ||
locative | թթումդ (tʻtʻumd) | թթերումդ (tʻtʻerumd) |
Derived terms
- թթալյուր (tʻtʻalyur)
- թթահոտ (tʻtʻahot)
- թթաչիր (tʻtʻačʻir)
- թթի (tʻtʻi)
- թթուտ (tʻtʻut)
- թութահաց (tʻutʻahacʻ)
- թութխոտ (tʻutʻxot)
Related terms
- թթենի (tʻtʻeni)
Further reading
- Sargsyan, Artem et al., editors (2001–2012), “թութ”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), Yerevan: Hayastan
Middle Armenian
Etymology
From Old Armenian թութ (tʻutʻ). The sense of sores or haemorrhoids possibly a semantic loan from Classical Syriac ܬܘܬܐ (tūṯā), that is found therewith already in the 6th-century Book of Medicines and has similar analogues like Arabic بَاسُور (bāsūr, “haemorrhoids”) from a derivative of Classical Syriac ܒܣܪܐ (*busrā, “unripe grapes”).
Noun
թութ • (tʻutʻ)
- mulberry (fruit)
- (medicine) mulberry-like sore, ulcer, hemorrhoid
- Synonyms: սունկն (sunkn), պաւասիր (pawasir)
- 13th century, Faraj the Syrian, Bžškaran jioy ew aṙhasarak grastnoy [Medical Book on Horses and Other Beasts of Burden] 20:[1]
- Յաղագս թըթի, որ լինի ի տոշն եւ ի ձուքն
- Yaġags tʻətʻi, or lini i tošn ew i jukʻn
- About tʻutʻ, which occurs on the horse penis and testicles
- Յաղագս թըթի, որ լինի ի տոշն եւ ի ձուքն
- 13th century, Faraj the Syrian, Bžškaran jioy ew aṙhasarak grastnoy [Medical Book on Horses and Other Beasts of Burden] 117:[2]
- Յաղագս թթի, որ ի սմբակն կենայ
- Yaġags tʻtʻi, or i smbakn kenay
- On tʻutʻ, which is at the hoof
- Յաղագս թթի, որ ի սմբակն կենայ
- 13th century, Faraj the Syrian, Bžškaran jioy ew aṙhasarak grastnoy [Medical Book on Horses and Other Beasts of Burden] 170:[3]
- Յաղագս թթի, որ քիթքն ելնէ
- Yaġags tʻtʻi, or kʻitʻkʻn elnē
- On tʻutʻ, which comes out on the nostrils
- Յաղագս թթի, որ քիթքն ելնէ
- 1466 – 1469, Amirdovlatʻ Amasiacʻi, Ogut bžškutʻean [The Benefits of Medicine] 146:[4]
- Պաւասիր որ է սունկն եւ թութ որ ի նստոյտեղն լինայ
- Pawasir or ē sunkn ew tʻutʻ or i nstoyteġn linay
- Պաւասիր որ է սունկն եւ թութ որ ի նստոյտեղն լինայ
References
- Čʻugaszyan, B. L. (1980) Bžškaran jioy ew aṙhasarak grastnoy (ŽG dar) [Medical Book on Horses and Other Beasts of Burden (13th century)], Yerevan: Academy Press, page 113
- Čʻugaszyan, B. L. (1980) Bžškaran jioy ew aṙhasarak grastnoy (ŽG dar) [Medical Book on Horses and Other Beasts of Burden (13th century)], Yerevan: Academy Press, page 143
- Čʻugaszyan, B. L. (1980) Bžškaran jioy ew aṙhasarak grastnoy (ŽG dar) [Medical Book on Horses and Other Beasts of Burden (13th century)], Yerevan: Academy Press, page 159
- Amirtovlatʻ Amasiacʻi (1940) St. Malxaseancʻ, editor, Ōgut bžškutʻean [The Benefits of Medicine], Yerevan: Academy Press, page 368
Further reading
- Amirtovlatʻ Amasiacʻi (1940) St. Malxaseancʻ, editor, Ōgut bžškutʻean [The Benefits of Medicine], Yerevan: Academy Press, page 552b
- Čʻugaszyan, B. L. (1980) Bžškaran jioy ew aṙhasarak grastnoy (ŽG dar) [Medical Book on Horses and Other Beasts of Burden (13th century)], Yerevan: Academy Press, page 194
- Ġazaryan, Ṙ. S., Avetisyan, H. M. (2009) “թութ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 249a
- Norayr N. Biwzandacʻi (2000) “թութ”, in Martiros Minassian, editor, Baṙagirkʻ storin hayerēni i matenagrutʻeancʻ ŽA–ŽĒ darucʻ [Dictionary of Middle Armenian Based on the Literature of 11–17th Centuries], edited from the author's unfinished manuscript written 1884–1915, Geneva: Martiros Minassian, page 233
Old Armenian
Noun
թութ • (tʻutʻ)
- mulberry (fruit)
- 5th century, Bible, Amos 7.14:
- Պատասխանի ետ Ամովս եւ ասէ ցԱմասիա․ Ես ոչ մարգարէ էի եւ ոչ որդի մարգարէի, այլ հովիւ էի՝ եւ թութ քաղէի։
- Patasxani et Amovs ew asē cʻAmasia; Es očʻ margarē ēi ew očʻ ordi margarēi, ayl hoviw ēi, ew tʻutʻ kʻałēi.
- And Amos answered, and said to Amasias, I was not a prophet, nor the son of a prophet; but I was a herdman, and a gatherer of mulberry fruits.
- Պատասխանի ետ Ամովս եւ ասէ ցԱմասիա․ Ես ոչ մարգարէ էի եւ ոչ որդի մարգարէի, այլ հովիւ էի՝ եւ թութ քաղէի։
- 5th century, Agatʻangełos, Patmutʻiwn Hayocʻ [History of the Armenians] 644:[1][2]
- Սոյնպէս կիտրոնն եւ ապաբաղսամոնն եւ դափնին եւ ձիթենին գեղեցիկ եւ սերկեւիլն եւ մուրտն եւ ընկոյզն եւ նուշն եւ քնարուկն եւ հաճարուկն եւ թութն եւ նուռնն եւ հոյնն:
- Soynpēs kitronn ew apabałsamonn ew dapʻnin ew jitʻenin gełecʻik ew serkewiln ew murtn ew ənkoyzn ew nušn ew kʻnarukn ew hačarukn ew tʻutʻn ew nuṙnn ew hoynn:
- Translation by Robert W. Thomson
- Likewise the lemon and balsamon, and laurel and beautiful olive tree, and quince and myrtle, and nut and almond, and lotus and holly, and mulberry and pomegranate and cornel tree.
- Սոյնպէս կիտրոնն եւ ապաբաղսամոնն եւ դափնին եւ ձիթենին գեղեցիկ եւ սերկեւիլն եւ մուրտն եւ ընկոյզն եւ նուշն եւ քնարուկն եւ հաճարուկն եւ թութն եւ նուռնն եւ հոյնն:
Declension
Derived terms
- թթենի (tʻtʻeni)
- թթաքաղ (tʻtʻakʻał)
References
- Agatʻangełos (1909) G. Tēr-Mkrtčʻean and St. Kanayeancʻ, editors, Patmutʻiwn Hayocʻ [History of Armenia] (Patmagirkʻ hayocʻ; I.2), Tiflis: Aragatip Mnacʻakan Martiroseancʻi, page 330
- Thomson, Robert W. (2001) The teaching of Saint Gregory (Avant: Treasures of the Armenian Christian Tradition; 1), revised edition, New Rochelle, New York: St. Nersess Armenian Seminary, page 206
Further reading
- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “թութ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 202
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “թութ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 820c
- Bläsing, Uwe (2019) “Die armenischen Pflanzennamen in Peter Simon Pallas’ Flora Rossica. Eine Studie zu Etymologie und sprachlicher Interaktion”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15) (in German), Leuven: Peeters, pages 24–25
- Mkrtčjan, N. A. (1983) “Субстратные названия растений в армянском языке [Substratum Plant Names in Armenian]”, in Древний Восток (in Russian), number 4, Yerevan: Academy Press, pages 26–27
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 882
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “թութ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 229a
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.