բերան

Armenian

Etymology

From Old Armenian բերան (beran).

Pronunciation

Noun

բերան • (beran)

  1. mouth
    փակի՛ բերանդpʻakí berandshut your mouth!
  2. (figuratively) opening, entrance, aperture, outlet
  3. (figuratively) mouth (of a river)
  4. (figuratively) edge, blade (of a knife, sword, etc.)

Declension

Derived terms

Old Armenian

Etymology

From Proto-Indo-European *bʰer-ano-, from *bʰerH- (to bore, pierce), the “mouth” being perceived as a “hole, opening”; cognates include Lithuanian burnà (mouth), Ancient Greek φάρυγξ (phárunx, throat), Latin frūmen (larynx, throat), Old Norse barki (throat, windpipe), Bulgarian бърна (bǎrna, lip).[1][2]

Noun

բերան • (beran)

  1. mouth
    ի բերան, ի բերանոյi beran, i beranoyby heart, by rote
    ի բերան գիտել, ուսանել, առնուլ, ունելi beran gitel, usanel, aṙnul, unelto learn by heart
    աղաղակէր ամենայն բերանałałakēr amenayn beranevery one or body cried out, all the people cried out
    բերան ժողովոյնberan žołovoynorator of the assembly or council
    նա եղիցի քեզ բերանna ełicʻi kʻez beranhe will speak for you
    ի բերանս լինել, հարկանիլ, տապալիլ, բերան ի վայր անկանիլi berans linel, harkanil, tapalil, beran i vayr ankanilto fall upon one's face
    բերան ի բերանberan i beranface to face
    գոյժ ի բերան առնուլgoyž i beran aṙnulto bring bad news
    երգս ի բերան առնուլergs i beran aṙnulto sing, to warble
    ընդ մի բերան, ի միոջէ բերանոյənd mi beran, i mioǰē beranoywith one voice, unanimous
    բերան ի վայր, ի վերայ բերանոյberan i vayr, i veray beranoylying upon one's face
    ընդ բերան ածելənd beran acelto repeat incessantly
    բանս ի բերան դնելbans i beran dnelto suggest, to hint
  2. (figuratively) entrance, opening; narrow entrance of a harbour; orifice; defile; anus
    բերան գետոյberan getoymouth of a river
    բերանք ճրագացberankʻ čragacʻreceptacle for oil in a lamp
  3. (figuratively) edge, blade (of a knife, sword, etc.)
    բերան սրոյberan sroyedge of a sword
    արկանել, կոտորել ի բերան սրոյ, հարկանել բերանով սուսերիarkanel, kotorel i beran sroy, harkanel beranov suserito kill with the sword, to put to the sword
  4. (figuratively) beginning
    ի բերան սովունi beran sovunat the beginning of the famine
  5. (figuratively) person
    ըստ բերանəst beraneach, so much a head, apiece
    ի բերանոյ ուրուքi beranoy urukʻon account of or in the name of someone
  6. (figuratively) order, command; testimony
    գրել ինչ ի բերանոյ ուրուքgrel inčʻ i beranoy urukʻto write under dictation

Declension

Synonyms

Derived terms

  • ազատաբերան (azataberan)
  • աթերաբերան (atʻeraberan)
  • անբերան (anberan)
  • առբերան (aṙberan)
  • աստուածաբերան (astuacaberan)
  • ափիբերան (apʻiberan)
  • ափիբերանեմ (apʻiberanem)
  • բազմաբերանեան (bazmaberanean)
  • բացաբերանեալ (bacʻaberaneal)
  • բացբերան (bacʻberan)
  • բերանաբաց (beranabacʻ)
  • բերանաբացեալ (beranabacʻeal)
  • բերանաբացեմ (beranabacʻem)
  • բերանաբացիկ (beranabacʻik)
  • բերանաբացութիւն (beranabacʻutʻiwn)
  • բերանալիր (beranalir)
  • բերանալուծութիւն (beranalucutʻiwn)
  • բերանակապ (beranakap)
  • բերանանամ (berananam)
  • բերանապարիշտ (beranaparišt)
  • բերանացաւ (beranacʻaw)
  • բերանացաւութիւն (beranacʻawutʻiwn)
  • բերանացի (beranacʻi)
  • բերանացուցանեմ (beranacʻucʻanem)
  • բերանսեմ (beransem)
  • գայլաբերան (gaylaberan)
  • դաշտաբերան (daštaberan)
  • դիւաբերան (diwaberan)
  • եղնգնաբերան (ełngnaberan)
  • երեքբերան (erekʻberan)
  • երեքբերանեան (erekʻberanean)
  • երկբերան (erkberan)
  • երկբերանեան (erkberanean)
  • երկբերանի (erkberani)
  • զազրաբերան (zazraberan)
  • ըմբերանեմ (əmberanem)
  • ընբերանեմ (ənberanem)
  • ընդբերանեմ (əndberanem)
  • լիաբերան (liaberan)
  • լիբերան (liberan)
  • լուսաբերան (lusaberan)
  • կիսաբերան (kisaberan)
  • համարձակաբերան (hamarjakaberan)
  • հրաբերան (hraberan)
  • ճրագաբերան (čragaberan)
  • միաբերան (miaberan)
  • նեղաբերան (nełaberan)
  • շնաբերան (šnaberan)
  • ոսկեբերան (oskeberan)
  • ոսկէբերան (oskēberan)
  • ոսկիբերան (oskiberan)
  • սղոցաբերան (słocʻaberan)
  • սրաբերան (sraberan)
  • սրբաբերան (srbaberan)
  • վիրաբերան (viraberan)

Descendants

  • Armenian: բերան (beran)

References

  1. Ačaṙyan, Hračʻya (1940) Hayocʻ lezvi patmutʻyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 40–41
  2. Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “բերան”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press

Further reading

  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “բերան”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “բերան”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.